Ngân hàng đẩy mạnh cho vay ‘thúc’ lãi suất trái phiếu tăng lên

Thị trường trái phiếu chính phủ sơ cấp có chiều hướng sôi động tịnh tiến trong 7 tháng đầu năm. Lãi suất hiện đã giảm về mức rất thấp, tạo điều kiện rõ rệt cho việc giảm chi phí vốn cho đầu tư phát triển của Chính phủ.

Vốn trái phiếu chính phủ là nguồn lực quan trọng cho đầu tư phát triển hạ tầng

Với việc quyết liệt trong chỉ đạo thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công và các ngân hàng đẩy mạnh cho vay có thể tạo thêm áp lực khiến lãi suất trái phiếu chính phủ tăng nhẹ.
Thị trường sơ cấp sôi động tịnh tiến
Số liệu từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) cho thấy, sau 4 tháng đầu năm 2020 tương đối trầm lắng, khối lượng trái phiếu chính phủ trúng thầu trên thị trường sơ cấp tăng mạnh trong 2 tháng: 5 và 6. Cụ thể, tổng khối lượng trái phiếu huy động thành công trong tháng 5 và tháng 6 đạt gần 51 nghìn tỷ đồng, trong khi khối lượng phát hành thành công trong 4 tháng đầu năm chỉ đạt khoảng 36 nghìn tỷ đồng.

Tính chung cho 6 tháng, có hơn 87 nghìn tỷ đồng được huy động, tương đương với 33,5% kế hoạch năm và tất cả đều được phát hành bởi Kho bạc Nhà nước. Tỉ lệ trúng thầu đạt 67%, khối lượng đặt thầu gấp 2,67 lần khối lượng gọi thầu.
Thị trường trái phiếu chính phủ sơ cấp tiếp tục cho thấy sự sôi động trong tháng 7. Theo thống kê trên HNX, tổng giá trị trúng thầu trái phiếu chính phủ đạt tới gần 58,7 nghìn tỷ đồng. Như vậy, riêng trong tháng 7, giá trị trúng thầu đã bằng 67,5% tổng giá trị trúng thầu cả 6 tháng đầu năm.
Xu hướng Kho bạc Nhà nước phát hành đẩy tăng khối lượng kỳ hạn dài và giảm khối lượng kỳ hạn ngắn tiếp tục duy trì trong nửa đầu năm 2020, trong đó, lượng trái phiếu phát hành tập trung vào các kỳ hạn 10 và 15 năm. Tính chung cho 6 tháng, lượng trái phiếu chính phủ huy động thành công ở các kỳ hạn 10 và 15 năm chiếm gần 80% tổng khối lượng trái phiếu chính phủ phát hành.

Diễn biến lãi suất trúng thầu trái phiếu chính phủ

Theo bà Thái Thị Việt Trinh – Chuyên gia phân tích vĩ mô, Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), diễn biến qua từng tháng trong giai đoạn đầu năm cho thấy, lãi suất trái phiếu chính phủ trúng thầu ở các kỳ hạn ngắn như 5 và 7 năm biến động nhẹ do nhu cầu ít và tỷ lệ trúng thầu tương đối thấp (~8%). Lãi suất trúng thầu ở các kỳ hạn dài biến động mạnh và phân hóa.
Cụ thể, các kỳ hạn 10 – 20 năm có xu hướng giảm trong quý I và tăng dần trong quý II do những lo ngại về khó khăn của ngân sách sẽ tăng trong năm 2020 do dịch Covid-19. Tuy nhiên, thanh khoản luôn duy trì trạng thái dồi dào xuyên suốt 6 tháng đầu năm giúp mặt bằng lãi suất trúng thầu ở các kỳ hạn đều giảm rõ rệt so với cuối năm 2019. Kết thúc quý II, lãi suất trái phiếu kỳ hạn 5 năm, 7 năm, 10 năm, 15 năm, 20 năm và 30 năm lần lượt là: 1,95% (-5 điểm cơ bản (bps)), 1,90% (-110 bps), 2,98% (-50 bps), 3,15% (-50 bps), 3,42% (- 60 bps) và 3,10% (-145 bps).
Lãi suất về mức rất thấp và chịu áp lực tăng
Theo kế hoạch phát hành từ Kho bạc Nhà nước, dự kiến sẽ có khoảng gần 173 nghìn tỷ đồng trái phiếu chính phủ được phát hành trong nửa cuối năm 2020 trong khi đó lượng trái phiếu đáo hạn sẽ tập trung vào quý IV năm nay. Do vậy, áp lực phát hành trái phiếu chính phủ nhằm đảo nợ sẽ tương đối thấp trong quý III và gia tăng mạnh vào quý IV.

Gần 58,7 nghìn tỷ đồng là tổng giá trị trúng thầu trái phiếu chính phủ trong tháng 7 năm 2020.

Tuy nhiên, theo bà Thái Thị Việt Trinh, với yêu cầu của Chính phủ đẩy nhanh vốn đầu tư công nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cũng như nguồn thu ngân sách sẽ hạn hẹp hơn do dịch Covid-19, đơn vị phát hành sẽ phải đẩy nhanh kế hoạch phát hành trái phiếu chính phủ trong nửa cuối năm 2020, với kỳ hạn phát hành trung bình tiếp tục sẽ là 10 – 15 năm.
Về mặt lãi suất huy động, chuyên gia của KBSV cho rằng, lãi suất trái phiếu chính phủ trúng thầu được kỳ vọng sẽ gia tăng nhẹ, khi thanh khoản được kỳ vọng không còn dồi dào như nửa đầu năm, khiến nhu cầu giảm bớt và nguồn cung tăng đáng kể.
Cũng theo chuyên gia này, trên thị trường trái phiếu chính phủ thứ cấp, thanh khoản tiếp tục duy trì trạng thái dồi dào trong ngắn hạn sẽ là yếu tố chính giúp mặt bằng lợi suất trái phiếu duy trì xu hướng giảm. Tuy nhiên, với các yếu tố chi phối như thanh khoản được kỳ vọng không còn dồi dào và lạm phát diễn biến khó lường hơn về cuối năm, áp lực tăng nhẹ đối với lãi suất trái phiếu thứ cấp cũng sẽ rõ ràng hơn về cuối năm.
Tuy vậy, một số chuyên gia cho biết thêm, trong bối cảnh dịch Covid-19 quay lại và có diễn biến phức tạp hơn tại Việt Nam, thị trường trái phiếu sơ cấp có thể cũng có nhiều yếu tố khó lường hơn. Điển hình như phiên huy động cuối cùng của tháng 7, giá trị trúng thầu bất ngờ giảm tốc mạnh, trái ngược hoàn toàn với 3 phiên rất sôi động của tháng. Một số ý kiến lý giải rằng, thanh khoản hệ thống ngân hàng vẫn dồi dào, nhưng hiện tại lãi suất huy động trái phiếu chính phủ đã về mức rất thấp; điều này làm giảm bớt tính hấp dẫn đối với nhà đầu tư.
Về mặt trung hạn, từ nay tới cuối năm, sức cầu trái phiếu chính phủ phụ thuộc nhiều vào thanh khoản hệ thống ngân hàng và tốc độ giải ngân vốn đầu tư công. Với quyết tâm và sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, giải ngân vốn đầu tư công kỳ vọng sẽ tăng tốc và khiến cầu huy động trái phiếu tăng. Trong khi đó, thanh khoản hệ thống ngân hàng lại đang phụ thuộc rất lớn vào sức hấp thụ của nền kinh tế và đặc biệt trong bối dịch Covid-19 quay lại như hiện nay, thì khả năng thanh khoản sẽ không ảnh hưởng nhiều. Do vậy, cơ hội giảm tiếp lãi suất huy động trái phiếu có thể có ít dư địa để giảm tiếp vì đã ở mức rất thấp, nhưng sự sôi động của thị trường sơ cấp thì sẽ khó đoán định hơn, khi thanh khoản hệ thống ngân hàng còn chờ tín hiệu hồi phục của nền kinh tế trong những tháng còn lại của năm.

Xu hướng Kho bạc Nhà nước phát hành đẩy tăng khối lượng kỳ hạn dài và giảm khối lượng kỳ hạn ngắn tiếp tục duy trì trong nửa đầu năm 2020, trong đó, lượng trái phiếu phát hành tập trung vào các kỳ hạn 10 và 15 năm. Tính chung cho 6 tháng, lượng trái phiếu chính phủ huy động thành công ở các kỳ hạn 10 và 15 năm chiếm gần 80% tổng khối lượng trái phiếu chính phủ phát hành.