Nga tiếp tục thống trị năng lượng hạt nhân toàn cầu với các dự án mới

Nga đang tích cực xây dựng hơn 10 tổ máy điện hạt nhân ở nước ngoài, một động thái nhằm tận dụng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng trên toàn cầu do sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) và các thị trường mới nổi.

Nhà máy điện hạt nhân Rostov tại Nga. Ảnh: TASS

Thông tin này được tiết lộ bởi một đặc phái viên cấp cao của Điện Kremlin.

Theo báo cáo của bne IntelliNews, uranium đang trở thành “ khí đốt mới” và Nga vẫn là một trong những nguồn cung cấp nhiên liệu hạt nhân làm giàu chính. Đồng thời, xuất khẩu hạt nhân của Nga đang bùng nổ khi nước này tìm cách gắn kết nhiều quốc gia hơn với mình thông qua các hợp đồng cung cấp nhiên liệu và dịch vụ kéo dài 60 năm, đi kèm với các nhà máy điện hạt nhân (NPP) do Nga xây dựng.

Những nỗ lực hạt nhân tăng cường của Nga phản ánh một chiến lược rộng lớn hơn nhằm củng cố ảnh hưởng toàn cầu

Các dự án đang được triển khai ở nhiều quốc gia như Bangladesh, Trung Quốc, Ai Cập, Ấn Độ, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ. Bất chấp các lệnh trừng phạt nặng nhắm vào ngành dầu khí liên quan đến xung đột Ukraine, Moskva đã củng cố vai trò của mình như một nhà cung cấp năng lượng hạt nhân lớn.

Ông Boris Titov, đại diện đặc biệt của Tổng thống Vladimir Putin về hợp tác quốc tế trong lĩnh vực bền vững, đã nhấn mạnh tham vọng của Nga trong một cuộc phỏng vấn với tờ Financial Times.

Ông tuyên bố: “Chúng tôi đang xây dựng hơn 10 tổ máy khác nhau trên khắp thế giới. Chúng ta cần rất nhiều năng lượng. Chúng ta sẽ không thể cung cấp năng lượng này nếu không sử dụng… hạt nhân. Chúng tôi biết rằng nó an toàn… nó không phát thải [khí nhà kính], vì vậy nó rất sạch”.

Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế ( IAEA) dự báo công suất phát điện hạt nhân toàn cầu sẽ tăng 155% vào năm 2050, đạt 950 GW.

Theo nghiên cứu của Viện các vấn đề quốc tế Na Uy, danh mục mở rộng của Nga bao gồm xây dựng lò phản ứng, cung cấp nhiên liệu và các dịch vụ liên quan tại 54 quốc gia.

Ông Titov nhấn mạnh các dự án như nhà máy Paks 2 của Hungary và các dự án phát triển ở Thổ Nhĩ Kỳ và Bangladesh. Nga cũng đang thúc đẩy kế hoạch xây dựng các lò phản ứng mô-đun nhỏ ở Uzbekistan và đã ký kết các thỏa thuận với chính quyền quân sự Burkina Faso.

Tờ Financial Times trước đó đưa tin rằng Nga đang tham gia vào hơn 1/3 số lò phản ứng mới đang được xây dựng trên toàn cầu.

Trong khi đó, các chính phủ phương Tây đang tìm cách chống lại sự thống trị của Nga trong lĩnh vực hạt nhân. Mỹ đã cấm nhập khẩu uranium làm giàu của Nga vào tháng 5, trong khi hầu hết các nước Đông Âu đã chuyển sang các nhà cung cấp thay thế cho nhiên liệu tương thích với các lò phản ứng thời Liên Xô.

Tuy nhiên, Hungary đã chống lại các biện pháp này, với Thủ tướng Viktor Orbán ủng hộ quan hệ đối tác với Nga.

Nỗ lực tách châu Âu khỏi nguồn cung hạt nhân của Nga đã gặp phải sự phản kháng. Ủy viên năng lượng của Liên minh châu Âu (EU), Dan Jrgensen, có ý định giám sát toàn bộ chuỗi cung ứng hạt nhân như một phần của các lệnh trừng phạt rộng hơn. Tuy nhiên, Hungary và Slovakia vẫn chỉ trích các sáng kiến này. Thủ tướng Slovakia Robert Fico sau cuộc gặp với Tổng thống Putin đã tuyên bố rằng các lệnh trừng phạt đe dọa sản xuất điện là “không thể chấp nhận được”.

Cơ quan hạt nhân nhà nước Nga, Rosatom, tiếp tục ưu tiên độ tin cậy, một quan chức EU thừa nhận.

Tuy nhiên, các lệnh trừng phạt đối với Gazprombank, một kênh thanh toán năng lượng chính của Nga, đã đặt ra những thách thức tức thì. Các biện pháp này miễn trừ các dự án hạt nhân dân sự, ngoại trừ nhà máy Paks 2 của Hungary, một động thái mà Ngoại trưởng Hungary Péter Szijjártó gọi là một “quyết định hoàn toàn mang tính chính trị”.

Nga đang nhắm đến các thị trường mới nổi để mở rộng hạt nhân, khi nhiều nước đang phát triển tìm đến năng lượng hạt nhân để có nguồn điện sạch. Ví dụ, Malaysia đang khám phá tiềm năng của mình, theo Nik Nazmi Nik Ahmad, Bộ trưởng tài nguyên thiên nhiên và bền vững môi trường của Malaysia.