Nga quyền kiểm soát các mỏ lithium chiến lược của Ukraine và tác động với châu Âu

Nga đã kiểm soát 2 trong số 4 mỏ lithium của Ukraine, làm gián đoạn nỗ lực khai thác “vàng trắng” để hỗ trợ chuỗi cung ứng năng lượng xanh của châu Âu.

Binh sĩ Nga hoạt động ở miền Đông Ukraine. Ảnh: TASS

Theo Đài phát thanh châu Âu tự do (RFE/RL) ngày 15/1, trong diễn biến mới nhất của cuộc xung đột Nga-Ukraine, Moskva đã giành quyền kiểm soát hai trong số bốn mỏ lithium quan trọng của Ukraine, đặt ra thách thức với chỉ nền kinh tế Ukraine mà còn ảnh hưởng đến chiến lược năng lượng xanh của châu Âu.

Ukraine sở hữu một trong những trữ lượng lithium lớn nhất châu Âu với khoảng 500.000 tấn chưa khai thác, trải rộng trên diện tích 820 km vuông. Được mệnh danh là “vàng trắng”, lithium đóng vai trò then chốt trong sản xuất pin cho nhiều thiết bị, từ điện thoại thông minh, máy tính xách tay đến xe điện. Các chuyên gia cho biết việc Nga kiểm soát các mỏ lithium của Ukraine có thể ảnh hưởng đến phần còn lại của châu Âu và nỗ lực chuyển dịch sang năng lượng xanh của lục địa này.

Khu vực chứa lithium của Ukraine trải dài khắp miền Trung và miền Nam nước này. Ngoài lithium, các khu vực này còn chứa nhiều khoáng sản quý như sắt và kim loại đất hiếm.

Hôm 11/1, Nga tuyên bố kiểm soát khu định cư Shevchenko thuộc vùng Donetsk, nơi có một trong những mỏ lithium lớn nhất của Ukraine. Đây là mỏ thứ hai rơi vào tay Nga kể từ khi cuộc xung đột nổ ra vào năm 2022.

Tác động đến châu Âu

Việc Nga kiểm soát các mỏ lithium của Ukraine có thể gây trở ngại lớn cho chiến lược năng lượng xanh của châu Âu. Liên minh châu Âu (EU) đang nỗ lực giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và các nhà cung cấp nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc. Lithium là chìa khóa cho những nỗ lực của châu Âu nhằm giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và chuyển đổi sang năng lượng xanh. Với vị trí địa lý thuận lợi và trữ lượng đáng kể, Ukraine được xem là đối tác tiềm năng trong chuỗi cung ứng nguyên liệu thô quan trọng của châu Âu.

“Cuộc xung đột với Nga đã phá vỡ mọi tiến triển hướng tới việc tận dụng trữ lượng của Ukraine. Nhưng nếu sự ổn định được khôi phục, các nguồn tài nguyên này có thể trở thành nền tảng cho quyền tự chủ chiến lược của châu Âu liên quan đến các khoáng sản quan trọng”, chuyên gia Schoonover nhấn mạnh.

Chuyên gia an ninh quốc gia Rod Schoonover, đồng thời là người sáng lập Ecological Futures Group (Mỹ), nhận định rằng việc kiểm soát các mỏ lithium có thể không phải là mục tiêu chính của Moskva, do Nga cũng sở hữu trữ lượng lithium đáng kể. Tuy nhiên, sự giàu có về khoáng sản của Ukraine là một lý do khiến quốc gia này trở nên quan trọng đối với Nga.

Theo các đánh giá địa chất, Ukraine đứng thứ 5 trong số các quốc gia châu Âu về tài nguyên lithium được đo lường. “Tài nguyên được đo lường” đề cập đến tổng số các mỏ đã xác định, bất kể chúng hiện có khả thi về mặt kinh tế để khai thác hay không. Trên phạm vi toàn cầu, nếu tính theo mức độ ước tính tài nguyên hiện tại, Ukraine có khả năng đứng thứ 17 về trữ lượng lithium thế giới . Tuy nhiên, cần lưu ý rằng phần lớn tiềm năng lithium của Ukraine vẫn đang ở giai đoạn ước tính, chưa phải là trữ lượng đã được chứng minh đầy đủ.

Tóm lại, cuộc xung đột đang diễn ra không chỉ ảnh hưởng đến khả năng khai thác lithium của Ukraine mà còn tác động sâu sắc đến nỗ lực của châu Âu trong việc xây dựng chuỗi cung ứng nguyên liệu thô độc lập. Điều này càng trở nên quan trọng trong bối cảnh toàn cầu đang đẩy mạnh chuyển đổi sang năng lượng xanh và giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.