Nga ngừng cấp khí đốt qua Ukraine, hàng nghìn người ở Transnistria không được sưởi ấm
Lãnh đạo khu vực Transnistria của Moldova đã kêu gọi người dân đốt củi để sưởi ấm và cảnh báo rằng mất điện là điều không thể tránh khỏi sau khi Nga ngừng cung cấp khí đốt qua Ukraine.
Điểm xuất phát của hệ thống đường ống dẫn khí đốt tự nhiên Nord Stream 2 ở Ust-Luga, Nga. Ảnh: Bloomberg/TTXVN
Theo kênh CNN, ông Vadim Krasnoselskyi cho biết trong một thông điệp trên Telegram ngày 4/1: “1.500 tòa nhà chung cư cao tầng không có nhiệt sưởi ấm và nước nóng. Gần 72.000 hộ gia đình tư nhân không có khí đốt. 150 nhà máy nồi hơi khí đốt đã bị đóng cửa. May mắn là khu vực của chúng ta nhiều củi. Vẫn còn dự trữ… Chúng ta không thể tránh được tình trạng mất điện luân phiên. Điều này là cần thiết để bảo vệ hệ thống. Tôi chắc chắn rằng mọi người đều hiểu và chấp nhận giai đoạn này. Chính quyền đã xây dựng một lịch trình, dựa trên đó để tổ chức cuộc sống và hoạt động hàng ngày sao cho ít phiền toái nhất”.
Ông Krasnoselskyi cũng khuyến khích người dân ở các khu vực nông thôn có bếp đốt củi tìm và đốt củi khi có thể.
Khu vực Transnistria đã rơi vào cuộc khủng hoảng năng lượng kể từ ngày đầu năm mới, khi Ukraine ngừng cho Nga trung chuyển khí đốt sang châu Âu qua lãnh thổ của mình sau khi thỏa thuận hết hạn.
Transnistria đã nhận khí đốt của Nga qua Ukraine cho đến khi nguồn cung bị cắt đứt.
Mặc dù mùa đông châu Âu đến nay tương đối ấm áp, nhưng dự báo nhiệt độ ở thủ phủ Tiraspol của Transnistria sẽ chỉ nhích lên trên mức đóng băng vào cuối tuần này trong bối cảnh một đợt lạnh quét qua hầu hết châu Âu.
Nghị viện của Transnistria đã kêu gọi Điện Kremlin đạt được một thỏa thuận mới với Ukraine về khí đốt vào tháng trước. Trước khi thỏa thuận vận chuyển khí đốt với Ukraine hết hạn, Nga đã cung cấp cho Moldova khoảng 2 tỷ mét khối khí đốt mỗi năm, được bơm qua Transnistria.
Theo hãng tin Reuters, Ukraine có thể mất khoảng 800 triệu USD phí trung chuyển khí đốt Nga mỗi năm, trong khi tập đoàn khí đốt Gazprom thuộc sở hữu của Nga sẽ mất gần 5 tỷ USD doanh thu khí đốt.
Trong khi đó, Thủ tướng Slovakia Robert Fico đã nói rằng ông có thể cắt giảm nguồn cung điện cho Ukraine và giảm viện trợ cho người tị nạn Ukraina để đáp trả việc Ukraine không gia hạn thỏa thuận vận chuyển khí đốt.
Châu Âu nhìn chung đã giảm đáng kể phụ thuộc năng lượng Nga từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt vào Ukraine hồi tháng 2/2022, nhưng một số khu vực của Khối Đông Âu cũ vẫn nhập khẩu khí đốt với số lượng lớn.
Nga chính thức ngừng cung cấp khí đốt cho châu Âu qua Ukraine từ ngày 1/1 khi thỏa thuận quá cảnh 5 năm giữa hai nước hết hạn.
Theo số liệu từ công ty vận hành hệ thống vận chuyển khí đốt Ukraine, tính đến 15h GMT ngày 31/12/2024 (tức 23h ngày 31/12 theo giờ Việt Nam), Nga chưa đăng ký bất kỳ lượng khí đốt nào cho ngày 1/1 qua đường ống dẫn khí trên lãnh thổ Ukraine.
Mặc dù đang có xung đột với Nga, nhưng Ukraine vẫn cho phép khí đốt Nga quá cảnh tới châu Âu theo thỏa thuận ký tháng 12/2019, dù nhiều lần tuyên bố sẽ không ký thỏa thuận mới do xung đột hiện nay.
Nga từng cung cấp gần một nửa lượng khí đốt cho Liên minh châu Âu (EU). Mất nguồn cung khí đốt giá rẻ từ Nga đã góp phần thúc đẩy suy giảm kinh tế nghiêm trọng, lạm phát tăng vọt cũng như làm trầm trọng thêm khủng hoảng chi phí sinh hoạt.
Một ngày sau khi Nga dừng trung chuyển khí đốt qua Ukraine, ngày 2/1, Ba Lan – nước Chủ tịch luân phiên EU – khẳng định tình hình vẫn ổn định khi tất cả các thành viên đều sử dụng kết hợp nguồn dự trữ mùa đông và nhập khẩu từ nước thứ ba, giúp đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng. Mặc dù đã có chuyển biến lớn trong xu hướng nhập khẩu, song giá khí đốt không tăng mạnh. Ủy ban châu Âu nhận định hiện có không có quan ngại nào về an ninh nguồn cung.
Moldova sắp áp đặt tình trạng khẩn cấp toàn quốc
Quốc hội Moldova ngày 13.12 đã bỏ phiếu thông qua việc áp đặt tình trạng khẩn cấp toàn quốc trong 60 ngày, từ ngày 16.12, khi Nga dự kiến sẽ dừng cung cấp khí đốt cho Moldova qua Ukraine từ ngày 1.1.
Theo Reuters, 56 thành viên trong Quốc hội Moldova gồm 101 ghế đã ủng hộ biện pháp trên trong cuộc bỏ phiếu rạng sáng 13.12, sau lời kêu gọi phê duyệt của Thủ tướng Dorin Recean để đảm bảo vùng ly khai Transnistria của Moldova đảm bảo được nguồn khí đốt cần thiết. Ông Recean nhấn mạnh đó là cuộc bỏ phiếu nhằm chấm dứt "việc tống tiề.n về khí đốt" từ Moscow.
Thủ tướng Moldova Dorin Recean phát biểu tại kỳ họp thứ 79 của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc ở New York (Mỹ) ngày 27.9. ẢNH: REUTERS
Việc ban bố tình trạng khẩn cấp cho phép chính phủ Moldova phản ứng nhanh chóng và hạn chế xuất khẩu năng lượng, theo Reuters.
Moldova nhận khí đốt tự nhiên của Nga qua Ukraine, quốc gia đã tuyên bố sẽ không gia hạn hợp đồng trung chuyển với gã khổng lồ khí đốt của Nga Gazprom. Hợp đồng này sẽ hết hạn vào ngày 31.12.
Ông Recean cáo buộc Nga "muốn để người dân Transnistria không có khí đốt và điện và bắt họ làm con tin". "Moscow đang làm điều này để làm mất ổn định tình hình ở Moldova", ông cáo buộc.
Ông Recean nhấn mạnh quốc hội phải phê duyệt tình trạng khẩn cấp để "mùa đông năm nay phải là mùa đông cuối cùng trong lịch sử đất nước khi chúng ta có thể bị tống tiề.n về năng lượng".
Điểm xung đột: Nga sẽ phóng thêm Oreshnik; Iran tố ai chủ mưu lật đổ chính quyền Syria?
Chính phủ Moldova cảnh báo trong một tuyên bố rằng việc không cung cấp khí đốt cho Transnistria "sẽ dẫn đến một cuộc khủng hoảng nhân đạo... và cũng sẽ tạo ra rủi ro cho sự ổn định của ngành điện Moldova".
Moldova nhận được khoảng 2 tỉ m 3 khối khí đốt/năm từ Nga. Kể từ năm 2022, Transnistria và chính quyền trung ương đã nhất trí rằng tất cả khí đốt của Nga mà Moldova nhận được sẽ đến Transnistria.
Transnistria là nơi có một nhà máy điện chạy bằng khí đốt của Nga. Đây là một nền tảng quan trọng của nền kinh tế Transnistria và cũng cung cấp phần lớn điện cho những khu vực do chính phủ Moldova kiểm soát. Transnistria đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp về kinh tế của riêng mình hôm 10.12.
Ông Recean khẳng định việc Moldova nhận khí đốt tự nhiên từ Nga qua Ukraine là một "vấn đề nhân tạo" vì khí đốt của Nga có thể được di chuyển theo các tuyến đường khác.
Moldova cho hay một tuyến đường thay thế đến Transnistria có thể là vận chuyển khí đốt của Nga qua đường ống TurkStream đến Thổ Nhĩ Kỳ và sau đó qua Bulgaria và Romania.
Tuy nhiên, việc cung cấp khí đốt qua tuyến đường thay thế có thể có vấn đề vì Gazprom trong các cuộc đàm phán đã liên kết việc tiếp tục giao hàng qua những tuyến đường như thế với yêu cầu Moldova trả khoản nợ cho việc cung cấp khí đốt trước đây, theo tính toán của Nga là 709 triệu USD, theo Reuters.
Hiện chưa có thông tin về phản ứng của Nga cũng như Ukraine đối với động thái mới của Moldova.
Nga nới lỏng quy định thanh toán khí đốt Tổng thống Nga Vladimir Putin đã thay đổi cách thức thanh toán của các khách hàng nước ngoài mua khí đốt Nga. Động thái giúp giảm bớt lo ngại rằng các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Gazprombank có thể dẫn đến việc ngừng cung cấp khí đốt cho châu Âu sớm. Công nhân vận hành đường ống dẫn khí đốt của...