Nga hối thúc giải quyết cuộc khủng hoảng lương thực

Ngọc Hà23:42 01/06/2022

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov ngày 31/5 cho rằng việc giải quyết cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu đang ngày càng tăng hiện nay phụ thuộc vào phương Tây và Ukraine.

Ngũ cốc sau khi được thu hoạch tại một nông trang ở vùng Odessa, Ukraine, ngày 22/5/2022. Ảnh: AFP/TTXVN

Phát biểu với báo giới trong chuyến thăm Bahrain, Ngoại trưởng Lavrov cho rằng phương Tây đã gây ra “nhiều vấn đề” bằng cách đóng cửa các cảng đối với tàu, thuyền của Nga, làm gián đoạn chuỗi cung ứng và tài chính. Theo ông, các nước phương Tây cần “cân nhắc nghiêm túc giữa việc nêu ra các vấn đề an ninh lương thực với việc tiến hành các biện pháp cụ thể để giải quyết vấn đề”.

Người đứng đầu ngành ngoại giao Nga cũng kêu gọi Ukraine rà phá bom, mìn tại các vùng lãnh hải của nước này để các tàu có thể đi lại an toàn qua Biển Đen và Biển Azov. Ông nêu rõ, nếu vấn đề này được giải quyết, Hải quân Nga sẽ đảm bảo việc đi lại thông suốt của các tàu đến Địa Trung Hải cũng như các điểm đến.

Nga và Ukraine chiếm khoảng 30% nguồn cung lúa mì toàn cầu. Phát biểu trong cuộc điện đàm ngày 30/5 với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết Moskva sẵn sàng tạo điều kiện cho việc vận chuyển hàng hóa bằng đường biển, bao gồm ngũ cốc từ các cảng của Ukraine. Ông Putin tái khẳng định Nga có thể xuất khẩu lượng lớn phân bón và thực phẩm nếu các lệnh trừng phạt nhằm vào Moskva được dỡ bỏ.

Trong khi đó, cùng ngày, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết cơ quan này đang nỗ lực tạo điều kiện cho việc xuất khẩu lương thực từ Ukraine, đặc biệt là đối với hơn 20 triệu tấn ngũ cốc đang bị kẹt tại các kho của nước này.

Đầu tháng này, Ủy ban châu Âu đã đề xuất thiết lập cái gọi là “làn đường đoàn kết” nhằm đảm bảo Ukraine có thể xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa mà nước này cần, từ viện trợ nhân đạo đến thức ăn gia súc và phân bón, trong bối cảnh các cảng của Ukraine bị phong tỏa do cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu cho biết EU cũng sẽ đẩy mạnh việc tự sản xuất lương thực và dự kiến lượng xuất khẩu ngũ cốc sẽ đạt mức kỷ lục 40 triệu tấn vào năm 2022 và 2023. Bà kêu gọi tất cả đối tác không hạn chế thương mại đối với sản phẩm nông nghiệp.

Video đang HOT

Thế giới lại đứng trước 'bờ vực' khủng hoảng lương thực

Sau hai năm rơi vào tình trạng căng thẳng do đại dịch COVID-19, an ninh lương thực toàn cầu lại đang phải đối mặt với thách thức mới do tình hình căng thẳng Nga-Ukraine gây ra.

Giá một loạt mặt hàng thiết yếu như ngũ cốc, nhiên liệu hay phân bón đồng loạt leo thang và liên tiếp phá vỡ các mức cao kỷ lục.

Bóng dáng của "cơn bão đói"

Một quầy hàng bán lương thực tại chợ ở Sanaa, Yemen. Ảnh: AFP/TTXVN

Ngày 14/3, Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres phát biểu rằng, chiến dịch đặc biệt của Nga liên quan tới Ukraine có thể khiến thế giới rơi vào "cơn bão đói và sự suy thoái hệ thống lương thực toàn cầu".

Ông Guterres cho hay, ngay cả trước khi Nga tiến hành chiến dịch nói trên, các nước đang phát triển vẫn đang phải "vật lộn" để phục hồi sau đại dịch COVID-19, với mức lạm phát kỷ lục, lãi suất tăng và gánh nặng nợ chồng chất. Trong khi đó, một trong những thị trường cung cấp lương thực chính của thế giới lại đang gặp khó khăn nghiêm trọng. Ông Guterres nhấn mạnh, cuộc xung đột này đã vượt ra ngoài Ukraine, bởi nó còn "tấn công" vào những công dân và quốc gia dễ bị tổn thương nhất trên thế giới.

Tỷ phú Nga Andrei Melnichenko, sở hữu nhà máy sản xuất phân bón EuroChem và công ty than đá SUEK, ngày 14/3 cho biết cuộc khủng hoảng lương thực quy mô toàn cầu đang dần hiện rõ nếu căng thẳng tại Ukraine không kết thúc, trong bối cảnh giá phân bón tăng quá nhanh khiến nhiều hộ nông dân không còn đủ khả năng cung cấp dinh dưỡng cho đất.

Giá khí đốt tăng cao kỷ lục đã buộc công ty sản xuất phân bón Yara International (Na Uy) phải cắt giảm sản lượng amoniac và urê ở châu Âu xuống còn 45% công suất. Việc giảm bớt hai thành phầm thiết yếu trong sản xuất nông nghiệp này dự báo sẽ tác động mạnh đến nguồn cung lương thực toàn cầu. Svein Tore Holsether, Giám đốc điều hành (CEO) của Yara International nhận định rằng, thế giới đang hướng tới một cuộc khủng hoảng lương thực có thể ảnh hưởng đến hàng triệu người. Ông Holsether nhấn mạnh: "Không phải là liệu có sắp xảy ra một cuộc khủng hoảng lương thực hay không, mà quan trọng là cuộc khủng hoảng đó sẽ lớn như thế nào?".

Nga là nhà xuất khẩu lúa mì lớn nhất thế giới và Ukraine là nước xuất khẩu lúa mì lớn thứ năm. Cả hai nước cung cấp tới 19% nguồn cung lúa mạch của thế giới, 14% lúa mì và 4% ngô, chiếm hơn 1/3 lượng ngũ cốc xuất khẩu toàn cầu. Nga và Ukraine cũng là những nhà cung cấp hạt cải dầu hàng đầu và chiếm 52% thị trường xuất khẩu dầu hướng dương của thế giới. Nguồn cung phân bón toàn cầu cũng chủ yếu đến từ hai quốc gia này.

Sự gián đoạn chuỗi cung ứng và logistics đối với sản xuất ngũ cốc và hạt có dầu của Ukraine và Nga, cũng như các hạn chế đối với xuất khẩu của Nga sẽ gây ra những hậu quả đáng kể về an ninh lương thực. Điều này đặc biệt đúng đối với khoảng 50 quốc gia phụ thuộc lớn (từ 30% trở lên) vào Nga và Ukraine về nguồn cung lúa mì. Nhiều nước trong số đó là các nước kém phát triển nhất hoặc các nước có thu nhập thấp, thiếu lương thực ở Bắc Phi, châu Á và Cận Đông. Nhiều quốc gia châu Âu và Trung Á phụ thuộc vào Nga hơn 50% nguồn cung phân bón của họ, và tình trạng thiếu hụt ở đó có thể kéo dài sang năm 2023.

Các kỷ lục bị "xô đổ"

Giá lúa mì toàn cầu đã đạt mức cao nhất mọi thời đại vào đầu tuần này. Giá lúa mì tăng vọt đồng nghĩa với việc giá thực phẩm có thể là "đối tượng" tăng tiếp theo.

Một vấn đề lớn khác là khả năng tiếp cận phân bón của ngành nông nghiệp toàn cầu. Phân bón là mặt hàng rất cần thiết cho nông dân để đạt được mục tiêu sản xuất. Tuy nhiên, giá phân bón chưa bao giờ đắt hơn hiện giờ, khi xuất khẩu phân bón từ Nga đang bị chặn lại. Sản lượng phân bón ở châu Âu cũng sụt giảm do giá khí đốt tăng cao, một thành phần chính trong sản xuất phân bón có chứa nitơ như urê. Điều này khiến giá các mặt hàng ngũ cốc chủ chốt khác cũng tăng theo. Giá ngô trên cả thị trường kỳ hạn lẫn thị trường giao ngay tại Trung Quốc đã chạm mức cao kỷ lục vào đầu tháng Ba, do lo ngại nguồn cung ngô từ Ukraine sẽ bị suy giảm dưới tác động của cuộc xung đột. Ukraine hiện là một trong những quốc gia cung cấp ngô lớn nhất cho Trung Quốc. Giá thu mua ngô tại tỉnh Sơn Đông, một trong những nơi canh tác ngũ cốc lớn nhất Trung Quốc, đã tăng vọt lên mức 522,4 USD/tấn trong tuần đầu tháng Ba - mức giá cao nhất kể từ năm 2009. Tương tự, giá lúa mì tại tỉnh Sơn Đông cũng đã chạm mức 538,25 USD/tấn - mức cao nhất từng được ghi nhận.

Chỉ trong hai tuần kể từ khi căng thẳng giữa Nga và Ukraine gia tăng, giá dầu thế giới đã "vọt" lên mức cao nhất gần 14 năm trước khi "hạ nhiệt" xuống còn hơn 123 USD/thùng. Mức cao kỷ lục trước đây là 147,50 USD xác lập năm 2008 trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Giá khí đốt châu Âu cũng đạt đỉnh kỷ lục do lo ngại về nguồn cung năng lượng. Giá xăng dầu tại Mỹ đã lên mức cao kỷ lục, vượt ngưỡng 4 USD/1 gallon (1 gallon = 3,78 lít), mức tăng được đánh giá có thể đe dọa đến sự ổn định của nền kinh tế, đẩy lạm phát lên cao và ảnh hưởng không nhỏ tới đời sống của người dân Mỹ.

Nền nông nghiệp hiện đại phụ thuộc rất nhiều vào năng lượng đầu vào, ví dụ như nhiên liệu cho các trang thiết bị nông nghiệp và điện cho các chuỗi cung ứng. Điều quan trọng không kém là sự phụ thuộc của sản xuất ngũ cốc vào vào phân đạm tổng hợp - khí tự nhiên cộng với điện và máy móc thâm dụng vốn tương đương với ure. Ước tính khoảng 1/3 dân số thế giới phụ thuộc trực tiếp vào ngũ cốc được sản xuất bằng loại urê này và các loại phân đạm tổng hợp khác.

Giá năng lượng cao đồng nghĩa với giá phân bón cao và giá ngũ cốc cũng cao hơn. Trong ngắn hạn, điều đó có nghĩa là nạn đói xảy ra nhiều hơn ở các nước nghèo. Khi giá gạo từ các nhà xuất khẩu châu Á đang ở mức cao, nạn đói sẽ trầm trọng hơn ở Timor Leste, Lào, Campuchia, Myanmar và có thể là Indonesia. Papua New Guinea và hầu hết các quốc đảo ở Thái Bình Dương cũng sẽ bị ảnh hưởng nặng nề vì các nước này phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu lương thực.

Ứng phó khẩn cấp

Các Bộ trưởng Nông nghiệp Nhóm các nước công nghiệp hàng đầu thế giới (G7) cuối tuần trước cho biết họ sẽ "quyết tâm làm những gì cần thiết để ngăn chặn và ứng phó với một cuộc khủng hoảng lương thực". Tuy nhiên, nhiều quốc gia vẫn "co cụm" cho thị trường nội địa do lo ngại tình trạng thiếu lương thực.

Mới đây nhất, Ai Cập đã ban hành lệnh cấm xuất khẩu lúa mì, bột mì, đậu lăng và đậu nành trong bối cảnh lo ngại ngày càng tăng về dự trữ lương thực ở quốc gia đông dân nhất thế giới Arab. Indonesia cũng đã thắt chặt các hạn chế xuất khẩu đối với dầu cọ, một thành phần trong dầu ăn cũng như trong mỹ phẩm và một số mặt hàng đóng gói như chocolate.

Các bộ trưởng G7 kêu gọi các nước giữ cho thị trường nông sản và thực phẩm của họ "mở" và phản đối bất kỳ biện pháp hạn chế phi lý nào đối với việc xuất khẩu nông sản.

Chủ tịch Ngân hàng Thế giới (WB) David Malpass hy vọng các nhà sản xuất trên thế giới sẽ phản ứng mạnh mẽ để tăng nguồn cung đáp ứng nhu cầu thực tế và người dân không cần phải tích trữ lương thực. Ông Malpass cũng dự báo nguồn cung năng lượng bên ngoài Nga và nguồn cung lương thực bên ngoài Nga và Ukraine sẽ tăng mạnh, qua đó giảm thiểu tác động của việc giá cả leo thang và giúp duy trì đà phục hồi kinh tế.

Ông Malpass tin tưởng nguồn cung năng lượng có thể tăng nhanh hơn nguồn cung lương thực do việc điều chỉnh trong ngành nông nghiệp thường mất khoảng một năm. Ông Malpass nhấn mạnh việc cần làm trong tình hình hiện nay không phải là đi mua lương thực và xăng để dự trữ, mà mỗi người dân trên thế giới cần nhận thức được rằng nền kinh tế toàn cầu hết sức năng động và sẽ phản ứng phù hợp, đảm bảo đủ nguồn cung.

Hiện vẫn còn quá sớm để đánh giá được đầy đủ tác động của tình hình căng thẳng Nga-Ukraine đối với các nguồn cung cấp ngũ cốc và cơ sở hạ tầng của Ukraine. Tuy nhiên, điều rõ ràng là nền kinh tế lương thực thế giới đang đứng trước "bờ vực" của một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng, có thể gây xáo trộn như cuộc khủng hoảng vào năm 2007-2008. Những bài học lớn đã được rút ra từ cuộc khủng hoảng lương thực gần nhất này và nỗ lực tránh những sai lầm trước đây sẽ là yếu tố then chốt để thế giới có thể giữ vững an ninh lương thực trong giai đoạn phải đối mặt với rất nhiều khó khăn hiện nay.

Thị trường hàng hóa toàn cầu xáo trộn vì biến động địa chính trị Xung đột quân sự ở Ukraine đã tác động mạnh lên thị trường hàng hóa, bởi không thể tách riêng rạn nứt, đổ vỡ địa chính trị với những nguồn nhiên liệu thô chủ chốt. Châu Âu phụ thuộc nhiều vào nguồn cung khí đốt từ Nga. Ảnh: Getty Images Cuộc chiến tại Ukraine đã tạo ra tác động lan tỏa lên thị...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Nội bộ Mỹ mâu thuẫn về Ukraine?08:24

Nga liên lạc với 'lực lượng mạnh nhất' ở Syria14:18

Ông Trump tận dụng cơ hội ông Biden ân xá cho con trai?01:28

Trăn khổng lồ xuất hiện trên đường ngập nước sau trận mưa lớn08:31

Triều Tiên lần đầu lên tiếng về vụ thiết quân luật Hàn Quốc09:01

Nga phóng gần 300 tên lửa và UAV, Ukraine điều F-16 ứng phó?08:24

Mỹ tấn công mục tiêu ở Syria, Iran cân nhắc triển khai quân08:28

Nga tuyên bố chưa thể đàm phán với Ukraine08:20

2024 sẽ trở thành năm nóng nhất lịch sử00:53

Trung Quốc triển khai gần 90 tàu, Đài Loan nâng mức báo động?19:25

Ông Trump nói Canada, Mexico nên thành tiểu bang Mỹ vì đang nhận 'trợ cấp'08:37

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Mexico ủng hộ mở rộng hiệp định USMCA với các nước Mỹ Latinh

18:25:08 18/12/2024

USMCA hiện là động lực chính cho nền kinh tế khu vực, song Tổng thống Sheinbaum cho rằng vẫn còn nhiều tiềm năng lớn chưa được khai thác nếu tìm cách hội nhập sâu hơn với các nước Mỹ Latinh.

Nhật Bản đẩy mạnh tuyển dụng nhân viên chăm sóc sức khỏe từ Đông Nam Á

18:19:57 18/12/2024

Từ năm tài khóa 2025, Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản sẽ đẩy mạnh chiến lược tuyển dụng nhân viên chăm sóc từ các nước Đông Nam Á để đối phó với tình trạng thiếu hụt lao động trầm trọng trong ngành này.

Rượu sake của Nhật Bản sẽ được sản xuất trên trạm vũ trụ quốc tế ISS

17:27:20 18/12/2024

Nhà sản xuất rượu sake đặt trụ sở tại thành phố Iwakuni này đang hợp tác với Mitsubishi Heavy Industries Ltd. và Trung tâm khoa học công nghệ Aichi để biến tham vọng thành hiện thực.

Châu Âu đoàn kết khi quan hệ Ba Lan - Ukraine khởi sắc

16:47:55 18/12/2024

Bối cảnh chính trị quốc tế phức tạp, đặc biệt là sự chuyển giao quyền lực sắp tới tại Mỹ, đã buộc các nước châu Âu phải đẩy mạnh hợp tác để củng cố an ninh tập thể và hỗ trợ Ukraine.

EU siết chặt quy định về chống ô nhiễm vi nhựa

15:20:21 18/12/2024

Các quốc gia thành viên có thể sử dụng hệ thống cấp phép quốc gia để giám sát việc tuân thủ. Thông tin liên quan đến xử lý hạt nhựa phải được công khai miễn phí.

Báo Ukraine: Lữ đoàn tinh nhuệ của Kiev rối loạn vì 1.000 binh sĩ đào ngũ

15:09:37 18/12/2024

Truyền thông Ukraine tiết lộ về tình trạng đào ngũ ở Lữ đoàn cơ giới 155, đơn vị được huấn luyện ở Pháp và được trang bị hàng loạt vũ khí mạnh.

Nga không đóng băng xung đột, nêu điều kiện đàm phán hòa bình

15:02:33 18/12/2024

Đầu tháng này, ông Trump, ông Zelensky và ông Macron đã gặp nhau tại Paris, nơi 3 nhà lãnh đạo đã tổ chức hội đàm về cuộc xung đột Nga - Ukraine.

Ukraine ra luật cho phép đa tịch

14:58:49 18/12/2024

Chế độ đa tịch này sẽ không được áp dụng đối với những người có quốc tịch Nga hoặc quốc tịch của nước không công nhận toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của Ukraine.

Cuba tái khẳng định sẵn sàng đối thoại với Mỹ

14:57:19 18/12/2024

Trao đổi với báo giới ngày 17/12, Thứ trưởng Ngoại giao Cuba Carlos Fernández de Cossío khẳng định đây là chính sách nhất quán của La Habana kể từ khi hai nước tái lập quan hệ ngoại giao năm 2014.

San hô cần phải ở gần nhau mới có thể sinh sản thành công

14:52:39 18/12/2024

Theo ông Mumby, công trình nghiên cứu về rạn san hô Great Barrier thông qua chương trình RRAP trong 5 năm qua đang giúp xác định các mục tiêu về mật độ san hô để duy trì một quần thể khỏe mạnh.

Vì sao Tổng thống Nga Putin vẫn im lặng về tình hình Syria?

14:46:14 18/12/2024

Trong cuộc họp với các quan chức quân sự cấp cao Nga hôm thứ hai, Tổng thống Putin không nhắc đến Syria mà chỉ nhấn mạnh tới việc giành chiến thắng ở Ukraine là ưu tiên hàng đầu.

Những 'ngôi nhà tự sát' nằm chênh vênh trên rìa vách đá dựng đứng ở Bolivia

14:42:31 18/12/2024

Trong những tuần gần đây, mưa lớn đã tàn phá thủ đô Bolivia và nhiều khu vực xung quanh, làm tăng nguy cơ sạt lở đất hơn nữa. Song điều đó dường như không làm cư dân của những ngôi nhà này sợ hãi, hầu hết mọi người đều từ chối rời đi.