Nga có vaccine COVID-19 đầu tiên trên thế giới: Chuyên gia VN nhận định thế nào?

Tuyên bố vaccine COVID-19 đầu tiên thế giới của Nga khiến nhiều người mừng rơi nước mắt, nhưng theo các chuyên gia cần có thêm thời gian để nghiên cứu và phát triển.

Hôm 11/8, Tổng thống Nga tuyên bố nước này phát triển loại vaccine đầu tiên cung cấp khả năng “miễn dịch vững vàng” chống COVID-19. “Sáng nay, lần đầu tiên trên thế giới, một loại vaccine chống COVID-19 đã được đăng ký”, ông Vladimir Putin nói trong cuộc họp qua truyền hình với các bộ trưởng.

Tổng thống Nga cũng cho biết thêm vaccine hoạt động khá hiệu quả và tạo nên hệ miễn dịch vững vàng. Vaccine COVID-19 do Nga sản xuất trải qua các thử nghiệm cần thiết và sớm bắt đầu sản xuất hàng loạt. Một trong hai con gái của Thủ tướng Nga đã được tiêm vaccine và thấy hoàn toàn khỏe mạnh.

Bộ Y tế Nga trước đó nói việc tiêm chủng hàng loạt có thể bắt đầu vào tháng 10. Tất cả người tham gia đều phát triển khả năng miễn dịch. Nhóm đầu tiên xuất viện ngày 15/7 và nhóm thứ hai vào ngày 20/7.

Các nước trên thế giới đang trong cuộc đua sản xuất vaccine.

Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Quốc Thái – Trung tâm Nhiệt đới lâm sàng Bệnh viện Bạch Mai cho rằng đến thời điểm này chúng ta vẫn chưa tìm ra thuốc kháng virus SARS-COV-2 và việc tìm ra vaccine được coi là chìa khoá để ngăn chặn đại dịch COVID-19.

Dù khoa học công nghệ hiện nay phát triển, rút ngắn nhiều công đoạn trong quá trình phát triển vaccine nhưng con người vẫn chưa hoàn toàn làm chủ được quá trình này. Hiện có hàng trăm ứng cử viên tham gia chạy đua nghiên cứu vaccine COVID-19 với hàng chục loại bắt đầu thử trên người.

Đến nay vẫn chưa có kết quả công bố nào thực sự thuyết phục về hiệu quả và tính an toàn của vaccine COVID-19 để có thể khuyến nghị cộng đồng sử dụng. Ông Thái cho rằng, vaccine của Nga cũng tương tự như vậy.

Theo bác sĩ Thái, một vaccine muốn lưu hành trên thị trường và được các nước công nhận sử dụng, nhà sản xuất vaccine phải chứng minh được tính hiệu quả cũng như tính an toàn của vaccine.

Còn chuyên gia dịch tễ học và di truyền loãng xương – giáo sư Nguyễn Văn Tuấn – nghiên cứu viên chính tại viện Garvan, Úc cho biết hiện có hơn 150 nhóm trên thế giới nghiên cứu tìm vaccine COVID-19. Nhưng đến đầu tháng 8/2020 thì chỉ có 8 ‘ứng viên’ được thử nghiệm lâm sàng trên người.

Tám ứng viên đó là mRNA-1273 của Moderna (Mỹ), Inovio (Mỹ), ChAdOx1 nCoV-19 của ĐH Oxford (Anh), ĐH Queensland (Úc), Ad5-nCoV của Trung Quốc, và của các tập đoàn Johnson & Johnson, Sanofi, và Pfizer.

Vaccine COVID-19 không thể phát triển nhanh bởi bất cứ vaccine nào cũng giống như thuốc đều phải trải qua 4 giai đoạn. Giai đoạn thứ nhất, vaccine được tiêm cho một số ít người khoẻ mạnh và một số bệnh nhân. Mục đích là xem xét có phản ứng phụ hay không, và xác định liều lượng thích hợp.

Giai đoạn 2, vaccine được tiêm cho hàng trăm người bị nhiễm. Mục đích của giai đoạn này là đánh giá hiệu quả và an toàn của vaccine.

Giai đoạn 3, đây là giai đoạn quan trọng nhất, và có hàng ngàn người tham gia. Một số người sẽ được tiêm vaccine, một số được tiêm giả dược hay một loại thuốc hiện hành. Mỗi người phải được theo dõi vài tháng, có khi vài năm.

Nghiên cứu giai đoạn này có thể kéo dài từ 1 đến 5 năm. Dữ liệu từ giai đoạn này là chứng cớ khoa học để FDA phê chuẩn hay bác bỏ vaccine.

Giai đoạn 4, sau khi vaccine đã được phê chuẩn và bán ra thị trường, công ty vẫn phải theo dõi hiệu quả của vaccine để ghi nhận các biến chứng và phản ứng phụ.

Một vaccine từ khi nghiên cứu, thử nghiệm, công bố và đưa ra thị trường thì phải tốn 10-15 năm, hay ngắn nhất cũng là 4 năm. Dịch COVID-19 dù có nới lỏng quy định và vaccine sẽ đến bệnh nhanh hơn thì cũng phải 2 năm.

Theo vị chuyên gia, ngay cả khi vaccine vào đến giai đoạn 3 của thử nghiệm, vẫn có nguy cơ thất bại. Vì vậy rất khó có thể có vaccine trong năm 2020.