Nao lòng rau muống chấm tương
Đĩa rau muống luộc non xanh cạnh chén tương sẫm màu cho lòng chợt bâng khuâng. Gắp những cọng rau giòn mềm chấm vào tương rồi chậm rãi nhai, dậy lên niềm nhớ quê da diết.
Văn nhân Trần Tuấn Khải gợi nỗi nhớ quê qua dòng thơ mà nhiều người lầm tưởng là ca dao: “Anh đi anh nhớ quê nhà/ Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương…”. Đấy không chỉ là sự nhớ thương của thi nhân đất Bắc mà là nỗi niềm của những người con đất Việt khi xa xứ. Bao đời, hình ảnh chum tương, ao rau muống và bữa cơm hiện diện món cà dầm tương thân quen với cư dân đất Bắc.
Đĩa rau muống luộc và tương quê. Ảnh: TRANG THY
Khi di cư vào đến Quảng Ngãi, họ mang theo cả nét đặc trưng trong văn hóa ẩm thực xứ Đàng Ngoài. Những loại thực phẩm, món ăn quen thuộc làm vơi đi nỗi nhớ quê nhà. Họ cải tiến cách cấy trồng, phương pháp chế biến món ăn, lối mặc… cho phù hợp với thổ nhưỡng trên vùng đất đầy nắng gió. Rau muống không chỉ dập dềnh nơi ao nước mà còn tươi tốt trên những liếp đất tơi xốp trong vườn nhà. Loại rau dân dã này được chế biến nhiều món: Luộc, ngâm giấm, nộm, nấu canh, trộn rau sống…
Không thể “chính hiệu” hương vị đất Bắc, nhưng họ vẫn làm tương với những nguyên liệu sẵn có cho bữa cơm thêm đậm đà và vơi nỗi nhớ cố hương. Bao đời trao truyền, giờ tương Quảng Ngãi thường làm từ cơm gạo, muối và đậu phộng bóc vỏ sau khi ép lấy dầu cùng gia vị trong gian bếp nhỏ.
Qua bàn tay khéo léo, chum tương nơi làng quê là món nước chấm tuyệt hảo làm nao lòng bao người. Chén tương hiện diện bên rau, cá trong bữa cơm thường ngày hay khiêm nhường nằm cạnh sơn hào hải vị trên mâm cỗ. Nhiều món um, kho, nấu… thêm đậm đà hương vị khi chế biến cùng ít nước tương quê.
Rau muống kết hợp với tương tạo nên những món ăn quen thuộc nơi làng quê. Giữa buổi lao động vất vả, nhúng nước cho ướt bánh tráng mì rồi cuốn rau muống chấm vào tương làm dịu đi cơn đói. Mâm cơm đạm bạc thường hiện diện đĩa rau muống luộc xanh mướt nằm cạnh chén tương sẫm màu. Rau muống cắt ngoài vườn ngắt lấy những đoạn thân non rửa sạch rồi vớt ra rổ cho ráo nước.
Nước sôi sùng sục trên bếp thì cho ít muối hạt và rau vào nồi. Dùng đũa đảo nhẹ cho rau chín đều rồi vớt ra đĩa. Múc nước luộc rau ra tô và rắc ít bột ngọt, chờ nguội rồi vắt tí nước cốt chanh làm nước chan thay canh. Gắp rau chấm tương rồi đưa vào miệng chậm rãi nhai khiến lòng dậy lên nỗi nhớ quê da diết. Từng cọng rau giòn mềm và vị mặn mà của tương quê phảng phất hương đồng gió nội vấn vít qua từng hơi thở. Khung cảnh làng quê thân thương ùa về cho lòng chợt bâng khuâng.
Món ăn từ rau muống
Hồi đó, trước sân nhà có một khoảng đất nhỏ, mẹ để dành trồng rau muống. Đó là lý do rau muống là món ăn thường xuyên có mặt trên bàn, trong mỗi bữa cơm nhà chúng tôi.
Đơn giản, dễ làm nhất là món rau muống luộc. Những bữa cơm có cá kho, ăn với rau muống luộc chấm tương hay nước mắm ớt tỏi chanh đường, xì xụp húp nước rau dầm sấu, thỉnh thoảng cắn quả cà pháo giòn giòn, trong tiếng cười vui vẻ và khuôn mặt hồ hởi của các thành viên... là những ký ức đẹp, tươi rói đến tận bây giờ.
Từ rau muống luộc, có thể chế biến các món khác. Đó là món rau muống xào tỏi, được xem là đặc sản của nhiều nhà hàng hiện nay. Hoặc thêm vào đĩa rau ít nước cốt chanh, chút muối, vài thìa đường, ít tỏi đập giập, rau thơm xắt nhỏ cùng đậu phụng rang giã nát... thế là có món gỏi rau muống; sau này sang hơn thì thêm tôm, mực, thịt heo hay thịt bò... Nhưng món nộm chay từ rau muống của mẹ ngày ấy, với chúng tôi, đến bây giờ vẫn thấy sao mà ngon thế!
Mẹ cũng hay nấu canh rau muống với những mẩu cá vụn còn sót lại trong nồi cá kho. Rau muống rửa sạch, cắt thành khúc chừng 4 - 5cm. Nấu nước sôi rồi cho rau vào. Thêm chút muối, bột ngọt, thế là thành món canh ngon lành. Món canh rau muống nấu chua phức tạp hơn, mẹ chỉ nấu khi nhà có khách. Sau khi canh rau muống đã chín, mẹ vớt hết rau ra, nêm gia vị, cho giá, hành lá, rau ngổ thái khúc cùng chén nước cốt me vào rồi đun tiếp. Khi sôi lại, cho rau muống vào rồi nhắc xuống. Bát canh rau muống nấu chua không chỉ hấp dẫn bởi vị thanh mát mà còn vì những sắc màu đẹp mắt: Rau xanh, giá trắng, me vàng...
Rau muống chẻ là món ăn ưa thích của cả nhà vào những ngày Chủ nhật, khi mẹ làm món bún riêu cua. Nhai miếng rau giòn sần sật, húp miếng bún nấu riêu ngọt lịm, chúng tôi bỗng thấy những vất vả khi lụm cụm ngồi chẻ từng cọng rau được đền bù thật xứng đáng...
Mẹo luộc rau muống xanh giòn, không bị thâm đen Rau muống là loại thực phẩm quen thuộc trong bữa cơm mỗi gia đình. Luộc rau muống tưởng dễ nhưng để rau xanh và giòn, không bị thâm đen cần có những bí quyết. Mẹo luộc rau muống xanh, giòn không bị thâm đen Không chỉ giúp bữa ăn thêm hấp dẫn, rau muống còn bổ sung các dưỡng chất cần thiết cho...