Não có thể tự ’sửa chữa’ trong khi chúng ta ngủ

Trong công trình nghiên cứu mới, các nhà khoa học Mỹ khám phá được vai trò quan trọng của các tế bào thần kinh microglia trong việc tổ chức lại các kết nối thần kinh, trong cuộc chiến chống nhiễm trùng và loại trừ những tổn thương trong não khi chúng ta ngủ.

Microglia – các tế bào của hệ thần kinh có chức năng chống nhiễm trùng và khắc phục những tổn thương não khi chúng ta ngủ – Ảnh: Naked Science

Theo Nature neuroscience, một công trình nghiên cứu mới của các nhà khoa học Mỹ cho thấy microglia – các tế bào của hệ thần kinh – đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức lại các kết nối giữa các tế bào thần kinh, trong cuộc chiến chống nhiễm trùng và loại trừ những tổn thương trong não khi chúng ta ngủ.

Các chuyên gia Mỹ nói các tế bào microglia đóng vai trò như “đội cứu hộ khẩn cấp”, lấy ra mọi thứ không cần thiết từ não, “tuần tra” não và tủy sống. Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng những tế bào này rất quan trọng đối với sự dẻo dai của thần kinh, quá trình hình thành và tái cấu trúc các kết nối thần kinh.

Trước đây, người ta đã xác định được microglia tương tác với các khớp thần kinh (kết nối giữa các tế bào thần kinh thông qua đó tín hiệu được truyền đi). Các nhà khoa học đã chứng minh microglia giúp duy trì sức khỏe và hoạt động của các khớp thần kinh và giảm các kết nối giữa các tế bào thần kinh khi chúng không còn cần thiết cho chức năng não.

Trong công trình nghiên cứu mới, các nhà khoa học cũng đã hiểu được vai trò của norepinephrine trong quá trình này như một chất báo hiệu sự phấn khích và căng thẳng trong hệ thống thần kinh trung ương. Hợp chất này có trong não với nồng độ nhỏ trong khi chúng ta ngủ, nhưng khi nó bắt đầu được tiết ra nhiều hơn, các tế bào thần kinh bắt đầu bị kích thích và chúng ta thức dậy.

Norepinephrine cũng ảnh hưởng đến thụ thể beta-2-adrenergic (2-adrenergic receptors) có nồng độ cao trong microglia. Hóa ra, khi norepinephrine gắn kết vào thụ thể, các tế bào microglia “ngủ thiếp đi”. Khi đó, các tế bào này ngừng phản ứng với những tổn thương cục bộ và không tham gia vào việc tái thiết mạng thần kinh. Các tính năng mới được phát hiện này giúp chúng ta hiểu tại sao trong trường hợp rối loạn giấc ngủ, nguy cơ phát triển các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer và Parkinson tăng lên.

Vũ Trung Hương

Theo Nature Neuroscience/mọtthegioi