Nam Phi kêu gọi tòa án quốc tế ra lệnh ngừng bắn ở Gaza

Hồng Minh10:02 17/05/2024

Trong các phiên điều trần ngày 16/5 tại Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) của Liên hợp quốc, Nam Phi kêu gọi cơ quan này ra lệnh ngừng bắn ở Gaza nhằm ngăn chặn hoạt động quân sự của Israel tại thành phố Rafah phía Nam vùng đất này.

Khói bốc lên sau cuộc không kích trong xung đột Hamas-Israel tại Rafah, Dải Gaza, ngày 14/5/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Theo phóng viên TTXVN tại Nam Phi, đây là lần thứ ba Tòa án Công lý Quốc tế tổ chức các phiên điều trần về cuộc xung đột ở Gaza kể từ khi Nam Phi đệ đơn kiện vào tháng 12/2023 tại tòa án có trụ sở tại La Hay (Hà Lan) với cáo buộc Israel với tội diệt chủng.

Tại phiên tòa mở đầu cho hai ngày điều trần tại Cung điện Hòa Bình, trụ sở của ICJ, Nam Phi cáo buộc Israel tăng cường cái mà nước này gọi là “tội diệt chủng” ở Gaza và kêu gọi hội đồng gồm 15 thẩm phán quốc tế ra lệnh cho Israel “rút quân hoàn toàn và vô điều kiện” khỏi Dải Gaza. Theo luật sư phía Nam Phi, nạn diệt chủng của Israel vẫn tiếp tục diễn ra nhanh chóng và vừa bước vào giai đoạn mới “khủng khiếp”.

Theo yêu cầu mới nhất, các lệnh sơ bộ trước đó của tòa án La Hay không đủ để giải quyết “một cuộc tấn công quân sự tàn bạo nhằm vào nơi ẩn náu duy nhất còn lại của người dân Gaza”. Israel sẽ được phép trả lời các cáo buộc vào ngày 17/5.

Video đang HOT

Trong một phán quyết gây chú ý khắp thế giới, ICJ hồi tháng 1/2023 đã ra lệnh cho Israel ngăn chặn các hành động diệt chủng và cho phép viện trợ nhân đạo cho Gaza. Nhưng tòa án đã không ra lệnh ngừng bắn và lập luận của Nam Phi là tình hình thực tế – đặc biệt là hoạt động ở thành phố đông đúc Rafah – đòi hỏi ICJ phải có hành động mới.

Nam Phi bắt đầu các thủ tục tố tụng vào tháng 12/2023 và coi chiến dịch pháp lý bắt nguồn từ các vấn đề trọng tâm đối với bản sắc của nước này. Đảng cầm quyền Đại hội Dân tộc Phi (ANC), từ lâu đã so sánh các chính sách của Israel ở Gaza và Bờ Tây bị chiếm đóng với lịch sử của chính họ dưới chế độ phân biệt chủng tộc của người da trắng, vốn hạn chế hầu hết người da đen ở “quê hương”. Chế độ phân biệt chủng tộc kết thúc vào năm 1994.

ICJ phán quyết tạm thời vụ kiện Nam Phi - Israel

Tòa án Công lý quốc tế (ICJ) vừa đưa ra một quyết định liên quan vụ kiện của Nam Phi đối với Israel về tội "diệt chủng" khi tiến hành hoạt động quân sự chống lực lượng Hamas ở Dải Gaza, gây ra cái chết cho hàng chục ngàn thường dân Palestine vô tội.

Tuy nhiên, ICJ cũng mở cho Israel một lối thoát "cửa hậu" bằng cách không đáp ứng hoàn toàn yêu cầu của Nam Phi là buộc Israel ngừng bắn ngay lập tức mà chỉ yêu cầu Israel "đảm bảo rằng hành động quân sự tại Gaza là không diệt chủng".

Trong phán quyết tạm thời, Chánh án Tòa án ICJ Joan Donoghue cho biết, Israel phải "thực hiện mọi biện pháp trong khả năng của mình" để ngăn chặn các hành vi nằm trong phạm vi của công ước diệt chủng và phải đảm bảo "có hiệu lực ngay lập tức" rằng lực lượng Israel không thực hiện bất kỳ hành vi nào được quy định trong công ước. Tòa án đã không chấp nhận yêu cầu của Nam Phi ra lệnh ngừng bắn ngay lập tức đối với cuộc chiến đã phá hủy phần lớn Dải Gaza và giết chết hơn 25.000 người Palestine. Phán quyết này không phải là phán quyết cuối cùng của ICJ về việc liệu các hành động của Israel có dẫn đến tội diệt chủng hay không, đó là một dấu hiệu mạnh mẽ rằng các thẩm phán tin rằng "có rủi ro đối với người Palestine" theo Công ước Diệt chủng 1948.

Các thẩm phán Tòa ICJ đưa ra phán quyết.

Để tìm kiếm một lệnh tạm thời từ ICJ nhằm hạn chế Israel thực hiện các hành động có khả năng diệt chủng ở Gaza, Nam Phi không chỉ muốn thay đổi cách đối xử của Israel với người Palestine mà còn cả toàn bộ trật tự dựa trên luật lệ sau Thế chiến 2, bao gồm cả thẩm quyền của chính ICJ. Chưa bao giờ có một vụ án cấp cao nào được đưa ra giữa một cuộc xung đột đẫm máu như vậy và hiếm khi có nhiều người đặt cược nhiều vào kết quả như thế.

Theo lời của luật sư người Ireland Blinne Ní Ghrálaigh, người đã tham gia vụ kiện của Nam Phi tại ICJ, "nguy cơ tử vong, tổn hại và hủy diệt sắp xảy ra mà người Palestine ở Gaza phải đối mặt và họ gặp rủi ro mỗi ngày trong thời gian chờ đợi các thủ tục tố tụng này. Ông Ghrálaigh yêu cầu phải triển khai ngay "các biện pháp tạm thời" nhằm giảm thiểu rủi ro cho người Palestine. Và, ICJ đã không trốn tránh những gì họ coi là trách nhiệm của mình. Không ra lệnh ngừng bắn hoàn toàn nhưng tòa đã đưa ra các lệnh bảo vệ, bao gồm cả việc chấm dứt giết hại người Palestine ở Gaza, điều này đi xa hơn nhiều chuyên gia luật pháp quốc tế dự đoán.

Phán quyết ngày 26/1 gây tổn hại nặng nề đối với Israel và gây khó xử cho các chính trị gia như Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, người cho rằng vụ việc này là vô ích và Ngoại trưởng Anh David Cameron, người đã kêu gọi Nam Phi không nên bàn đến những từ ngữ như "diệt chủng".

Tòa án cấp cao nhất của Liên hợp quốc nhận thấy có nguy cơ chính đáng rằng quyền được bảo vệ khỏi nạn diệt chủng của người Palestine đang bị đe dọa từ các hành động của Israel. Thật trớ trêu, các khái niệm "tội ác chống lại loài người" và "diệt chủng" lại do chính giáo sư luật người Do Thái Raphael Lemkin tạo ra.

Đối với Israel, quốc gia ra đời vào năm 1948 sau nỗi kinh hoàng của nạn diệt chủng Holocaust và nhiều thế kỷ bị đàn áp, đây có thể là thời điểm đáng nhớ nhất. Toàn bộ bản sắc nhà nước Do Thái gắn liền với Holocaust, cũng giống như Nam Phi không thể tách rời khỏi chế độ phân biệt chủng tộc.

Thiệt hại ngoại giao là không tránh khỏi cho Israel. Một bức điện mật từ Bộ Ngoại giao Israel được rò rỉ trên báo chí vào tháng 12/2023 đã tuyên bố rằng, vụ kiện "có thể có những tác động tiềm ẩn đáng kể, không chỉ trong giới pháp lý mà còn lan tỏa trong các quan hệ song phương, đa phương, kinh tế, an ninh...".

Phán quyết cũng là một phép thử đối với các đồng minh của Israel, đặc biệt là Mỹ và Anh. Các phát hiện của tòa án có tính ràng buộc nhưng không có cơ chế thực thi nào tồn tại để tránh áp lực ngang hàng và không có quốc gia ngang hàng nào quan trọng hơn Mỹ. Mỹ vốn không coi trọng ICJ, xem tòa án này là "một cơ quan bán pháp lý, bán chính trị mà các quốc gia đôi khi chấp nhận và đôi khi không". Nhưng, cũng có nhiều lần trong thời gian gần đây, Mỹ và Anh đã kêu gọi các nước như Nga và Myanmar thực hiện đầy đủ những gì họ mô tả là phán quyết mang tính ràng buộc của ICJ.

Thế rồi, Mỹ lại chi hàng triệu USD để vận động thành công nhằm đảm bảo ứng cử viên mới nhất của họ, Giáo sư Sarah Cleveland, giành được một ghế trong ICJ. Khi tán thành việc ứng cử của cô, Tổng thống Joe Biden cho biết tòa án "vẫn là một trong những tổ chức quan trọng nhất của nhân loại nhằm thúc đẩy hòa bình trên toàn thế giới". Sẽ khó để hoàn thành vai trò quan trọng đó nếu Washington chọn cách bác bỏ kết luận của tòa án.

Điều đó có nghĩa là Mỹ có nghĩa vụ ủng hộ các phát hiện của tòa án với tư cách là một bên ký kết công ước. Điều đó đòi hỏi nước này phải thúc giục đồng minh Israel tìm cách tuân thủ lệnh của tòa án. Động lực để Washington đàm phán ngừng bắn cũng ngày càng phức tạp.

Nếu như một quốc gia như Algeria tìm cách thực thi lệnh của ICJ thông qua nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Mỹ sẽ phải đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan. Họ có thể triển khai quyền phủ quyết bảo vệ của mình và chỉ ra rằng các quốc gia khác, đặc biệt là Nga, đã không tuân thủ phán quyết gần đây của ICJ về Ukraine - nhưng làm như vậy chẳng khác nào "tặng quà" cho Moscow.

Tiến sĩ Henry Lovat, giảng viên luật tại Đại học Glasgow, coi việc không có lệnh ngừng bắn là điều quan trọng. Israel đã tránh được bóng ma của lệnh ngừng bắn. Nhìn chung, các mệnh lệnh tạm thời sẽ nằm trong phạm vi kết quả dự đoán không phải là trường hợp xấu nhất đối với phái đoàn Israel và có lẽ phần lớn là những gì đã được dụ trù sẵn. Lệnh "thực hiện mọi biện pháp trong khả năng của mình để ngăn chặn việc thực hiện mọi hành vi trong phạm vi Điều 2" về cơ bản chỉ là sự tái khẳng định quan điểm pháp lý hiện có"

Ai Cập sẽ tham gia cùng Nam Phi kiện Israel tại Toà án Công lý Quốc tế Ai Cập cho biết họ sẽ chính thức tham gia vụ kiện Israel do Nam Phi đệ trình tại Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ), cáo buộc Israel vi phạm nghĩa vụ theo Công ước chống diệt chủng năm 1948 liên quan đến người Palestine ở Dải Gaza. Điều trị cho em nhỏ bị thương trong xung đột Israel - Hamas ở...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Tổng thống Zelensky chơi 'tất tay' với Nga ?09:59

Cơ quan điều tra Hàn Quốc huy động 1.000 người bắt ông Yoon Suk Yeol08:15

Israel tấn công Yemen, tuyên bố sẽ truy lùng các thủ lĩnh Houthi17:48

3 người giàu nhất thế giới sẽ dự lễ nhậm chức của ông Trump08:24

Tình báo Israel cài thuốc nổ trong máy ly tâm hạt nhân Iran09:17

Trung Quốc, Đức phản ứng sau khi ông Trump ký sắc lệnh rút khỏi WHO01:49

Mỹ cảnh báo quân đội Triều Tiên đang 'thiện chiến' hơn nhờ chiến đấu với Nga14:04

Nghi can phóng hỏa bị bắt tại khu vực cháy rừng Los Angeles06:54

Khu nhà giàu California hoang tàn sau thảm họa cháy rừng10:51

Nga phản pháo lệnh cấm vận nặng nề nhất của Mỹ08:10

Lợi dụng cháy rừng ở California để đóng giả lính cứu hỏa hòng trộm cắp06:49

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

WSJ: Tổng thống Trump chỉ thị đặc phái viên chấm dứt xung đột Ukraine trong 100 ngày

22:01:14 22/01/2025

Thành công của những nỗ lực này sẽ phụ thuộc phần lớn vào kỹ năng đàm phán của các bên liên quan cũng như mức độ hợp tác từ cả phía Mỹ và Nga.

Hàng trăm cặp đôi đồng giới Thái Lan sẽ kết hôn cùng một ngày

22:00:53 22/01/2025

Theo đạo luật được Quốc hội Thái Lan thông qua và được Nhà vua nước này phê chuẩn vào năm ngoái, các cặp đôi đồng giới sẽ có thể đăng ký kết hôn với đầy đủ các quyền lợi pháp lý, tài chính và y tế, cũng như quyền nhận con nuôi và quyền ...

Trung Quốc nới lỏng chính sách miễn thị thực để thúc đẩy du lịch và ngoại giao

21:25:02 22/01/2025

Hiện nay, công dân từ các nước như Australia có thể đến Trung Quốc với mục đích kinh doanh, du lịch hoặc thăm gia đình trong thời gian tối đa bốn tuần mà không cần thị thực.

Thị trường thế giới biến động thế nào sau khi lễ nhậm chức của Tổng thống Trump?

21:21:41 22/01/2025

Tuy nhiên, đà tăng này không kéo dài được lâu do sự không rõ ràng về chính sách tiền điện tử của chính quyền Mỹ mới. Sau đó, Bitcoin đã giảm xuống mức gần 100.000 USD trước khi phục hồi lên khoảng 103.000 USD.

Cháy rừng tại Brazil năm 2024 gây báo động nguy cơ môi trường

21:18:04 22/01/2025

Nguyên nhân chính dẫn đến các vụ cháy được xác định là hiện tượng El Nino, gây ra đợt hạn hán nghiêm trọng nhất kể từ năm 1950. Tuy nhiên, các hoạt động của con người, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp và chăn nuôi, cũng đóng vai trò ...

Netflix có thêm 18,9 triệu người đăng ký trong quý 4

21:15:40 22/01/2025

Những con số ấn tượng trên của hãng Netflix trong quý 4 được lý giải nhờ vào sức hút của loạt các sự kiện thể thao trực tiếp hấp dẫn cũng như sự trở lại của bộ phim Hàn Quốc ăn khách Squid Game.

Liên thủ cùng ứng phó

21:12:00 22/01/2025

Không phải tình cờ trùng lặp về thời điểm khi Mexico và Liên minh châu Âu (EU) đạt được sự nhất trí về thỏa thuận thương mại mới giữa hai bên ngay trước khi Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức trở lại cầm quyền.

Thêm nhiều đám cháy rừng mới giữa lúc gió mạnh tại California

21:09:54 22/01/2025

Theo tờ USA Today, nhiều vụ cháy rừng bùng phát ở hạt San Diego (bang California) vào sáng sớm 21.1, khiến các lệnh sơ tán, đóng cửa trường học và cắt điện được ban hành.

Ông Trump cho phép bắt người nhập cư trốn trong nhà thờ, trường học

21:03:58 22/01/2025

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cho phép lực lượng chức năng đi vào những nơi nhạy cảm như trường học, bệnh viện hay nhà thờ để bắt người nhập cư trái phép.

LHQ, Brazil bày tỏ quan ngại khi Mỹ rút khỏi WHO và Hiệp định khí hậu Paris

21:01:06 22/01/2025

Tuy nhiên, quyết định của Mỹ đang đặt ra thách thức lớn đối với Brazil trong việc thúc đẩy các cam kết tài chính từ các nước phát triển để hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng ở các nước đang phát triển.

Chính quyền Trump 2.0 và cuộc đảo chiều chính sách

21:01:02 22/01/2025

Một loạt quyết định chính thức cả đối nội lẫn đối ngoại đã được Tổng thống Mỹ Donald Trump ban hành ngay những giờ đầu tiên của nhiệm kỳ lãnh đạo thứ 2.

LHQ kêu gọi hành động khẩn cấp giải cứu các sông băng

20:55:43 22/01/2025

Phó Giám đốc WMO, bà Ko Barrett, cho rằng bảo tồn sông băng là điều kiện thiết yếu đối với môi trường, nền kinh tế và sức khỏe của Trái Đất. Sông băng không chỉ đóng vai trò điều hòa khí hậu mà còn cung cấp các nguồn nước thiết yếu cho ...