Nặm Đăm phát triển du lịch từ văn hóa

Giữa Cao nguyên đá Đồng Văn hùng vĩ, cách trung tâm phường Hà Giang 1 khoảng 60 km về phía Bắc, Làng Văn hóa du lịch cộng đồng (VHDLCĐ) thôn Nặm Đăm, xã Quản Bạ hiện lên như một bức tranh cổ tích ẩn mình giữa đá núi.

Nơi đây đã trở thành điểm đến ưa thích của du khách trong và ngoài nước bởi cảnh sắc thiên nhiên hoang sơ, bản sắc văn hóa độc đáo của đồng bào người Dao.

Du khách nghỉ dưỡng tại Homestay Hồng Thu.

Giữ gìn văn hóa dân tộc Dao

Đến Làng VHDLCĐ Nặm Đăm, ấn tượng đầu tiên là khung cảnh làng quê thanh bình giữa núi rừng, với những ngôi nhà trình tường bằng đất thô mộc, giản dị nép mình dưới tán cây. Trong làng, người dân địa phương duy trì mặc trang phục truyền thống trong sinh hoạt hằng ngày. Tới thăm ông Lý Đài Thông – nghệ nhân dân gian của thôn, người luôn miệt mài tìm cách lưu giữ và trao truyền các giá trị văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ. Ngồi bên chiếc bàn cạnh cửa sổ, ông tỉ mỉ viết lại những bài ca dao cổ bằng chữ riêng của người Dao để dạy cho thanh niên trong thôn. Trong cuộc trò chuyện với chúng tôi, ông Thông chia sẻ: “Khách đến với Nặm Đăm vì sự thân thiện, nhiệt tình của bà con và cũng vì nét văn hóa truyền thống của người Dao. Bởi vậy, chúng tôi luôn nhắc nhở nhau phải quý trọng và gìn giữ cái hồn cốt ấy. Để bảo tồn và phát triển văn hóa thì cách tốt nhất là trao truyền cho thế hệ trẻ. Thời gian qua, tôi cùng với cộng đồng tham gia phục dựng nhiều nghi lễ, lễ hội truyền thống của dân tộc Dao ở thôn; trong đó có nghi lễ cấp sắc, chữ viết của người Dao, các bài dân ca, cách may trang phục truyền thống…”.

“Giữ văn hóa để làm du lịch, làm du lịch để giữ văn hóa”, đó là cách người dân Nặm Đăm chọn cho mình con đường phát triển du lịch bền vững. Hiện, thôn Nặm Đăm có 68 hộ dân, 307 khẩu, 100% đồng bào dân tộc Dao; trong thôn có 34 hộ làm dịch vụ homestay. Chỉ trong 6 tháng đầu năm nay, doanh thu từ du lịch đạt khoảng 2,5 tỷ đồng. Anh Lý Tà Đanh, Trưởng thôn Nặm Đăm tự hào chia sẻ: Du khách đến đây không chỉ đơn thuần là tìm nơi nghỉ, mà còn được sống trong không gian văn hóa đặc trưng của người Dao. Bà con trong thôn làm du lịch đã sáng tạo ra nhiều sản phẩm hấp dẫn như: Biểu diễn văn nghệ dân gian, tắm lá thuốc, trải nghiệm cuộc sống làm nông, trekking… đến những món ăn truyền thống đậm đà hương vị núi rừng. Đặc biệt là nét văn hóa đặc sắc như lễ hội bắt cá vào dịp thanh minh hằng năm vẫn được gìn giữ. Tại ao cá chung của thôn, nơi quanh năm được người dân thay phiên nhau chăm sóc, bảo vệ, mỗi năm sẽ tổ chức lễ hội bắt cá một lần. Đây là dịp náo nhiệt nhất trong năm, cũng là nơi du khách có thể tham gia trải nghiệm các hoạt động lễ hội. Tất cả đều góp phần tạo nên bức tranh sống động, đầy sắc màu về đời sống văn hóa cộng đồng nơi đây.

Chị Lý Hồng Thu, thôn Nặm Đăm, xã Quản Bạ dọn dẹp phòng ở cho khách.

“Chìa khóa” phát triển bền vững

Những nét văn hóa đặc sắc riêng có đã tạo nên sức hút hấp dẫn của Làng VHDLCĐ Nặm Đăm, đây chính là cách làm du lịch bền vững của người dân nơi cửa ngõ Cao nguyên đá. Chị Lý Hồng Thu, chủ một homestay trong thôn, cho biết: “Từ khi các cấp chính quyền địa phương có chủ trương chọn thôn Nặm Đăm để phát triển du lịch cộng đồng. Tôi đã được tạo điều kiện đi tham quan các mô hình du lịch hay, học cách làm du lịch, biết sử dụng mạng xã hội để quảng bá văn hóa dân tộc. Chúng tôi cùng nhau xây dựng hình ảnh Nặm Đăm là điểm đến đậm đà bản sắc, thân thiện và an toàn. Nhờ những chuyến đi học hỏi kinh nghiệm, tôi đã biết cách tổ chức thêm các buổi biểu diễn văn nghệ, các hoạt động ẩm thực, trekking… để du khách được trải nghiệm nhiều hơn. Nhờ vậy, từ đầu năm đến nay, gia đình tôi đã đón hơn 1.000 lượt khách. Kinh tế gia đình được nâng lên, hàng tháng có thu nhập từ 10 – 15 triệu đồng, có điều kiện để chăm lo cho con cái học hành và đầu tư vào phát triển du lịch bài bản hơn”.

Sau hơn 12 năm xây dựng Làng VHDLCĐ tiêu biểu gắn với xây dựng nông thôn mới, thôn Nặm Đăm đã được trao danh hiệu “Nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê đạt tiêu chuẩn ASEAN” cho các hộ làm homestay năm 2017; giải thưởng ASEAN về du lịch cộng đồng năm 2023. Quan trọng hơn, thế hệ trẻ nơi đây đã bắt đầu hiểu, yêu và tự hào hơn về bản sắc văn hóa dân tộc mình. Nhiều bạn trẻ đã quay về học chữ viết Dao, tìm hiểu văn hóa truyền thống để làm du lịch, xây dựng thêm các homestay theo phong cách sáng tạo mà vẫn giữ được nét cổ truyền, tạo thêm sự đa dạng cho du lịch Nặm Đăm.

Du khách nước ngoài trải nghiệm cấy lúa cùng người dân thôn Nặm Đăm.

Chị Phạm Thị Hồng, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: “Đến đây, tôi như được trút bỏ mọi lo toan, không gian yên tĩnh, gần gũi với thiên nhiên giúp chữa lành tâm hồn. Hơn nữa, người dân nơi đây thân thiện, chân chất và điều đáng quý là bản sắc văn hóa của dân tộc Dao vẫn được giữ gìn tạo nên nét đặc sắc cho Nặm Đăm”.

Nhờ cách làm du lịch riêng biệt, việc bảo tồn văn hóa truyền thống được trân trọng và phát huy giúp Nặm Đăm trở thành một điểm sáng trên bản đồ du lịch của tỉnh. Người Dao Nặm Đăm bằng sự chân chất và tình yêu bản làng đang kể một câu chuyện đẹp về bản sắc và phát triển du lịch trên Cao nguyên đá n.