Mỹ-Trung nỗ lực hướng tới thượng đỉnh song phương

Cuộc gặp giữa Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen và Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong diễn ra ngày 9/11 được cho là tín hiệu tích cực mới nhất nhằm mở đường cho cuộc gặp thượng đỉnh giữa lãnh đạo hai nước, sau một loạt những nỗ lực từ cả hai bên nhằm ổn định quan hệ song phương.

AP dẫn nguồn tin Bộ Tài chính Mỹ cho biết, các cuộc trao đổi giữa Bộ trưởng Tài chính nước này Janet Yellen và Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong sẽ kéo dài trong hai ngày 9-10/11. Trước thềm cuộc gặp, bà Yellen nhận định: “Hai quốc gia có nghĩa vụ thiết lập các đường dây liên lạc cởi mở, kiên cường và ngăn chặn những bất đồng chuyển thành xung đột”.

Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp mặt tại Indonesia tháng 11/2022. Ảnh: Reuters

Theo Bộ Tài chính Mỹ, cách tiếp cận của Bộ trưởng Yellen tại cuộc gặp lần này tập trung vào ba trụ cột của chính quyền Tổng thống Joe Biden trong quan hệ kinh tế với Trung Quốc, bao gồm cạnh tranh lành mạnh mang lại lợi ích cho cả hai bên; tạo ra một sân chơi bình đẳng cho người lao động và doanh nghiệp Mỹ; thúc đẩy an ninh quốc gia Mỹ và của các đồng minh của Mỹ; và hợp tác trong các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu.

Trước đó, ngày 6/11, Mỹ và Trung Quốc đã tổ chức cuộc đàm phán hiếm hoi về vấn đề kiểm soát vũ khí hạt nhân tại thủ đô Washington D.C của Mỹ. Đây là cuộc gặp đặc biệt đầu tiên về chủ đề vũ khí hạt nhân giữa hai cường quốc kể từ thời chính quyền Tổng thống Barack Obama. Cuộc đàm phán diễn ra chỉ vài ngày sau chuyến công du của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đến Mỹ, nơi ông đã có các cuộc trao đổi với nhiều quan cấp cao Mỹ, trong đó có Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, Cố vấn an ninh Nhà Trắng Jake Sullivan và đặc biệt là cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 28/10.

Vì thế, theo Reuters, các cuộc đàm phán song phương thời gian qua là một phần trong nỗ lực lớn hơn giữa các quan chức Mỹ và Trung Quốc nhằm đạt được tiến bộ trong các vấn đề cụ thể, trước cuộc gặp dự kiến giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, theo công bố từ phía Nhà Trắng, nhân dịp nhà lãnh đạo Trung Quốc tham dự Hội nghị Cấp cao Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC), diễn ra tại San Francisco ngày 15-17/11. Tân Hoa xã trong một bài đăng hôm 8/11 cũng cho biết, Trung Quốc và Mỹ đã nhất trí hợp tác hướng tới cuộc hội đàm giữa lãnh đạo hai nước tại San Francisco.

Trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 8/11, khi được đề nghị xác nhận thông tin về cuộc gặp giữa lãnh đạo hai nước, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cũng bày tỏ: “Trước mắt, việc xúc tiến cuộc gặp ở San Francisco không hoàn toàn dễ dàng, chúng tôi cũng không để mọi chuyện tự diễn ra”. Ông Uông Văn Bân nhấn mạnh hai bên cần quay lại các nội dung đã được hai nhà lãnh đạo nhất trí tại Bali, Indonesia và thực sự hành động theo những nội dung này. Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, điều quan trọng đối với cả hai bên là vượt qua những gián đoạn hay trở ngại, tăng cường hiểu biết chung và thúc đẩy các kết quả tiềm năng.

Những triển vọng về một cuộc gặp thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc cũng được Phó Chủ tịch Trung Quốc Hàn Chính đề cập, với lời khẳng định rằng Trung Quốc sẵn sàng tăng cường liên lạc và đối thoại với Mỹ, thúc đẩy hợp tác cùng có lợi, giải quyết thỏa đáng những khác biệt giữa hai nước và nỗ lực chung để đối phó với các thách thức toàn cầu. Theo Tân Hoa xã, Phó Chủ tịch Hàn Chính đưa ra phát biểu trên tại Diễn đàn Kinh tế Mới Bloomberg ở Singapore hôm 8/11.

“Chúng tôi sẵn sàng tăng cường liên lạc và đối thoại với Mỹ ở mọi cấp, thúc đẩy hợp tác cùng có lợi, quản lý hợp lý những khác biệt và cùng nhau giải quyết các thách thức toàn cầu”, Phó Chủ tịch Hàn Chính nói. Theo ông, những tương tác chính thức gần đây đã phát đi “tín hiệu tích cực” và nâng cao kỳ vọng của thế giới về “sự cải thiện” trong quan hệ Trung-Mỹ. Cũng theo SCMP, quan chức Bắc Kinh cũng hy vọng cuộc gặp giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ diễn ra tại San Francisco trong khuôn khổ hội nghị APEC.

Những động thái đầy tích cực giữa Mỹ và Trung Quốc với các cuộc đối thoại song phương đang cho thấy nỗ lực cải thiện quan hệ của cả hai bên, giữa lúc quan hệ của hai cường quốc căng thẳng vì những bất đồng ngày một sâu sắc về an ninh và ổn định toàn cầu. Trên thực tế, Tổng thống Mỹ Joe Biden từng có cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) tại Indonesia hồi tháng 11 năm ngoái. Song, hội nghị thượng đỉnh ở San Francisco nếu diễn ra sẽ là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc trong năm nay. Nhà Trắng cho biết, Tổng thống Joe Biden đang hướng tới các cuộc đàm phán “mang tính xây dựng” với nhà lãnh đạo Trung Quốc.

Nhận định về cuộc gặp này, bà Tôn Vân – Giám đốc Chương trình Trung Quốc tại Trung tâm Stimson (Mỹ) cho rằng, cuộc gặp cấp cao giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ- Trung Quốc sắp tới sẽ mang lại sự ổn định rất cần thiết cho mối quan hệ giữa hai nước. Theo chuyên gia này, thế giới cần Mỹ và Trung Quốc đi theo con đường hợp lý và ổn định mối quan hệ của họ, mang lại cho khu vực và thế giới tình trạng chắc chắn hơn.