Mỹ – Trung bất ngờ hòa trên không lúc căng dưới biển

Cả hai nước Mỹ Trung đều đang gia tăng các hoạt động quân sự trên Biển Đông trong lúc thỏa thuận hành xử trên không.

Mỹ và Trung Quốc vừa đạt được thỏa thuận nhất trí cùng hành xử một cách an toàn giữa các máy bay quân sự của hai nước.

Phóng viên TTXVN tại Washington dẫn các nguồn tin quân sự Mỹ ngày 26/10 cho biết điều khoản bổ sung vừa đạt được trong bản ghi nhớ về an toàn bay yêu cầu phi công của các máy bay quân sự của Mỹ và Trung Quốc.

Theo đó, khi hoạt động trong cùng một khu vực, các máy bay phải bay cách nhau một khoảng cách đủ an toàn, trao đổi thông tin với nhau một cách rõ ràng và tránh mọi hành động mang tính khiêu khích.

Máy bay trinh sát RC-135 của không quân Mỹ.

Điều khoản bổ sung thứ 3 ghi rõ các tổ lái quân sự của hai bên khi gặp nhau trong không trung “cần phải kiềm chế sử dụng các ngôn từ không lịch sự hoặc các cử chỉ không thân thiện” nhằm tránh dẫn tới các vụ việc ngoài ý muốn.

Điều khoản bổ sung này phản ánh rõ nhu cầu của hai bên sau vụ ngày 15/9 hai máy bay chiến đấu của Trung Quốc chủ động chặn đường bay của một máy bay trinh sát RC-135 của không quân Mỹ đang hoạt động cách bờ biển Trung Quốc khoảng 130km.

Phía Mỹ cho rằng hành động của hai chiếc máy bay chiến đấu của Trung Quốc là “nguy hiểm và không an toàn.”

Trung Quốc nói Mỹ hãy suy nghĩ kỹ, đừng gây chuyện

Sớm 27/10, Reuters dẫn lời một quan chức quốc phòng Mỹ giấu tên cho biết tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS Lassen đang ở gần bãi Xu Bi và Vành Khăn (thuộc quần đảo Trường Sa, Việt Nam).

Tàu USS Lassen dự kiến ở khu vực vài giờ, mở màn cho một loạt thách thức đối với các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc tại một trong những tuyến đường biển bận rộn nhất thế giới, quan chức trên nói thêm.

Báo chí Mỹ dẫn lời một quan chức giấu tên nói rằng 2 máy bay trinh sát P-8A và P-3 có thể hộ tống tàu khu trục USS Lassen. Các cuộc tuần tra có thể diễn ra trong những tuần tới, vị quan chức Mỹ tiết lộ.

Phản ứng trước việc Mỹ điều tàu khu trục áp sát các đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây phi pháp ở Trường Sa, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị lên tiếng “khuyên Mỹ nghĩ cho kỹ và không nên gây chuyện”.

Vương Nghị cho biết nước này vẫn đang xác thực xem tàu khu trục Mỹ đã tiến vào phạm vi 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo hay chưa.

“Nếu là thật, chúng tôi khuyên Mỹ nên nghĩ kỹ trước khi hành động, không hành động mù quáng hay gây chuyện”, Guardian dẫn thông báo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc trong đó trích lời ông Vương.

Giới chức Trung Quốc cho rằng Mỹ sử dụng nguyên tắc tự do đi lại để “phô diễn sức mạnh” ở Biển Đông.

“Tự do đi lại trên biển và trên không không nên bị biến thành cái cớ để phô diễn sức mạnh và làm xói mòn an ninh cùng chủ quyền của các quốc gia khác”, Reuters dẫn lời Zhu Haiquan, người phát ngôn đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ, nói.

Ông Zhu kêu gọi Mỹ nên “kiềm chế khi nói hoặc làm những việc khiêu khích và hành động có trách nhiệm để duy trì hòa bình cùng ổn định khu vực”.

Tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS Lassen của Hải quân Mỹ.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong cuộc hội đàm với Tổng thống Obama tháng trước tại Washington tuyên bố nước này “không có ý định quân sự hóa” các đảo nhân tạo. Nhưng hình ảnh vệ tinh cho thấy Bắc Kinh đang xây ba đường băng có chiều dài đủ để phục vụ mục đích quân sự trên quần đảo Trường Sa của Việt Nam, trong đó có các đường băng trên đá Subi và Vành Khăn.

Trong khi Mỹ lập luận rằng, theo luật pháp quốc tế, việc xây dựng các đảo nhân tạo trên các bãi cạn ngập nước trước đó không cho phép một quốc gia tuyên bố giới hạn lãnh hải, có nghĩa là không có vùng 12 hải lý. Trên cơ sở đó, Trung Quốc không có lý do gì để từ chối tàu của các nước khác, bao gồm tàu quân sự, đi vào bên trong vùng 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo.

Chính phủ Mỹ được cho là đã thông báo kế hoạch điều tàu vào vùng 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo phi pháp Trung Quốc bồi đắp ở Biển Đông cho các quốc gia Đông Nam Á và muốn các nước này hiểu rằng hoạt động tuần tra vì tự do hàng hải sẽ được thực hiện sớm.

Vũ Huy

Theo DVO