Mỹ, Nhật Bản nắm bằng sáng chế vật liệu chip được ưa chuộng
Mỹ và Nhật Bản là quê hương của năm công ty xếp hạng hàng đầu về bằng sáng chế cho cacbua silicon, vật liệu bán dẫn thế hệ kế tiếp có khả năng mở rộng phạm vi hoạt động của các loại xe điện, theo Nikkei.
Cứng hơn silicon và là vật liệu chính của ngành công nghiệp chip trong nhiều thập niên, cacbua silicon ( silicon carbide) có thể xử lý dòng điện cao hơn với ít điện năng. Điều này khiến nó trở thành lựa chọn tốt hơn cho các chip kiểm soát dòng điện trong ô tô điện (EV). Được biết, Tesla đã dẫn đầu trong việc sử dụng chip năng lượng cacbua silicon trong xe điện.
Cacbua silicon có thể tiết kiệm điện giúp xe điện chạy lâu hơn
Về phía nguồn cung, Wolfspeed có trụ sở tại Mỹ, trước đây được gọi là Cree, dẫn đầu về khả năng cạnh tranh bằng sáng chế trong lĩnh vực này, theo phân tích của Patent Result có trụ sở tại Tokyo. Tuy nhiên, một nhóm các công ty Nhật Bản cũng đang trên đà bắt kịp. Nhà sản xuất chip Rohm có trụ sở tại Kyoto đứng thứ hai, tiếp theo là các hãng cùng ngành Sumitomo Electric Industries và Mitsubishi Electric. Nhà sản xuất phụ tùng ô tô hàng đầu Nhật Bản Denso, thành viên của Toyota Motor, đứng ở vị trí thứ năm.
Nghiên cứu của Patent Result xem xét bằng sáng chế được cấp ở Mỹ đến hết ngày 29.7.2021. Điểm số đưa ra dựa trên số lượng bằng sáng chế và mức độ thu hút sự chú ý của chúng. Sức mạnh của Wolfspeed nằm ở bằng sáng chế về chất nền cacbua silic và sự kết tinh. Trong khi đó, Rohm và Denso mạnh về công nghệ giảm tổn thất điện năng. Sumitomo Electric có lợi thế về bằng sáng chế liên quan đến cấu trúc tinh thể của cacbua silicon, còn Mitsubishi Electric tập trung về cấu trúc thiết bị bán dẫn. Các công ty Nhật Bản coi vật liệu bán dẫn là một trong những lĩnh vực của ngành công nghiệp chip, nơi nước này vẫn giữ vị trí quan trọng sau khi đã mất thị phần bán bộ nhớ và bộ vi xử lý.
Ngoài xe điện, cacbua silicon ngày càng được dùng nhiều hơn trong hệ thống tạo năng lượng mặt trời. Nhu cầu về vật liệu này dự kiến sẽ tăng lên khi các nước giảm lượng khí thải carbon. Vật liệu chip tiên tiến cùng với các nguyên tố đất hiếm quý giá đã trở thành trọng tâm của Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản và các quốc gia khác đang tìm cách đảm bảo chuỗi cung ứng cho công nghệ bán dẫn quan trọng.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nhắc đến cacbua silicon trong một đánh giá hồi tháng 6.2021, nói rằng: “Mỹ là nước dẫn đầu thế giới trong việc triển khai cacbua silicon, điều này đã trở thành một câu chuyện thành công về khả năng cạnh tranh thực sự, phần lớn là do các khoản đầu tư đáng kể và tính nhất quán của chính phủ Mỹ trong nhiều thập niên”.
Video đang HOT
Công nghệ chip Nhật Bản: Hào quang lụi tàn nhường chỗ cho nỗi ám ảnh bị bỏ lại phía sau
Kế hoạch bơm tiền của Mỹ đang khiến đồng minh thân cận ở châu Á cảm thấy lo ngại cho số phận ngành công nghiệp bán dẫn từng thống trị thế giới của mình.
Thực tế phũ phàng
Theo Bộ Công nghiệp Nhật Bản, sau "3 thập kỷ mất mát", thị phần sản xuất chip của Nhật Bản đã giảm từ một nửa xuống còn 1/10. Khách hàng của họ rơi vào tay những đối thủ với giá thành rẻ hơn. Ngoài ra, việc đánh mất vị trí dẫn đầu trong lĩnh vực sản xuất tiên tiến tiếp tục khiến ngành công nghiệp này sa sút.
Chưa dừng ở đó, những gì còn lại của Nhật Bản cũng đang bị đe dọa. Trung Quốc và Mỹ, 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới, đang mâu thuẫn với nhau về mọi mặt, từ an ninh tới khoa học, công nghệ và kinh tế. Ngành công nghiệp chip là một trong số đó.
Khi chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc bùng lên, nó trở thành khởi đầu cho một loạt các mâu thuẫn khác, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ. Không chỉ đưa nhiều gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc vào diện trừng phạt, Mỹ còn tìm mọi cách để ngăn cản các công ty bán dẫn Trung Quốc tiếp cận công nghệ sản xuất chip tiên tiến nhất.
Tuy nhiên, Bắc Kinh không ngồi im chịu trói. Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới cũng đổ nhiều tiền của nhằm mục đích tự chủ trong lĩnh vực chip. Đáp trả, Mỹ cũng đầu tư mạnh cho lĩnh vực này nhằm duy trì sự kiểm soát đối với ngành công nghiệp then chốt.
Cùng với đó, Nhật Bản sớm nhận ra ảnh hưởng của cuộc đua Mỹ - Trung đối với ngành công nghiệp bán dẫn của mình.
"Chúng ta không thể tiếp tục những gì chúng ta đang làm. Chúng ta phải làm điều gì đó ở một cấp độ hoàn toàn khác", cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe nói với các thành viên đảng LDP cầm quyền hồi tháng 5 trong cuộc họp đầu tiên của đảng này về vấn đề đưa đất nước Nhật Bản vươn lên vị thế hàng đầu trong nền kinh tế số.
Trong tài liệu mà Bộ Kinh tế thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) công bố, nỗi sợ hãi bị bỏ lại phía sau của Nhật Bản trong trật tự thế giới công nghệ mới được mô tả bằng việc nắm giữ 0% thị phần chip toàn cầu vào năm 2030. Cùng với đó là sự lo ngại cho tương lai các công ty bán dẫn hàng đầu của nước này, vốn cung cấp các mặt hàng như tấm silicon, màng hóa chất và máy móc chuyên dụng ngành chip.
Ông Kazumi Nishikawa, Giám đốc bộ phận CNTT tại METI, nói rằng: "Những thay đổi có thể không đến ngay lập tức nhưng nó có thể xảy ra trong tương lai xa".
Cuộc chiến công nghệ
Hiện tại, không doanh nghiệp lớn nào trong ngành công nghiệp bán dẫn Nhật Bản công bố ý định chuyển sang Mỹ dù nền kinh tế lớn nhất thế giới đang tung ra nhiều ưu đãi. Tuy nhiên, Nhật Bản cũng xác định những việc phải làm để giữ chân những doanh nghiệp này ở quê nhà.
Nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới cần các xưởng đúc chip mua nguyên vật liệu từ các doanh nghiệp sản xuất trong nước đồng thời đảm bảo nguồn cung chip ổn định cho các công ty sản xuất thiết bị điện tử và ô tô của nước này.
Lo ngại về các động thái của Trung Quốc đối với đảo Đài Loan, TSMC, nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới, đã thành lập một trung tâm nghiên cứu và phát triển gần Tokyo. Doanh nghiệp này cũng đang xem xét xây dựng một nhà máy sản xuất chip ở Nhật Bản. Tuy nhiên, liên doanh lớn nhất của TSMC ở thời điểm hiện tại chính là nhà máy trị giá 12 tỷ USD mà công ty đang xây dựng ở Arizona, Mỹ.
Trong nỗ lực nhằm theo kịp cuộc đua công nghệ, Chính phủ của Thủ tướng Yoshihide Suga đã phê duyệt thành lập một nhóm chiến lược nhằm đảm bảo chip của Nhật Bản đủ khả năng cạnh tranh trong những công nghệ vốn được coi là chìa khóa tăng trưởng kinh tế của tương lai, bao gồm trí tuệ nhân tạo, 5G và xe tự lái.
Một trong những sáng kiến được đưa ra là biến Nhật Bản thành trung tâm dữ liệu châu Á. Những trung tâm như vậy tạo ra nhu cầu lớn về chip, khiến các nhà máy sản xuất được kéo về xây dựng gần đó.
Cuộc chiến bơm tiền
Tuy nhiên, thành công của những chính sách này phụ thuộc nhiều vào tiền. Đến thời điểm hiện tại, Nhật Bản đã phân bổ 4,5 tỷ USD để củng cố chuỗi cung ứng công nghệ nhằm giúp các công ty đang phải đối mặt với tình trạng thiếu chip và các thành phần khác trong thời kỳ đại dịch Covid-19 hoành hành. Đồng thời, Nhật Bản cũng thúc đẩy chuyển đổi sang 5G.
Dẫu vậy, số tiền của Nhật Bản chỉ bằng một phần nhỏ trong kế hoạch chi tiêu mà các nước khác đề xuất cho cuộc chiến này. Hiệp hội Công nghiệp Công nghệ thông tin và Điện tử Nhật Bản cho biết: "Với mức hỗ trợ hiện tại, thật khó khăn cho ngành công nghiệp bán dẫn của Nhật Bản và chúng tôi muốn Chính phủ đưa ra các ưu đãi có thể so sánh được với những nước khác".
Thượng viện Mỹ đã thông qua một dự luật trị giá 190 tỷ USD nhằm hỗ trợ công nghệ mới, bao gồm 54 tỷ USD cho mảng chip. Liên minh châu Âu cũng có kế hoạch chi 159 tỷ USD để nuôi dưỡng nền kinh tế số của riêng họ.
Tuy nhiên, để cân bằng mức chi tiêu này, Nhật Bản sẽ phải dành ra một số tiền lớn mà đất nước này dự định chi tiêu cho y tế và phúc lợi xã hội.
"Với tình hình tài chính của Nhật Bản, sẽ khó so sánh được với Mỹ, EU và Trung Quốc", cựu Bộ trưởng Phục hồi Kinh tế Akira Amari cho biết. Ông Amari hiện cũng đang là lãnh đạo nhóm "Đưa Nhật Bản trở lại vị trí số 1" của đảng LDP cầm quyền.
Cơn đau đầu vì thiếu chip còn chưa qua đi, nhiều chuyên gia đã lo ngại tới viễn cảnh thừa chip Nhà sản xuất chip nổi tiếng nước Mỹ Texas Instruments lo ngại sẽ xảy ra tình trạng dư thừa chip trong thời gian tới, nhất là khi nhiều hãng đang đẩy mạnh năng lực sản xuất chip để đáp ứng nhu cầu thị trường. Theo SCMP, nhiều nhà sản xuất chip Đài Loan, Hàn Quốc, Mỹ đang đẩy mạnh sản xuất chip để...