Mỹ khởi động kế hoạch truy vết mạnh mẽ vũ khí cấp cho Ukraine
Bộ Ngoại giao Mỹ đã công bố kế hoạch theo dõi mạnh mẽ hơn vũ khí cung cấp cho Kiev, đồng thời bày tỏ lo ngại các lực lượng Nga có thể thu giữ và sử dụng vũ khí Mỹ để làm giả một cuộc tấn công của Ukraine.
Một binh sĩ Ukraine mang theo tên lửa vác vai Stinger do Mỹ cung cấp dọc theo con đường ở vùng Donetsk, ngày 18/6/2022. Ảnh: AP
Theo trang Defensenews, kế hoạch của Bộ Ngoại giao Mỹ công bố hôm 27/10 nêu rõ: “Việc các lực lượng ủng hộ Nga thu giữ được vũ khí của Ukraine – bao gồm vũ khí viện trợ – là phương tiện chuyển hướng chính cho đến nay và có thể ảnh hưởng đến hoạt động chuyển giao vũ khí tiếp theo. Nga cũng có thể sử dụng các vũ khí này để phát triển các biện pháp đối phó, tuyên truyền hoặc tiến hành các hoạt động giả danh”.
Cảnh báo của Bộ Ngoại giao Mỹ được đưa ra trong bối cảnh Nga tuyên bố Ukraine đang có kế hoạch sử dụng “bom bẩn” trên lãnh thổ của mình, một tuyên bố bị Kiev và các nước phương Tây phản bác. Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky cũng cáo buộc Nga lên kế hoạch cho nổ một con đ.ập lớn gần Kherson và đổ lỗi cho người Ukraine.
Kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine cách đây hơn 8 tháng, Mỹ đã tăng tốc viện trợ quân sự trên 17 tỷ USD cho Kiev, bao gồm từ tên lửa vác vai, pháo, xe bọc thép cho đến các hệ thống phòng không tiên tiến. Những tuần gần đây, các nhà lập pháp Mỹ và châu Âu đã tăng cường kêu gọi giám sát chặt chẽ hơn với số vũ khí được viện trợ cho Ukraine.
Bộ Ngoại giao Mỹ đặc biệt lo ngại về hai loại vũ khí gồm: hệ thống phòng không di động, trong đó có hàng nghìn tên lửa phòng không Stinger; và các loại tên lửa dẫn đường chiến thuật chống tăng / đa năng, với hàng ngàn tên lửa Javelin, đều do Mỹ gửi tới.
Bộ trên cho biết, họ cũng đang làm việc với giới chức ở Kiev để rà phá các vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh, một hoạt động có thể cho phép “thu gom và bảm đảm vũ khí tại chỗ”.
Binh sĩ Ukraine điều khiển bệ phóng rocket đất đối đất ở t.iền tuyến tại Donbas, ngày 7/6/2022. Ảnh: AFP/Getty Images
“Như trong bất kỳ cuộc xung đột nào, chúng tôi vẫn cảnh giác với khả năng các đối tượng tội phạm và phi nhà nước có thể tìm cách thu mua bất hợp pháp vũ khí từ các nguồn ở Ukraine, bao gồm cả các thành viên của quân đội Nga, trong hoặc sau cuộc xung đột”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price cho biết trong một tuyên bố hôm 27/10.
Bản kế hoạch nói trên cũng đưa ra một số hành động cho năm 2023, 2024 và sau đó, nhưng không nêu chi tiết. Trong số các bước thực hiện, có việc nhân viên đại sứ quán Mỹ tại Kiev cũng sẽ tham gia giúp tăng cường theo dõi vũ khí tại Ukraine. Ngoài ra, Bộ Ngoại giao Mỹ có kế hoạch tăng cường đào tạo cho các lực lượng Ukraine về bảo vệ biên giới, phá hủy vũ khí và đạn dược để tránh rơi vào tay các tổ chức phi nhà nước và nhằm bảo vệ dân thường.
Video đang HOT
Trong tương lai, Mỹ cũng muốn triển khai các đơn vị rà phá bom mìn làm việc phối hợp với các lực lượng của Ukraine, đồng thời thực hiện huấn luyện các lực lượng biên giới về nhận diện các hệ thống phòng không và vũ khí chống tăng xách tay.
Cho đến nay, quân đội Ukraine vẫn đang đảm bảo kiểm soát các loại vũ khí nhỏ và các vũ khí khác để không bị tuồn ra chợ đen. Kiev cũng cam kết bảo vệ các loại vũ khí mà Mỹ viện trợ, nhưng kế hoạch của Bộ Ngoại giao Mỹ thừa nhận rằng “bản chất hỗn loạn trong chiến đấu có thể khiến việc này trở nên khó khăn”.
Mùa Hè năm nay, Liên minh châu Âu đã khởi động một diễn đàn mới để thảo luận về tội phạm có tổ chức trong khu vực với mục tiêu hướng tới hoạt động buôn lậu vũ khí chuyển hướng bất hợp pháp. Cảnh sát châu Âu Europol cho biết khi đó họ đang làm việc với các quan chức Ukraine để giảm nguy cơ chuyển giao vũ khí bất hợp pháp.
Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov, trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng 6 với tờ Financial Times, đã trấn an những lo ngại của phương Tây rằng nước này có thể trở thành nguồn cung cấp vũ khí nhập lậu, nhưng ông thừa nhận cần phải mở rộng hệ thống theo dõi vũ khí.
Ông Reznikov tiết lộ rằng một số đồng minh của Ukraine đã cử đại diện quân sự đến nước này để quan sát dòng vũ khí được tài trợ của họ và ông đã đề nghị những quốc gia khác cũng làm như vậy. Theo ông Reznikov, Ukraine đang sử dụng phần mềm của NATO để giám sát điểm đến và việc sử dụng vũ khí do phương Tây cung cấp.
Trong nhiều tháng qua, cộng đồng kiểm soát vũ khí đã hối thúc chính quyền Tổng thống Biden phải tiến hành giám sát mạnh mẽ hơn vũ khí gửi tới Ukraine. Số lượng và nhiều loại vũ khí được gửi đến Ukraine, trong khi khả năng theo dõi chúng còn yếu, đã khiến những người ủng hộ kiểm soát vũ khí lo ngại.
Rachel Stohl, Giám đốc Chương trình Phòng thủ vũ khí thông thường thuộc Trung tâm Stimson, cho biết: “Số lượng vũ khí đã được chuyển tới Ukraine lớn hơn bất kỳ năm nào từng được chuyển đến Afghanistan và Iraq kể từ ngày 11/9/2011. Nỗ lực [theo dõi] này tập trung nhiều vào những vũ khí tinh vi công nghệ cao nhất. Vũ khí hạng nhẹ có nguy cơ bị chuyển hướng rất lớn”.
Lý do kho đạn dược của Mỹ cần ‘hồi sức’
Mỹ sẽ phải đối mặt với một loạt hậu quả nếu không thực hiện các biện pháp khẩn cấp để mở rộng năng lực sản xuất đạn dược cho quân đội.
Thủy quân lục chiến Mỹ phóng tên lửa Javelin tại trường b.ắn Babadag, Romania. Ảnh: Quân đội Mỹ
Trong nhiều năm, Bộ Quốc phòng và Quốc hội Mỹ đều bỏ qua vấn đề này. Năm này qua năm khác, ngân sách được đề xuất và phê duyệt cho thấy các loại vũ khí, đạn dược quan trọng chỉ được mua với mức giá thấp nhất có thể mà các công ty có thể chịu được, dẫn đến làm rỗng nền tảng công nghiệp.
Theo tờ Politico, giờ đây, khi một loạt các mối đe dọa bất thường đang xuất hiện, Washington không thể coi thường tình trạng thiếu hụt sản xuất đạn dược gây nguy hiểm tới sự sẵn sàng của quân đội Mỹ và làm giảm khả năng cung cấp cho các đồng minh.
Nhưng tin tốt là Quốc hội Mỹ có thể thực hiện một số bước để bắt đầu giải quyết cuộc khủng hoảng đạn dược. Các biện pháp đó bao gồm ủy quyền và tài trợ cho việc tăng mạnh sản xuất các loại bom, đạn chính, hỗ trợ các biện pháp mở rộng năng lực công nghiệp và cung cấp cơ chế mua sắm dài hạn nhằm khuyến khích đầu tư của khu vực tư nhân.
Để hiểu được thách thức của khủng hoảng đạn dược, có thể nhìn vào sự hỗ trợ của Mỹ cho Ukraine.
Vào ngày 4/10, Lầu Năm Góc thông báo gói hỗ trợ an ninh bổ sung 625 triệu USD cho Ukraine, nâng tổng số t.iền lên 17,5 tỷ USD kể từ tháng 1/2021. Trong số các vũ khí mà Mỹ cung cấp cho Ukraine có nhiều loại đạn dược, với khoảng 8.500 tên lửa vác vai chống tăng Javelin, 1.400 tên lửa chống máy bay Stinger, 880.0000 viên đạn pháo 155mm, 2.500 viên đạn pháo 155mm dẫn đường chính xác và một số lượng chưa xác định Tên lửa dẫn đường phóng loạt (GMLR) được sử dụng bởi Hệ thống Tên lửa Pháo binh cơ động cao (HIMARS).
Binh sĩ Ukraine nã hỏa lực từ lựu pháo M777 do Mỹ sản xuất ở Kharkiv, ngày 1/8/2022. Ảnh: AFP/Getty Images
Mặc dù đó là sự hỗ trợ quan trọng, nhưng việc cung cấp các loại đạn dược này đã làm nổi rõ những thiếu sót của kho vũ khí Lầu Năm Góc và năng lực sản xuất chúng của cơ sở công nghiệp Mỹ.
Theo các tài liệu ngân sách của Lầu Năm Góc, tốc độ mua sắm tên lửa Javelin trung bình hàng năm của Lầu Năm Góc trong giai đoạn tài khóa 2020-2022 là khoảng 675 chiếc. Với tốc độ đó, sẽ mất hơn 12 năm để thay thế 8.500 hệ thống Javelin đã gửi cho Ukraine.
Vào tháng 4, khi Mỹ chỉ gửi 5.000 tên lửa Javelin tới Ukraine, các nhà lập pháp đã bày tỏ lo ngại rằng số lượng này chiếm tới 1/3 kho dự trữ của Mỹ.
Bộ Quốc phòng và Quốc hội Mỹ hiện đang thực hiện các bước chậm trễ để giải quyết tình trạng thiếu hụt tên lửa Javelin và ngành công nghiệp đang tìm cách tăng gấp đôi năng lực sản xuất, nhưng điều đó có thể mất vài năm. Ngoài ra còn có những lo ngại về năng lực sản xuất liên quan đến tên lửa Stinger, đạn pháo 155mm và đạn GMLRS.
Binh sĩ Mỹ với bệ phóng tên lửa đất đối không Javelin trong cuộc tập trận ở Syria vào ngày 7/12/2021. Ảnh: AFP/Getty Images
Những thách thức về đạn dược không chỉ liên quan đến các loại đạn trang bị cho Ukraine, mà còn liên quan đến năng lực sẵn sàng cho một cuộc đối đầu tiềm tàng với các đối thủ khác như Trung Quốc, đặc biệt là năng lực đạn dược để đ.ánh chìm tàu đối phương.
Tên lửa chống hạm (ASM) tầm xa là một ví dụ điển hình. ASM có tầm bay xa hơn 800km, có thể phóng từ máy bay của Không quân Mỹ (B-1 và sắp tới là B-52) và Hải quân (F-18 và sắp tới là P-8) là một nguy cơ với hải quân Trung Quốc. Nhưng trên thực tế Lầu Năm Góc hiện chỉ có khoảng 200 tên lửa loại này, trong khi tính toán cho thấy Mỹ cần khoảng 800-1.200 để bảo vệ Đài Loan/Trung Quốc.
Bất chấp thực tế đó, tỷ lệ mua sắm tên lửa chống hạm tầm xa trung bình hàng năm trong giai đoạn 2020-2022 chỉ là 38 tên lửa (của cả Hải quân và Không quân Mỹ). Với năm tài chính 2023, Lầu Năm Góc yêu cầu tổng cộng 88 tên lửa. Với tốc độ đó, sẽ mất đến khoảng năm 2032 để tích lũy khoảng 1.000 tên lửa trong kho của Mỹ.
Để giải quyết sự thiếu hụt nguy hiểm này, Washington cần làm việc với ngành công nghiệp để đưa sản lượng ASM tầm xa lên đến 200-250 tên lửa/năm càng sớm càng tốt. Với năm 2023, lý tưởng là có thể tăng năng lực sản xuất lên ít nhất 110-130 tên lửa.
Máy bay B-1B Lancer của Mỹ phóng một tên lửa chống hạm tầm xa trong cuộc thử nghiệm vào năm 2013. Ảnh: Quân đội Mỹ
Các loại vũ khí cao cấp khác có khả năng bị thiếu hụt tương tự bao gồm Standard Missile-6, một loại tên lửa đa năng có thể được sử dụng để chống lại tên lửa hành trình và đạn đạo, đ.ánh chìm tàu, các hoạt động tấn công trên bộ và thậm chí có khả năng phòng thủ chống tên lửa siêu thanh. Hải quân Mỹ đang mua khoảng 125 chiếc mỗi năm, nhưng dù gấp đôi tỷ lệ đó vẫn không đáp ứng được nhu cầu chiến đấu nếu xảy ra.
Vấn đề mấu chốt là việc Washington không thể mua đủ số lượng vũ khí theo hợp đồng đã ký với ngành công nghiệp. Khi các hợp đồng và số lượng mua sắm không đủ ;pứm, ngành công nghiệp có thể sẽ phản ứng bằng cách cho phép giảm dần một số năng lực sản xuất.
Tuy vậy, các giải pháp rất đơn giản nếu có đủ ý chí chính trị để theo đuổi. Quốc hội Mỹ nên thúc đẩy việc cấp phép và chi tiêu thích hợp cho các loại bom, đạn chính phù hợp với tốc độ sản xuất tối đa hiện tại.
Quốc hội cũng nên thiết lập các thỏa thuận mua sắm nhiều năm đối với các loại vũ khí, đạn dược quan trọng; giúp các nhà sản xuất quốc phòng giải quyết những điểm yếu trong lực lượng sản xuất vũ khí của họ; và hỗ trợ các nhà thầu phụ nhỏ hơn.
Lầu Năm Góc sẽ tăng gấp đôi tên lửa HIMARS cho Ukraine Mỹ và gần hai chục quốc gia đối tác cho biết họ sẽ tăng tốc sản xuất vũ khí, cung cấp gấp đôi số lượng hệ thống HIMARS đã gửi cho Kiev. Một chỉ huy quân sự Ukraine kiểm tra các tên lửa trên bệ phóng HIMARS vào tháng 7/2022. Ảnh: The Washington Post) Theo tờ Washington Post, Lầu Năm Góc ngày 28/9...
