Mỹ dồn dập không kích nhằm chặn đà tiến của Taliban tại Afghanistan

Đêm 22/7, quân đội Mỹ đã tiến hành các cuộc không kích nhằm vào lực lượng Taliban để yểm trợ cho lực lượng quân Chính phủ Afghanistan tại tỉnh chiến lược Kandahar.

Lực lượng an ninh Afghanistan tham gia chiến dịch truy quét các tay súng Taliban tại Alishing, tỉnh Laghman, ngày 12/7/2021. Ảnh: THX/ TTXVN

Kênh CNN dẫn các nguồn tin quân sự cho hay máy bay Mỹ đã thực hiện ít nhất hai cuộc không kích nhằm vào các nhóm tay súng Taliban ở Kandahar.

Đây là động thái nằm trong kế hoạch dự trù của Lầu Năm Góc, bởi quân đội Mỹ vẫn bảo lưu quyền triển khai tấn công để hỗ trợ Các lực lượng Quốc phòng và An ninh Afghanistan (ANDSF) trong giai đoạn cuối của lộ trình rút quân khỏi quốc gia Tây Nam Á này.

Tuy nhiên, tần suất các vụ tấn công đã giảm trong mấy tuần gần đây. Theo Phát ngôn viên Lầu Năm Góc John Kirby, quân đội Mỹ chỉ tiến hành 6 hay 7 vụ tấn công trong vòng 30 ngày qua và chủ yếu sử dụng máy bay không người lái. Diễn biến này là một thay đổi lớn vì trước đó Mỹ thực hiện các vụ không kích thường xuyên hơn nhiều nhằm vào Taliban để yểm trợ cho quân Chính phủ Afghanistan.

Một quan chức quốc phỏng ẩn danh cho hay 3 trong 4 vụ tấn công gần đây nhất là nhằm phá hủy các thiết bị bị đánh cắp, trong đó có những trang thiết bị của Mỹ chuyển giao cho lực lượng ANDSF song rơi vào tay Taliban khi nhóm Hồi giáo này đang mở rộng phạm vi ảnh hưởng trong khắp cả nước.

Diễn biến mới nhất này là một tín hiệu nữa cho thấy Taliban đang lớn mạnh và mở rộng phạm vi kiểm soát trên khắp lãnh thổ Afghanistan, đẩy lùi các lực lượng chính phủ và đang chiếm ưu thế trên thực địa trong bối cảnh Mỹ và liên quân sắp rút hết quân khỏi nước này sau 20 năm tham chiến.

Giới quan sát lo ngại Taliban sẽ trỗi dậy và tái chiếm quyền lực sau khi Mỹ và liên quân rời đi. Trong mấy tuần qua, nhóm chiến binh Hồi giáo này đã mở rộng vùng lãnh thổ kiểm soát ở một loạt tỉnh miền Bắc. Ngày 22/7, một đại diện giấu tên của Taliban tuyên bố lực lượng này đã kiểm soát hơn 90% khu vực các đường biên giới của Afghanistan.

Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Afghanistan ngày 23/7 khẳng định tuyên bố của Taliban “hoàn toàn là lời nói dối”, đồng thời khẳng định các lực lượng chính phủ vẫn đang kiểm soát những khu vực này. Phó phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Afghanistan Fawad Aman nói: “Đó là một sự tuyên truyền vô căn cứ”.

Phía Mỹ cũng tỏ ra quan ngại trước đà tiến của Taliban. Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ, Tướng Mark Milley, cho hay Taliban đang kiểm soát khoảng 213 trên tổng số 419 huyện thị của Afghanistan. Và cho dù Taliban chưa chiếm bất kỳ tỉnh lị nào của 34 tỉnh, song nhóm này đã bao vây quá nửa trong số đó trong nỗ lực nhằm cô lập các trung tâm đông dân cư. Tướng Mark Milley cho rằng Taliban dường như có được “động lực chiến lược” trong những cuộc tấn công trên khắp lãnh thổ Afghanistan.

Đại diện phái đoàn Taliban tham gia đàm phán với đại diện Chính phủ Afghanistan tại Doha, Qatar ngày 17/7/2021. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo thỏa thuận rút quân ban đầu giữa Mỹ và Taliban được ký dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tại thủ đô Doha (Qatar), tất cả các binh sĩ nước ngoài sẽ rút khỏi Afghanistan trước tháng 5 nếu Taliban đáp ứng những đảm bảo về an ninh. Tổng thống Mỹ đương nhiệm Joe Biden tuyên bố hồi tháng 4 rằng các lực lương Mỹ sẽ hoàn tất rút quân trước ngày 11/9, điều này khiến Taliban nổi giận. Kể từ sau quyết định rút quân của ông Biden, bạo lực đã gia tăng đáng kể khi Taliban tiến hành các cuộc tấn công lớn, giành quyền kiểm soát nhiều quận, huyện và khu vực biên giới quan trọng.

Reuters dẫn nguồn tin của Bộ Chỉ huy Trung tâm (CENCOMT) của Mỹ, lực lượng đảm trách khu vực Trung Đông và Afghanistan, cho hay việc rút quân của Mỹ đã hoàn tất hơn 95% và lính Mỹ sẽ rút hết vào cuối tháng 8. Tuy nhiên, khoảng 650 binh sĩ sẽ ở lại Afghanistan để bảo vệ các cơ sở ngoại giao của Mỹ, trong đo có tòa đại sứ quán, và hỗ trợ việc đảm bảo an ninh cho Sân bay quốc tế Kabul.

Trong diễn biến liên quan cùng ngày, Người phát ngôn văn phòng chính trị của phong trào Taliban, Mohammad Naeem, ngày 23/7 tuyên bố Taliban phủ nhận các thông tin trên truyền thông cho rằng lực lượng này yêu cầu Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani từ chức như một điều kiện tiên quyết để có một lệnh ngừng bắn.

Trước đó cùng ngày, hãng tin AP cho biết Taliban coi việc Tổng thống Ghani từ chức và thành lập một chính phủ mới là cần thiết cho nền hòa bình tại Afghanistan. Đề cập tới thông tin này, người phát ngôn Taliban khẳng định: “Những tuyên bố này hoàn toàn không đúng”.