Mỹ cố kéo Trung Âu khỏi Nga, Trung Quốc
Sự thiếu gắn kết của Mỹ ở Trung Âu những năm gần đây đã tạo nên khoảng trống để Nga và Trung Quốc tăng ảnh hưởng.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đang có chuyến công du Trung Âu. Thường thì một chuyến công du của ngoại trưởng Mỹ đến các đồng minh Trung Âu phần nhiều mang tính đáp trả lịch sự xã giao. Tuy nhiên, chuyến công du này của ông Pompeo lại không như thế, theo The Hill. Hungary là điểm dừng chân đầu tiên của ông Pompeo, tiếp đó sẽ là Slovakia và Ba Lan. Đây là một phần trong nỗ lực sửa chữa sự thiếu gắn kết của Mỹ với khu vực khiến Trung Quốc (TQ) và Nga rộng cửa tạo ảnh hưởng hơn, theo Reuters.
Còn theo Politico, ông Pompeo có nhiệm vụ phải đảm bảo các đồng minh không xa rời Mỹ. Trước chuyến đi của ông Pompeo, một quan chức cấp cao chính phủ Mỹ nói sự thiếu gắn kết của Mỹ ở khu vực trong những năm gần đây đã tạo nên một khoảng trống.
Tranh thủ ngăn đồng minh khỏi Nga, TQ
Tại Budapest ngày 11-2, ông Pompeo nói Mỹ sẽ gắn kết hơn với khu vực, sẽ không để Tổng thống Nga Vladimir Putin “đặt một cái nêm giữa những người bạn trong NATO”. Ông Pompeo thông báo kế hoạch ký một thỏa thuận hợp tác quốc phòng với Hungary, một trong những nước châu Âu đang có sự nhiệt tình lớn với sự đầu tư của TQ. Ông Pompeo cho biết ông đã bàn với người đồng cấp Hungary Peter Szijjarto về “các mối nguy hiểm khi cho phép TQ củng cố được vị trí ở Hungary”.
Ông Pompeo dự kiến cũng sẽ thông báo sáng kiến mới của Mỹ với khu vực nhằm ngăn ảnh hưởng của Nga và TQ. Dự kiến ông Pompeo cũng sẽ lên tiếng quan ngại về các quan hệ năng lượng của châu Âu với Nga, đề nghị Hungary không ủng hộ dự án đường ống dẫn khí đốt TurkStream từ Nga sang châu Âu. Phần lớn khí đốt Hungary sử dụng là mua từ Nga và nguồn điện chính của nước này là từ nhà máy điện hạt nhân Paks nơi Nga đầu tư 12,5 tỉ euro. Tại Ba Lan, ông Pompeo dự kiến sẽ tổ chức một hội nghị về Trung Đông với hy vọng xây dựng được một liên minh chống Iran.
Theo Politico, ông Pompeo phải khéo léo với chuyến đi này. Nếu không muốn các đồng minh châu Âu thêm xa lánh Mỹ vì thất vọng và hoang mang với chính sách đối ngoại của chính phủ Trump, ông Pompeo cần phải tạo được sự cân bằng giữa khen và chê các nước này.
Cả Hungary và Ba Lan đều đang vướng các vụ việc liên quan kỷ luật của EU, bị cáo buộc gây rủi ro cho các giá trị cơ bản của khối. Trong khi đó, uy tín Slovakia bị giảm mạnh liên quan vụ một nhà báo b.ị giế.t trong khi điều tra đường dây mafia có vẻ liên quan đến trung tâm chính phủ.
Video đang HOT
Chuyến đi rủi ro
Trong một bài viết trên The Hill, nhà nghiên cứu chính trị châu Âu Dalibor Rohac tại Viện Kinh doanh Mỹ nhận định đây là chuyến đi nhiều rủi ro với ông Pompeo.
Hungary và Ba Lan đang hy vọng sẽ mua hệ thống tên lửa phòng thủ tầm trung từ Mỹ. Slovakia thì đang hy vọng mua máy bay chiến đấu F-16 của Mỹ.
Điểm đến đầu tiên Hungary là rủi ro lớn nhất. Dù thủ tướng nước này Viktor Orban theo đuổi phong cách, chính sách chính trị của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhưng Ba Lan vẫn bị cho là một đồng minh không đáng tin cậy. Trong những tháng gần đây, Hungary có nhiều hành động đi ngược lại quyền lợi của Mỹ ở nhiều mặt. Hungary cho ngưng hoạt động của trường đại học Trung Âu có hợp tác với New York (Mỹ) dù Mỹ phản đối. Hungary gửi trùm buôn bán vũ khí Lyubisshins về Nga thay vì dẫn độ sang Mỹ. Hungary cản trở Ukraine gia nhập NATO và EU.
Khắp Trung Âu, dường như làn sóng xa lánh Mỹ và đến gần Nga ngày càng rõ. Đồng minh Ba Lan thời gian gần đây hứng nhiều chỉ trích từ Mỹ với cáo buộc đàn áp truyền thông. Tại Slovakia, chính phủ liên minh nước này đang chia rẽ giữa thành phần xem EU và NATO có vai trò thiết yếu với an ninh, thịnh vượng nước này và thành phần xem Nga và TQ là các đối tác đáng tin.
Với bối cảnh này, ông Pompeo cần phải hành xử khéo léo, thận trọng. Đặc biệt ông Pompeo phải tránh có các phát ngôn bi quan về châu Âu như ông từng phát biểu ở Brussels (Bỉ) vào tháng 12-2018. Nếu các nước Trung Âu bị buộc phải lựa chọn giữa EU và Mỹ thì khả năng lớn các nước này sẽ chọn cách an toàn hơn là bỏ Mỹ theo EU.
Nghiêm trọng hơn, bất kỳ sự chỉ trích nào từ người đứng đầu ngoại giao Mỹ với EU cũng sẽ làm lợi cho thành phần phản đối sự hợp tác châu Âu và liên minh xuyên Đại Tây Dương. Như vậy, nếu muốn củng cố sự gắn kết giữa Trung Âu và Mỹ thay vì đẩy khu vực này vào vòng tay của Nga, ông Pompeo không nên lặp lại các chỉ trích của Tổng thống Mỹ Donald Trump với châu Âu.
Tăng uy tín cho Trung Âu
Chuyến thăm của ông Pompeo sẽ giúp tăng uy tín của Thủ tướng Hungary Viktor Orbán, người đang theo đuổi các chính sách giống chính sách của Tổng thống Mỹ Donald Trump như cứng rắn với nhập cư. Trước chuyến thăm của ông Pompeo, Ngoại trưởng Hungary Szijjarto đã nói chuyến đi là bằng chứng cho thấy Hungary là một đồng minh đáng tin của NATO. Theo Ngoại trưởng Hungary Szijjarto, quan hệ chính trị Mỹ-Hungary mang lại quyền lợi lẫn nhau. Hungary đứng về phía Mỹ khi phản đối hiệp ước nhập cư toàn cầu của Liên Hiệp Quốc và không chỉ trích việc Mỹ chuyển đại sứ quán tại Tel Aviv (Israel) về Jerusalem.
Cũng như Hungary, chính phủ Ba Lan cũng sẽ được hưởng lợi từ chuyến thăm của ông Pompeo, đặc biệt khi nước này phối hợp với ông Pompeo tổ chức hội nghị về Trung Đông. Một quan chức Ba Lan cho biết không chỉ có ông Pompeo mà cả Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence cũng sẽ có mặt ở Warsaw để dự sự kiện này. Các thành phần chỉ trích chính phủ Ba Lan cho rằng dàn lãnh đạo nước này đang cố tranh thủ ông Trump khi Ba Lan đang ngày càng bị cô lập trong EU.
Theo Thiên Ân
Pháp luật TP.HCM
Bình luận của TG&VN: Đức sẽ quay lại với "Ostpolitik"?
Thay vì xích lại gần hơn với Kremlin, Ngoại trưởng Đức Heiko Maas lại thúc đẩy hợp tác với các nước ở khu vực Trung Âu và Đông Âu. H
Ostpolitik (Chính sách phía Đông) là một phương châm trong chính sách đối ngoại của Cộng hòa LB Đức những năm đầu 1970, tập trung bình thường hóa quan hệ giữa Tây Đức với các nước Đông Âu, đặc biệt là Đông Đức. Giờ đây, Chiến tranh Lạnh đã lùi xa, song Ostpolitik dường như lại đang hồi sinh, khi Ngoại trưởng Đức Heiko Maas liên tục có động thái nhằm cải thiện quan hệ và tăng cường hợp tác với các nước Đông Âu.
Trong hai thập kỷ qua, chính sách đối ngoại của Đức được chia ra làm hai xu hướng chính là mở rộng hợp tác với Mỹ và xây dựng quan hệ với Nga. Cụ thể, Thủ tướng đương nhiệm của Đức - bà Angela Merkel là người "hướng Tây". Sinh ra và lớn lên tại Đông Đức, song bà tin rằng mô hình phương Tây do Mỹ dẫn dắt mới phù hợp với sự phát triển của nước Đức.
Ngoại trưởng Đức Heiko Maas. (Nguồn: Reuters)
Tuy nhiên, hầu hết Ngoại trưởng dưới thời bà Merkel lại dành nhiều sự chú ý cho Nga. Trong hai nhiệm kỳ Ngoại trưởng (2005 - 2009 2013 - 2017), ông Frank Walter-Steimeimer nỗ lực hỗ trợ Moscow xích gần hơn với phương Tây thông qua "hiện đại hóa quan hệ" ngay cả khi căng thẳng bùng phát tại Ukraine. Ông Guido Westerwelle, Ngoại trưởng Đức (2009 - 2013) cũng tương đối mềm mỏng với Nga, kêu gọi các bên đối xử với Moscow "bình đẳng hơn". Người kế nhiệm ông Steinmeier năm 2017, Ngoại trưởng Sigmar Gabriel (2017 - 2018) thì nghi ngờ về cấm vận của phương Tây với Nga, đồng thời đóng vai trò chính thúc đẩy dự án đường ống dẫn khí gas giữa Nga và Đức, Nord Stream 2.
Đáng chú ý, đây đều là những Ngoại trưởng đến từ đảng Dân chủ Xã hội Đức (SPD), nơi khai sinh của Ostpolitik. Chính sách này dường như vẫn đóng một vai trò quan trọng trong nền chính trị Đức, đặc biệt là tại SPD. Tuy nhiên, nếu Ostpolitik thời Chiến tranh Lạnh hướng đến thúc đẩy chuyển động chính trị tại phương Đông và chủ yếu tập trung vào các nước Đông Âu, thì giờ đây cụm từ này dường như chỉ đường dùng để nói về việc cải thiện quan hệ với Nga.
... và sự thay đổi bất ngờ
Tuy nhiên, Ngoại trưởng đương nhiệm Heiko Maas, dù xuất thân từ SPD, lại có quan điểm tương đối khác biệt so với những người tiề.n nhiệm. Tương tự như bà Merkel, ông theo chủ nghĩa hướng Tây và có lòng tin mạnh mẽ với những giá trị phương Tây, đặc biệt là luật pháp và định chế quốc tế. Ngay sau khi trở thành Ngoại trưởng tháng 3/2018, ông Maas đã cho thấy ông sẽ không tiếp bước những người tiề.n nhiệm trong quan hệ với Nga. Ông từ chối sử dụng khẩu hiệu cũ như "thiết lập cầu nối" và "giữ kênh liên lạc" với Moscow.
Thay vào đó, Ngoại trưởng Maas thường xuyên đề cập đến nhu cầu xây dựng một Ostpolitik mới, tập trung vào mở rộng hợp tác với các nước Trung Âu. Một trong những điểm mới từ cách tiếp cận của ông là việc các nước Liên minh châu Âu (EU) cần phối hợp tốt hơn trong xây dựng một chính sách chung với Moscow: "Chúng ta cần tìm kiếm đồng thuận từ các thành viên EU về thiết lập nền tảng hành động chung với Nga... Một Ostpolitik mới cần tính toán được lợi ích của tất cả người dân châu Âu, bao gồm Ba Lan, các nước Baltic và Đông Âu".
Để đạt được sự thống nhất này, Đức cần đóng vai trò như một người xây cầu nối, hàn gắn những khác biệt giữa Đông Âu và Tây Âu, giải quyết bất đồng liên quan đến khủng hoảng người nhập cư. Ông cho rằng đã đến lúc "Người Đức cần nhìn nhận châu Âu qua lăng kính của những người châu Âu khác..." Ngoại trưởng Maas đã tham dự Sáng kiến Tam Hải tại Bucharest vào tháng Chín vừa qua, sự kiện được hướng tới cải thiện hợp tác khu vực trong lĩnh vực cơ sở vật chất và năng lượng, từ biển Baltic với biển Địa Trung Hải và biển Đen.
Tầm nhìn mới
Tại Bucharest hồi tháng Tám, ông Maas đã có bài phát biểu thể hiện rõ tầm nhìn về châu Âu trong tương lai. Đầu tiên, ông mong muốn xây dựng một EU "độc lập và mạnh mẽ" là vô cùng cần thiết, khi mà chỉ mình Pháp và Đức là không đủ để đưa khối tiến về phía trước. Thứ hai, ông cũng cho rằng đã đến lúc châu Âu cần "bảo vệ bản thân khỏi những chia rẽ đến từ bên ngoài" và Brussels phải xây dựng một chính sách chung và toàn diện đối với Bắc Kinh. Cuối cùng, ông cảnh báo rằng EU vẫn đang phải đối mặt với áp lực từ phía Nga: "Với tư cách là công dân châu Âu, chúng ta cần bảo vệ những giá trị cốt lõi của hòa bình và an ninh trật tự. Chỉ có hành động chung, rõ nét với những người hàng xóm Đông Âu mới có thể giúp chúng ta thiết lập quan hệ tốt với Nga".
Có thể thấy, một mặt, ông Maas đã từ bỏ chính sách đối ngoại của trước đây của Đức đối với Nga, vốn không mang lại hiệu quả rõ rệt. Song mặt khác, ông cũng cho thấy Đức hiểu rõ tầm quan trọng chiến lược của khu vực Trung Âu và Đông Âu trong bối cảnh cạnh tranh giữa các nước lớn đang trở lại. Sự tham dự của Berlin nhằm cân bằng và bảo vệ lợi ích quốc gia là cần thiết hơn bao giờ hết.
Tuy nhiên, biến tầm nhìn thành hiện thực chưa bao giờ là dễ dàng. Ngoại trưởng Đức cần tìm kiếm sự ủng hộ từ Thủ tướng và nội các nhằm thuyết phục đối tác Trung Âu khi uy tín của Đức đã bị tổn hại nghiêm trọng sau khi ký kết dự án đường ống dẫn dầu Nord Stream 2 với Nga. Thêm vào đó, Berlin sẽ phải khéo léo trong cách tiếp cận với Budapest và Warsaw, khiến cho họ nhận thấy lợi ích của mình nằm ở hợp tác với EU. Đây là thách thức, song cũng là cơ hội để Ngoại trưởng Heiko Maas chứng tỏ năng lực của mình.
Minh Vương
Theo baoquocte
Tuyên bố sốc: Ukraine sẽ không tồn tại nếu chiến tranh với Nga Ukraine sẽ không tồn tại nữa nếu xảy ra chiến tranh với Nga, cựu Giám đốc Cơ quan An ninh Ukraine Igor Smeshko tuyên bố trên kênh truyền hình "112 Ukraine". Binh sĩ Ukraine. "Chúng ta không thể cho thấy bất kỳ thành công nào, cả trong kinh tế lẫn về phát triển lực lượng vũ trang. Đúng, giờ đây chúng ta có...