Mùa xơ mít xào

Phan Thị Thanh Ly18:17 07/06/2022

Mấy hôm nay thời tiết đỏng đảnh. ang nắng chang chang bất chợt tối sầm, trời đen sì rồi mưa xối xả. Trong những cơn mưa trắng trời ấy, lòng xốn xang nhớ quá ngày thơ, cũng những ngày mưa giông này, bữa cơm độn khoai sắn nhân nha với món mít xào.

Tại Quảng Nam, mùa mưa giông cũng là mùa mít chín thơm lừng vườn nhà. Tôi hay cùng má đi “thăm” mít chín bằng cách cầm cây sào gõ vào những quả mít trên cây. Chỉ cần nghe thấy âm thanh bụp bụp rất trầm là biết ngay quả mít đó sắp chín. Những múi mít chín không chỉ được thưởng thức ngay mà thi thoảng má còn chế biến thành mít hông, mít độn thịt… Đặc biệt, xơ mít – bộ phận tưởng như bỏ đi – lại có thể làm ra được trên dăm bảy món, phổ biến nhất là xào.

Trong bữa cơm gia đình quê tôi mùa mít chín nhà ai cũng có một đĩa xơ mít xào thơm ngát. Tuy nhiên, ăn xơ mít xào vào hôm nóng nực thì giảm mất vị ngon. Vì vậy, má hay đãi cả nhà món này sau cơn mưa giông ngày hạ, khi cái nóng phừng phừng trong bụng không còn nữa, thay vào đó là vị ngọt xơ mít xào đậm đà.

Dù kho hay xào, trước tiên phải biết cách chọn xơ mít đúng cỡ. Nhất thiết phải hái bằng được quả mít vừa chín tới, vị thơm vừa vặn, vị ngọt cũng dìu dịu. Nếu mít chín muồi, xơ có vị ngọt đậm, không hợp khẩu vị người xứ Quảng. Mít chín sau khi ăn xong phần múi, phần xơ còn lại má tỉ mẩn cắt vỏ, chọn xé rời những “xơ cái” to, nằm quanh múi mít để khi xào không bị vón cục. Sau đó, xơ mít được rửa sạch, để ráo.

Video đang HOT

Xơ mít xào thịt ba chỉ trên lửa củi tăng thêm vị ngon của món ăn dân dã THANH LY

Nguyên liệu chuẩn bị sẵn sàng, má cho chảo lên bếp, cho một ít tóp mỡ, phi hành thật thơm rồi cho xơ mít vào xào, đảo đều chừng mươi phút, thêm chút nước mắm, tiêu rồi mới cho lá lốt đã cắt sợi nhỏ vào, trộn đều rồi tắt bếp để xơ giữ được độ dai. Lá lốt hòa trộn vào xơ mít nóng làm dậy mùi đặc trưng, tỏa khắp không gian. Vị ngọt của xơ mít hòa cùng vị béo giòn của tóp mỡ, quyện với vị nồng cay của tiêu, cùng mùi thơm phức của lá lốt, mít… là món ăn không biết chán của chúng tôi hồi đó.

Xơ mít xào lá lốt của má đã ngon nhưng nếu xào thịt ba chỉ lại càng thêm tuyệt. Thịt heo ba chỉ mua về rửa sạch, thái lát vừa ăn cho vào bát ướp một ít muối, thìa nhỏ hạt tiêu, đường, trộn đều để chừng mười phút. Đun nóng dầu phộng, phi thơm tỏi, cho thịt vào xào chín, đậy kín nắp nồi và kho chừng năm phút. Cho tiếp xơ mít, ớt quả cắt lát vào đun cùng, để lửa thật nhỏ. Nêm nếm gia vị vừa ăn. Có thể đổ thêm một ít nước lọc nếu muốn dùng nhiều nước kho để ăn với cơm. Má rắc ít tiêu giã dập, hoặc ớt bột vừa để trang trí vừa làm tăng thêm hương vị đậm đà, nhìn vào là muốn ăn ngay.

Xơ mít xào thịt ba chỉ khi ăn kèm cơm nóng, ta sẽ cảm nhận được vị ngọt thơm của xơ mít, béo béo của dầu phộng, một chút cay của ớt, thơm nồng của hành khử. Món này không chỉ bọn trẻ con chúng tôi mà cả người lớn trong nhà ai cũng thích. Có mùa, ăn xong mít còn nhiều xơ, má dặn “chớ mà bỏ phí, lúc dư dả phải biết dành chừng cho bữa túng thiếu”. Thế là má muối xơ mít trong hũ sành, để dành qua mùa mưa có thứ kho cá, kho mắm, xào lá lốt…

Bao ngọt lành sau cơn mưa ngày hạ thuở bé dường như vẫn còn vẹn nguyên trong ký ức. Giờ đây ở phố, tôi vẫn ngóng những cơn mưa đầu mùa. Chúng gột hết bụi bặm của phố phường ồn ã, với những đua chen và toan tính. Trong cơn mưa đơn điệu, chỉ có tiếng lách cách của những ô cửa kính, tôi bỗng nhớ khu vườn nhỏ của má. Biết đâu lúc này má đang ngắm vườn mít trĩu quả mà mong đợi từng bước chân tôi về.

Bữa cơm gia đình với ba chỉ kho dừa

Trời se lạnh len lỏi vào tận trong miền Nam. Từ chợ về, chị lấy từ trong chiếc làn nhựa ra miếng thịt ba chỉ tươi ngon đùm trong tấm lá chuối xanh, thêm quả dừa khô còn nguyên trái.

Con gái chưa hết tò mò, chị đã hồ hởi: "Nay mẹ sẽ nấu món thịt ba chỉ kho dừa đãi cả nhà. Trời lành lạnh, ăn món này thì ngon không gì bằng!".

Chị sinh ra ở miền Bắc, làm dâu trong Nam. Từ ngày về làm vợ anh, ngoài việc học hỏi, làm quen rồi thành thạo nấu các món ăn quê chồng, chị còn mang theo rất nhiều công thức nấu những món ngon quê nhà vào để giới thiệu với gia đình chồng. Món nào cũng ngon miệng, hấp dẫn và bổ dưỡng.

Nếu thịt kho là món ăn phổ biến trong bữa cơm của mọi gia đình Việt thì thịt ba chỉ kho dừa lại là món ăn truyền thống trong bữa cơm của người miền Bắc quê chị. Chị nhớ lần đầu tiên được mẹ nấu cho ăn món này là khi mới lên 8 tuổi. Vậy mà hương vị món ăn vẫn còn nguyên vẹn trong trí nhớ. Chị vẫn nhớ như in vào một ngày đầu đông, bố chị đi làm xa về mang theo mấy quả dừa khô. Bố bảo: "Nhà bạn trồng được nên cho làm quà". Mẹ nhìn dừa là đoán biết được dừa ngon nên đã nấu ngay món thịt ba chỉ kho dừa cho cả nhà thưởng thức.

Thịt mẹ mua về hãy còn rất tươi ngon, gồm cả nạc lẫn mỡ. Mẹ xát muối rửa sạch, để ráo rồi thái thịt thành từng miếng vừa ăn, ướp thịt với gia vị để một lúc cho thịt ngấm đều. Cùi dừa kho thịt ngon nhất khi có màu trắng sáng, không quá non cũng không quá già. Nếu cùi non sẽ quá mềm, không ngậy và bùi; nếu cùi quá già, sẽ nhiều bã và không thơm.

Để có nồi thịt kho dừa ngon đặc biệt, còn phải chú ý đến nồi dùng để kho. Mẹ chị bảo cũng là kho thịt ba chỉ với dừa nhưng nếu kho bằng nồi đất hoặc nồi gang thì món ăn sẽ tròn vị hơn rất nhiều. Mẹ bắc nồi lên bếp, thổi lửa, cho một chút đường vào nồi, đun cho tới khi đường tan chảy và có màu cánh gián rồi đổ một ít nước vào, khuấy đều, chờ nước sôi thì tắt bếp.

Phần thịt ba chỉ đã ướp sẵn được mẹ cho vào chiếc nồi khác, xào qua với chút mỡ hoặc dầu cho mỡ thịt chảy ra, thịt săn lại là được. Sau đó, mẹ chị tiếp tục cho nước đường đã chưng sẵn cùng cùi dừa vào nồi thịt, nêm nếm thêm gia vị vừa ăn, đảo đều, cho thêm nước dừa vào, đậy nắp nồi và bắt đầu đẩy lửa liu riu.

Trong quá trình kho thịt, mẹ không đảo thịt quá nhiều lần, để tránh thịt bị nát; cũng không ninh quá lâu vì khiến thịt quá mềm, ăn sẽ không ngon. Đun lửa đến khi phần nước trong nồi cạn, sánh lại sền sệt dưới đáy, mẹ rắc thêm hành lá vào rồi tắt bếp.

Mâm cơm ngày đông với canh rau muống luộc, cà muối trường và đặc biệt là món thịt ba chỉ kho dừa dường như đã trở thành "mâm cỗ" với mấy chị em chị thời đó.

... Chị đặt đĩa thịt ba chỉ kho dừa vào giữa mâm cơm gia đình trong niềm háo hức, chộn rộn của chồng con. Tiết trời bên ngoài se lạnh nhưng không khí gia đình chị bên mâm cơm lại ấm áp lạ thường. Gắp miếng thịt kho dừa đặt vào bát cho chồng con, lòng chị bỗng rộn lên nỗi nhớ mẹ, nhớ nhà, nhớ quê hương da diết!

Bản đồ ẩm thực: Dân dã bánh tráng đập xứ Quảng Nam Các bậc cao niên trú tại thành phố Hội An cho hay, món bánh tráng đập ở Quảng Nam không biết "di thực" từ đâu tới và xuất hiện lúc nào. Song người dân nơi đây có thói quen và thích ăn bánh tráng đập cũng như mì Quảng từ bao đời. Phải kể từ miền trung du cho đến miệt đồng bằng,...