Mùa nhặt trẩu rừng
Tháng 8-9, trẩu rừng rụng đầy trên nương rẫy, người dân Hướng Hoá nhặt về, bán kiếm hàng chục triệu mỗi mùa.
Tháng 8 và 9 hàng năm, cây trẩu vào mùa rụng quả. Chục năm trở lại đây, hạt trẩu được nhiều thương lái thu mua nên đến mùa người dân 2 huyện miền núi Hướng Hoá và Đăkrông lên rương rẫy, vào rừng nhặt quả về bán. Hạt trẩu được ép lấy dầu, dùng trong công nghiệp sơn, keo.
Tháng 3, hoa trẩu nở thành từng chùm trắng muốt núi rừng Trường Sơn. Nửa năm sau, quả đến độ chín và tự rụng.
Quả trẩu hình tròn, đường kính khoảng 5cm, thường có 3 múi và nhọn ở cuối trái. Bên trong chứa 3 hạt, to cỡ ngón tay cái người lớn.
Trẩu là cây quen thuộc với người dân vùng cao Quảng Trị, được trồng quanh nương rẫy để che chắn gió.
Sáng sớm, ông Hồ Văn Pháo (53 tuổi, trú thôn Nguồn Rào Pin, xã Hướng Sơn, Hướng Hoá) lót tấm chăn mỏng, đặt cháu nội hơn một tuổi vào xe rùa rồi đẩy đi quanh vườn, vừa tranh thủ nhặt trẩu, vừa trông cháu.
Tuy nhiên, để thu hoạch được nhiều, người dân thường mang gùi vào nương rẫy sâu trong rừng, nơi trẩu mọc dày đặc. Sau gần một tiếng lội bộ, bà Hồ Thị Sơ (55 tuổi) cũng đến được rẫy của mình.
Ban đầu, trẩu là cây rừng, mọc tự nhiên, nhưng sau này hạt trẩu có giá trị nên người dân giữ lại và trồng thêm cây mới. Bà Sơ có 1,5 ha đất rẫy, chủ yếu là cây trẩu. Để dễ nhặt quả trẩu, bà phát hết thực bì, cây bụi nên nhìn rừng trẩu rất đẹp. Năm nay, bà Sơ thu được hơn một tấn hạt, bán hơn 10 triệu đồng.
Ở gần đó, chị Hồ Thị Thông (37 tuổi) một tay nhặt trẩu, một tay cầm dao phát hết cây bụi. Chị có 3 khu rẫy, diện tích gần 3ha, trong đó một mảnh trồng cà phê, 2 mảnh còn lại để trẩu mọc tự nhiên. Những năm gần đây, giá cà phê xuống thấp, trong khi phải bỏ công chăm sóc, phân bón nên thu nhập không cao hơn trẩu.
Vỏ quả trẩu được tách ngay tại nương rẫy, người dân chỉ gùi hạt về nhà. Hạt trẩu tươi có giá bán 8.000 đến 10.000 đồng mỗi kg, trong khi trẩu khô giá 12.000 đồng mỗi kg.
Tranh thủ chút giải lao, hai người phụ nữ bàn tính chọn những hạt trẩu tốt để trồng thêm trên rẫy. Là cây rừng nên trẩu trồng đơn giản, không cần phân bón, chăm sóc, khoảng 3 năm tuổi bắt đầu cho quả, và cho đều đặn hàng năm.
Video đang HOT
Kết hợp nhặt trẩu, bà Sơ còn chăn thêm một còn bò. Bà cho hay nhờ nhặt hạt trẩu, gia đình có thêm thu nhập.
Một số người dân không kịp tách hạt tại rẫy thì gùi về nhà rồi tách hạt sau.
Trẩu chín, rụng xuống đất thì các múi sẽ nứt ra, dễ tách hạt hơn. Trẩu tự rụng có giá cao, còn trẩu xanh trên cây, hái xuống sẽ không chất lượng. Điều đặc biệt là trẩu rụng trên nương rẫy ai thì người đó nhặt, người dân không xâm phạm của nhau.
Trẩu nhặt về nhà sẽ có thương lái thu mua tận nhà. Anh Vũ Đức Cảnh (38 tuổi, trú xã Hướng Sơn) đánh giá trẩu mất mùa do ảnh hưởng của đợt mưa lũ năm ngoái. Đã đến giữa mùa nhưng anh chỉ mới mua được 4 tấn.
Nắng đẹp, trẩu được phơi ngày rưỡi sẽ khô, vỏ nứt nhẹ. Nếu phơi quá, vỏ hạt trẩu nứt rộng ra thì hạt sẽ bị mốc trong quá trình bảo quản.
Ông Lê Trọng Tường, Chủ tịch UBND xã Hướng Sơn, cho biết lâu nay, người dân tự phát trồng cây trẩu nên địa phương chưa thống kê được diện tích, sản lượng và giá trị kinh tế.
UBND huyện Hướng Hoá cũng định hướng trồng trẩu trên các vùng đất trống, vừa tạo cảnh quan thu hút du lịch vào mỗi dịp xuân về, đồng thời tăng thu nhập cho người dân.
Hệ sinh thái rừng khô hạn độc đáo ở khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa
Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa với vùng lõi là vườn quốc gia Núi Chúa, tổng diện tích 106.646,45ha, là mẫu chuẩn duy nhất về hệ sinh thái rừng khô hạn đặc trưng và độc đáo của Việt Nam và Đông Nam Á.
Du khách khám phá hệ sinh thái rừng tại Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa.
Việc Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa ở Ninh Thuận được UNESCO công nhận thể hiện sự ghi nhận của quốc tế đối với những giá trị về đa dạng sinh học cũng như nỗ lực bảo tồn thiên nhiên, phát triển bền vững của Việt Nam nói chung, tỉnh Ninh Thuận nói riêng.
Đây cũng là cơ hội để tỉnh Ninh Thuận tiếp tục bảo tồn và phát huy giá trị quý giá của của khu dự trữ sinh quyển thế giới Núi Chúa .
Hệ sinh thái rừng khô hạn đặc trưng và độc đáo
Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa với 1 vùng lõi là vườn quốc gia Núi Chúa , tổng diện tích 106.646,45ha, là mẫu chuẩn duy nhất về hệ sinh thái rừng khô hạn đặc trưng và độc đáo của Việt Nam và Đông Nam Á.
Hệ sinh thái rừng ở khu vực này có giá trị đặc biệt vì thuộc vùng sinh thái Trường Sơn (Greater Annamites - thuộc khu vực SA4), là một trong 200 vùng sinh thái quan trọng toàn cầu và được lựa chọn là một trong những vùng ưu tiên bảo tồn cao nhất của tất cả các kiểu sinh cảnh chính trên trái đất.
Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa được các nhà khoa học đánh giá là nơi có khí hậu khắc nghiệt nhất ở Việt Nam hiện nay với lượng mưa trung bình hàng năm dao động từ 700-800 mm, thời tiết quanh năm nắng nóng.
Điều kiện khí hậu khô nóng đã hình thành nên một hệ sinh thái đặc thù với diện tích khoảng 10.600ha, chiếm khoảng 35% diện tích tự nhiên của Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa. Điển hình của hệ sinh thái này là các loại thực vật có khả năng chịu hạn với các đặc điểm như rụng lá về mùa khô, cây thấp lùn; lá nhỏ và dày, có răng cưa, nhiều gai để giảm quá trình thoát hơi nước như xương rồng, trâm bầu, mùng quân ấn, lọ nồi ô rô, huyết giác, quyển bá xoắn...
Với những đặc trưng rất riêng này, Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa còn được xem là "Thảo nguyên cây gai" có một không hai ở Việt Nam.
Voọc Chà Vá chân đen, loại động vật quý hiếm sinh sống tại Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa cần được bảo vệ.
Bên cạnh thực vật thì hệ động vật cũng khiến nhiều người phải trầm trồ, kinh ngạc với 765 loài bao gồm: thú, chim và bò sát lưỡng cư. Trong đó, 46 loài động vật quý hiếm như Voọc Chà Và chân đen, Gà Tiền mặt đỏ, Ếch cây Trung bộ, sơn dương, Rùa núi vàng, Beo lửa, Gấu ngựa,...được ghi tên vào trong Sách đỏ và được ưu tiên bảo tồn.
Phần biển trải dài 7.352ha nên hệ sinh thái dưới nước của rừng quốc gia Núi Chúa cũng không kém phần phong phú. Nhất là hệ san hô cực kỳ trù phú về số lượng với 350 loài: 304 loại san hô cứng tạo rạn và 46 loài mới cũng như rất đa dạng về màu sắc. Tiếp đến là hệ rong biển với 188 loài, nổi bật nhất là ngành Rong đỏ với 79 loài, cá có số lượng là 147 loài, thân mềm là 115 loài và giáp xác có 80 loài.
Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa còn có những đặc trưng nổi bật về các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể của cộng đồng các dân tộc bản địa, đặc biệt là văn hóa Chăm. Các công trình kiến trúc tháp Chăm huyền bí gắn với lễ hội của người Chăm cùng nghệ thuật ca múa nhạc dân gian đặc sắc trong tiếng trống Ghinăng, tiếng đàn Baranưng, điệu múa Apsara; làng nghề dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp, làng gốm Bàu Trúc có truyền thống lâu đời.
Với những lợi thế vốn có từ tài nguyên du lịch tự nhiên, tài nguyên du lịch nhân văn phong phú đa dạng, sự kết hợp giữa giá trị đa dạng sinh học và các giá trị văn hóa đã hội tụ đủ các yếu tố, tiêu chuẩn để Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa trở thành Khu dự trữ sinh quyển thế giới.
Nâng cao hiệu quả bảo tồn và phát huy giá trị đa dạng sinh học
Để nâng cao hiệu quả bảo tồn và phát huy giá trị đa dạng sinh học, Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa tập trung huy động các nguồn lực đầu tư nghiên cứu, bảo tồn đa dạng sinh học theo hướng phát huy các giá trị sinh thái, nhân văn của Khu dự trữ sinh quyển thông qua các hoạt động du lịch để thu hút du khách, tạo thêm nguồn thu nội lực phục vụ cho công tác bảo tồn đa dạng sinh học.
Hiện nay, Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa đang đẩy mạnh phát triển các loại hình du lịch sinh thái như du lịch biển, du lịch rừng, du lịch nghiên cứu khoa học, du lịch giáo dục môi trường và tham quan, nghỉ dưỡng.
San hô ở vùng biển ở Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa.
Việc phát triển này tuân theo nguyên tắc không làm thay đổi cảnh quan, không gây tác động xấu đến tài nguyên động, thực vật hoặc làm giảm tính đa dạng sinh học và gây ô nhiễm môi trường, đảm bảo phát triển bền vững đối với bảo tồn nguồn gen và đa dạng sinh học của Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa.
Bên cạnh đó, Khu dự trữ sinh quyển chú trọng tuyên truyền, tập huấn về du lịch sinh thái cho nhân viên, khách du lịch, cộng đồng địa phương để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đặng Hoàng Giang, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam cho rằng việc khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa vừa được UNECO công nhận đã góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người, văn hóa Việt Nam ra thế giới. Đây cũng là cơ hội đột phá để đóng góp vào công cuộc phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
Chính vì vậy, Thứ trưởng Đặng Hoàng Giang lưu ý thời gian tới tỉnh Ninh Thuận cần xác định rõ việc bảo vệ, duy trì cũng như phát huy những giá trị của các khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa là rất cần thiết.
Thứ trưởng Đặng Hoàng Giang đề nghị tỉnh Ninh Thuận đưa ngay việc phát triển, bảo tồn và phát huy giá trị của Núi Chúa vào kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của địa phương, Thứ trưởng Đặng Hoàng Giang cho rằng như vậy mới có thể duy trì giá trị khu dự trữ sinh quyển này theo hướng bền vững.
Theo bà Lê Thị Hồng Vân, Đại sứ, Trưởng đại diện phái đoàn Việt Nam bên cạnh Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO), việc được công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới cũng tạo nhiều cơ hội để tiếp cận, áp dụng các sáng kiến và chia sẻ kinh nghiệm về quản lý tài nguyên thiên nhiên, phát triển bền vững kinh tế xã hội, thể hiện cam kết của Việt Nam trong việc bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học, phục hồi các hệ sinh thái, ứng phó với biến đổi khí hậu...; đồng thời góp phần mở rộng mạng lưới khu dự trữ sinh quyển thế giới, quảng bá hình ảnh đất nước, con người, thiên nhiên và văn hóa Việt Nam.
Bên cạnh đó, việc công nhận khu dự trữ sinh quyển thế giới không đơn thuần chỉ là danh hiệu, mà tạo tiền đề để các địa phương xây dựng mô hình phát triển kinh tế-xã hội bền vững, gắn kết hài hòa con người và thiên nhiên, kết hợp cân bằng giữa bảo tồn đa dạng sinh học gắn với phát triển kinh tế-xã hội và sinh kế của người dân, điều này càng đặc biệt quan trọng trong nỗ lực phục hồi và phát triển sau đại dịch COVID-19./.
Voọc Chà Vá chân đen, loại động vật quý hiếm sinh sống tại Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa cần được bảo vệ.
Du khách khám phá hệ sinh thái rừng tại Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa.
Trồng rừng ngập mặn phục hồi hệ sinh thái tại khu bảo tồn biển Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa.
Vẻ đẹp hoang sơ của điểm du lịch Hang Rái trong cụm du lịch Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa.
Vẻ đẹp hoang sơ của điểm du lịch Hang Rái trong cụm du lịch Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa.
Cá thể rùa trưởng thành thuộc bộ rùa biển gồm rùa xanh, đồi mồi và quản đồng được thả về lại môi trường sống tự nhiên ở Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa.
Vẻ đẹp hoang sơ của điểm du lịch Hang Rái trong cụm du lịch Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa.
Bãi đá Sao Hỏa- bãi san hô cổ có từ hàng triệu năm về trước trong cụm du lịch Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa.
Với giá trị đa dạng sinh học cao, khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa (Ninh Thuận) đang là điểm thu hút khách du lịch, các nhà khoa học tới tham quan, nghiên cứu.
Loài Cheo lưng bạc Việt Nam (tên khoa học Tragulus versicolor) tại Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa là loài động vật hơn 30 năm qua chưa có hình ảnh hay thông tin phát hiện tại khu vực cụ thể ở Việt Nam.
San hô ở vùng biển ở Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa.
Xương rồng là cây đặc trưng chịu hạn ở Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa.
Vụ rừng bị "cạo trọc", kiểm lâm không hay: Khởi tố vụ án "hủy hoại rừng" Sau phản ánh của báo chí về tình trạng rừng bị "cạo trọc" mà kiểm lâm không hay biết, Công an huyện Sơn Hòa đã ra quyết định khởi tố vụ án "hủy hoại rừng" để điều tra, xử lý theo pháp luật. Nhiều cây rừng ở huyện Sơn Hòa, Phú Yên bị đốn hạ. Ngày 16/9, Cơ quan Cảnh sát điều tra...