Một số lưu ý khi sử dụng thuốc nhuận tràng trị táo bón cho người già

Táo bón là một trong những tình trạng rất thường gặp ở người già. Khi các biện pháp thay đổi lối sống, chế độ ăn không mang lại hiệu quả, người bệnh cần dùng thuốc để điều trị táo bón…

1. Nguyên nhân nào khiến người già hay bị táo bón?

Theo BSCKI Phạm Thị Việt Anh, Phó trưởng khoa Nội Tiêu hóa, Bệnh viện 19-8, táo bón là vấn đề rất thường gặp ở người già với tần suất đi đại tiện dưới 3 lần/tuần, phân cứng, khó đi kèm theo đau bụng dưới. Điều này có thể do nhiều nguyên nhân như chế độ ăn uống ít chất xơ, không uống đủ nước, ít vận động, thói quen nín nhịn đi vệ sinh…

Ngoài ra, việc sử dụng nhiều loại thuốc để điều trị các tình trạng mạn tính ở người già như đau nhức, viêm khớp, đái tháo đường và bệnh tim cũng có thể gây ra táo bón.

Táo bón nếu không được xử lý kịp thời có thể gây rách hậu môn gây chảy máu, sa trực tràng, ngộ độc phân. Thậm chí, tình trạng táo bón kéo dài nhiều năm còn làm tăng nguy cơ ung thư ruột kết. Trường hợp nghiêm trọng hơn gây bán tắc hay tắc ruột, với người có bệnh tim mạch như tăng huyết áp nếu rặn mạnh do táo bón có thể dẫn đến các biến cố tim mạch như suy tim, rối loạn nhịp tim, bệnh mạch vành cấp…

Táo bón nếu không được xử lý kịp thời có thể gây ra khó chịu, dẫn đến các triệu chứng như buồn nôn, nôn, khó tiêu, chướng bụng, đầy hơi.

2. Đối phó với táo bón ở người cao tuổi

Để hạn chế tình trạng táo bón, cần ăn nhiều chất xơ, uống đủ nước, tạo thói quen tập thể dục, vận động hằng ngày, đi đại tiện vào một giờ nhất định, hỏi ý kiến bác sĩ về loại thuốc đang uống nếu nghi ngờ đó là nguyên nhân gây ra tình trạng táo bón… Nếu các biện pháp này không mang lại hiệu quả mới dùng thuốc để điều trị.

Có nhiều loại thuốc nhuận tràng khác nhau, như:

- Thuốc nhuận tràng làm tăng lượng phân: Loại thuốc này giúp cải thiện chứng táo bón thông qua cơ chế làm tăng lượng nước và khối lượng phân, thúc đẩy phân đi qua ruột kết một cách nhanh chóng. Thường dùng trong các trường hợp táo bón vô căn. Chống chỉ định trong các trường hợp nghi tắc ruột cơ học, loét hành tá tràng, cắt đoạn dạ dày.

- Thuốc nhuận tràng kích thích: Các thuốc nhuận tràng kích thích nhu động ruột giúp gia tăng sự tống phân ra ngoài ở đại tràng. Tuy nhiên, thuốc này sẽ mất tác dụng nếu dùng kháng sinh diệt vi khuẩn ở ruột.

- Thuốc nhuận tràng thẩm thấu: Có tác dụng làm tăng áp lực thẩm thấu trong lòng ruột, giúp bài tiết và tống xuất phân ra ngoài. Thuốc chống chỉ định ở bệnh nhân viêm loét đại trực tràng, tắc ruột, ung thư trực tràng, mất nước, suy tim.

Ngoài ra, có thể sử dụng thuốc thụt hậu môn để giải quyết nhanh chóng tình trạng táo bón, làm sạch và thông thoáng đường tiêu hóa, giúp đường ruột giảm bớt áp lực, đặc biệt là hệ thống tiêu hóa dưới. Thuốc thường dùng cho các trường hợp táo bón khi nằm lâu để làm mềm phân, tuy nhiên không được dùng kéo dài.

Không tự ý sử dụng thuốc nhuận tràng kéo dài vì có thể dẫn đến lệ thuộc thuốc.

3. Lưu ý khi sử dụng thuốc nhuận tràng ở người già

Khi sử dụng thuốc nhuận tràng ở người già, cần lưu ý một số vấn đề sau đây để đảm bảo dùng thuốc đúng cách và an toàn:

- Tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.

- Không tự ý sử dụng kéo dài hơn 1 tuần vì có thể dẫn đến lệ thuộc thuốc.

- Để giải quyết tình trạng táo bón, cần sử dụng thuốc kết hợp với các biện pháp khác như thay đổi chế độ ăn uống, ăn nhiều rau xanh, tăng cường hoạt động thể chất.

- Rèn luyện thói quen đi đại tiện vào một giờ cố định trong ngày, tốt nhất là vào buổi sáng và tư thế ngồi đúng (kê ghế nhỏ dưới hai bàn chân, phần bụng và đùi tạo góc 45 độ).

- Nếu muốn đi đại tiện, cần đi ngay vì nếu nhịn khiến phân rắn lại càng khó đi hơn.

- Theo dõi các tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng thuốc như đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn và nôn…

- Trao đổi với bác sĩ về các loại thuốc đang sử dụng (nếu có) để tránh tương tác giữa thuốc nhuận tràng và loại thuốc đó. Thận trọng trong các trường hợp mắc các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa, suy tim, suy thận…

- Người già nên uống đủ nước trong khi sử dụng thuốc nhuận tràng để tránh mất nước và điện giải.

- Nếu tình trạng táo bón không được cải thiện sau khi sử dụng thuốc làm mềm phân hoặc xuất hiện các triệu chứng khác như đau bụng, nôn, hoặc khó thở, cần được đưa đến bác sĩ để kiểm tra và chẩn đoán rõ nguyên nhân của tình trạng táo bón và chỉ định điều trị phù hợp.