Món ngon miền sông nước

Nam Bộ – vùng đất của những dòng sông và kênh rạch chằng chịt. Thiên nhiên ban tặng cho con người nhiều sản vật và từ đó người dân cũng sáng tạo ra những món ăn hết sức độc đáo, mang đậm hương vị sông nước.

Đó là món cháo rắn, cháo dơi, cá lóc nướng trui, những chiếc bánh xèo, các loại lẩu rất phong phú…

Cá lóc nướng trui

Từ lâu, ẩm thực Nam Bộ đã nổi tiếng cả nước. Sau này, khi du lịch phát triển, khách nước ngoài đến nhiều và ngay lập tức đã bị những món ăn bình dân của xứ này quyến rũ. Từ đó, “danh tiếng” ẩm thực Nam Bộ càng bay xa.

Trước tiên phải kể đến món cá lóc nướng trui. Cá lóc được coi là loài phổ biến nhưng cũng đặc biệt ngon của vùng sông nước Cửu Long. Từ những dòng kênh nhỏ cho đến những con sông lớn, đều có cá lóc. Không ít con sống lâu, ngâm mình trong bùn, da đen bóng, thịt rắn chắc. Người ta có thể chế biến cá lóc thành nhiều món, nhưng nướng trui là món khoái khẩu nhất. Cá nướng đúng cách là phải để trên gạch và nướng bằng rơm. Trước và trong khi nướng, người ta xoa hành thái nhỏ trộn trong dầu lên mình cá, khiến da nó cháy nhưng thịt bên trong không bị khô và chín rất đều. Cá chín, người ta dùng dao xẻ đôi nó dọc theo lưng. Quan trọng là bát nước chấm: lòng cá được dầm trong nước mắm, có me chua, tỏi, ớt, tạo nên mùi vị rất thơm ngon.

Cháo rắn hổ đất

Ăn cùng với cá lóc nướng trui là nhiều loại rau sống, trong đó không thể thiếu húng quế, diếp cá, bông điên điển (hoặc bông súng), dưa leo (dưa chuột), chuối chát, khế chua.

Từ lâu, món lẩu Nam Bộ đã rất nổi tiếng, nhưng phổ biến nhất và cũng hấp dẫn nhất là lẩu mắm rau đắng. Nước dùng của nó là nước xương. Người ta thường dùng xương ống của heo để nấu lấy nước, vừa ngọt lại vừa trong. Lẩu mắm không chỉ có cá mà còn có thịt heo ba chỉ, tôm, mực tươi. Còn về rau, không thể thiếu rau đắng, rau nhút, đậu rồng… Rau đắng nhiều nơi có, nhưng khi được ăn chung với lẩu mắm lại tạo ra hương vị đặc biệt.

Chuột đồng

Cũng lại là một thứ rau rất bình thường nhưng với tài nghệ chế biến độc đáo lại trở thành món ăn ngon, đó là rau ngổ. Bà con vùng Tây Nam Bộ thường dùng rau ngổ để om lươn. Cách chế biến này tạo ra một món ăn bình dân nhưng hợp khẩu vị của nhiều người.

Người Nam Bộ rất thích ăn cháo, nhất là với cánh đàn ông sau khi nhậu ngà ngà cần chút “hồ” để lót dạ. Trong các món cháo, đặc biệt nhất là cháo ong vò vẽ, cháo dơi và cháo rắn hổ đất.

Cháo ong vò vẽ không phải ai cũng làm được do nọc của chúng rất độc. Cũng không phải là thả con ong vào tô cháo, mà người ta tách từng tầng tổ ong ra để gỡ lấy nhộng non. Những con nhộng đó được trụng nước sôi chừng dăm phút cho phần sữa trong thân nhộng săn lại, sau đó ngắt bỏ phần ruột đen ở thân dưới. Lúc đó đem xào với hành, tỏi. Khi cháo chín, mới bỏ nhộng ong đã xào vào, cùng với tiêu và hành lá thái nhỏ. Bát cháo ngọt, béo, giàu chất dinh dưỡng, rất được ưa chuộng.

Bông điên điển được dùng như một loại rau trong nhiều món ăn Nam Bộ

Món cháo thứ hai là cháo dơi. Ở những vùng có nhiều dơi, người ta dùng vợt để bắt, sau đó cắt tiết pha với rượu, lột bỏ da, moi hết ruột. Đặc biệt, khi làm thịt dơi, không được rửa trong nước. Người ta cũng không sử dụng đầu và cánh dơi, còn các phần khác thì băm nhuyễn. Gạo dùng để nấu cháo dơi phải rang vàng, rồi ninh với đậu xanh. Thịt dơi sau khi băm nhuyễn sẽ sẽ xào với một số gia vị. Trong tô cháo dơi cũng không thể thiếu gừng xắt chỉ và nước chanh tươi.

Với cháo rắn hổ đất, cũng không hề dễ làm. Đây là loài rắn cực độc nhưng thịt lại rất ngon. Người ta hơ con rắn trên lửa cho lớp vảy tróc ra rồi cạo sạch. Sau đó lấy mật và bộ đồ lòng của nó ra. Trong khi ninh cháo, người ta chặt khúc phần thịt rắn, chừng từ 5 đến 7cm/miếng, rồi cho vào nồi cháo. Khi thịt rắn đã mềm, người ta vớt ra, xé nhỏ trộn với hành củ thái mỏng ngâm giấm đường, tiêu, ớt… sau đó mới cho vào tô cháo.

Lẩu mắm rau đắng

Ai có dịp về Cà Mau, hẳn rất thú vị với khung cảnh thiên nhiên nơi trời nước bao la, những vạt đước, tràm ngút tầm mắt và những con kênh như bất ngờ hiện ra ở những cửa rừng. Nhưng, cũng thật thú vị khi được thưởng thức ẩm thực của vùng đất tận cùng Tổ quốc này.

Cà Mau nổi tiếng với con ba khía, nó sống nhiều ở vùng Rạch Gốc. Món ba khía có quanh năm, nhưng người sành ăn cho rằng chỉ vào tháng 7, tháng 8 thì món này mới tuyệt ngon. Do thời điểm đó ba khía có nhiều nhất và cũng mỡ màng nhất.

Người ta không ăn ba khía tươi, mà đem ngâm chúng vào những chiếc chum, rắc muối đều, để từ 5 đến 7 ngày, sau đó mới chế biến. Ba khía thuộc họ nhà còng, với tám chân, hai càng, bò ngang, tập trung ở vùng nước lợ ven biển đồng bằng sông Cửu Long. Người ta bắt nó như bắt cua, vì thế khi mùa ba khía nhiều, lũ trẻ rất thích thú đem giỏ đi bắt ba khía về để cha mẹ chúng chế biến. Sau khi lấy từ chum ra, ba khía được trộn với tỏi, ớt giã nhuyễn, vắt thêm chút nước chanh tươi. Thịt ba khía mỏng, nhưng nước của nó lại rất đặc biệt, ăn một lần nhớ mãi.

Cuối cùng phải nói đến món chuột đồng. Cà Mau đồng ruộng mênh mông. Mùa gặt cũng là mùa đi bắt chuột đồng. Những con chuột mũm mĩm. Phổ biến nhất là món chuột đồng chiên xả ớt và nướng muối ớt. Sau khi làm thịt, chuột đồng được đem ướp với sả ớt bằm nhuyễn, thêm muối và bột nêm. Cách pha chế nước chấm không quá cầu kỳ, chỉ là nước mắm ngon cho thêm chút đường để dịu bớt, cùng đó là ớt xắt lát. Như vậy, món thịt chuột đồng không bị mất hương vị riêng vốn có.