Món ăn dân dã Cà Mau
Nằm ở vùng ven biển cực Nam đất nước ta, Cà Mau từng là vùng rừng thiêng nước độc, không người sinh sống. Đến cuối thế kỷ 17, vùng đất này đã được bàn tay con người khai hoang mở cõi, đã trở thành vùng đất trù phú, dồi dào sản vật địa phương mà những vùng đất khác không thể sánh bằng.
Những món ăn của người Cà Mau cũng vì thế mà đặc biệt hơn, thú vị hơn, và đã nếm thử một lần thì khó có thể quên.
Món gỏi nhộng ong U Minh thì đúng là “đệ nhất” món ngon của Cà Mau. Nhộng ong U Minh nhiều và có vị bùi, béo ngậy, ngon không thể tả. Người thợ nhộng ong sau một ngày vất vả gác kèo lấy mật, chiều về thường mang theo một hai phần sáp đầy nhộng ong về.
Tổ nhộng ong nhúng vào nước sôi, lọc lấy nhộng ong sạch, là có thể chế biến hàng chục món ăn ngon như cháo nhộng ong, nhộng ong xào, nhộng ong trộn gỏi. Trong đó, món nhộng ong trộn gỏi khá được ưa chuộng vì có thể kết hợp vị ngon bùi của nhộng ong và vị thơm của các loại rau.
Nhộng ong sau khi làm sạch để riêng, phi chảo hành thật thơm rồi cho nhộng ong vào đảo đều, thêm chút gia vị nước mắm ngon, tiêu, chút đường cho đậm đà, rồi để riêng..
Bắp chuối non bào sợi thật mảnh, rửa qua nước loãng pha chút giấm rồi vắt ráo, trộn chung với nhộng ong. Đậu phộng giã nhỏ, chút hẹ và vài cong rau thơm xắt nhỏ, tất cả trộn đều chung, thêm chút nước mắm chua ngọt vào thì đã có một món ăn mà tất cả các vị thơm ngon ngọt béo bùi… hòa quyện.
Chuột đồng chiên sả ớt xứ Cà Mau thì khiến ai đi xa cũng nhớ mãi không thể nào quên. Chuột đồng ở Cà Mau khiến người nông dân đau đầu vì cắn phá mùa màng, nhưng những món ăn chế biến từ chuột đồng lại là những món ăn khoái khẩu mà người Cà Mau vô cùng yêu thích.
Người Cà Mau có thể chế biến chuột đồng thành nhiều món như chuột khìa, thịt chuột sấy khô, chuột chiên… nhưng món chuột chiên sả ớt là món ăn đưa cơm nhất, gây nghiệ.n nhất, khiến nỗi nhớ quê của người đi xa càng thấm đẫm hơn.
Chuột đồng làm sạch để ráo nước, ướp với sả ớt bằm nhuyễn, rồi thêm muối, bột ngọt, nước mắm phải thật ngon, một chút đường cho vị dịu xuống. Đợt một lúc cho gia vị ngấm vào thịt chuột rồi mới đem chiên trên lửa riu riu, nhớ đảo đều để miếng thịt chuột chín đều và vàng ruộm là ngon.
Video đang HOT
Món này ăn với cơm gạo mới nấu thơm lừng thì không thể nào dừng được. Vừa đậm tình quê vừa ngon đến tận miếng cuối cùng, vừa ăn vừa xuýt xoa vừa hít hà vừa no căng bụng vừa tràn đầy tình yêu mến đối với đất Cà Mau.
Bồn bồn Cà Mau đã trở thành “thương hiệu” của ẩm thực Cà Mau, làm giàu thêm văn hóa ẩm thực của vùng đất này. Là một loại cây dại mọc trên ruộng, bồn bồn dần trở nên yêu thích đất phù sa Cà Mau mà phát triển ngày càng nhiều, trở thành người bạn thân thiết của nông dân Cà Mau.
Dọc theo những con đường từ thành phố Cà Mau dẫn về các huyện thị, bạn sẽ thấy những chòi lá đơn sơ nằm ven đường, hiền hòa che mưa che nắng cho người nông dân bán bồn bồn mọc lên từ đất của mình.
Bồn bồn có thể chế biến thành rất nhiều món ăn như bồn bồn trộn gỏi, bồn bồn xào tôm, dưa bồn bồn chấm cá kho tộ, hoặc có khi ăn tươi như một loại rau. Người Cà Mau tự hào rằng bồn bồn là một loại rau sạch, lớn lên từ phù sa nên chẳng có loại hóa chất nào có thể chạm tới, thành ra ăn tươi thì cứ tận hưởng vị ngọt và giòn rụm của loại rau này mà chẳng cần ngại ngần gì.
Dưa bồn bồn có thể là món ăn được yêu thích nhất của người địa phương cũng như của khách phương xa đến với Cà Mau. Bồn bồn bóc vỏ, lấy phần củ hũ và thân non ra, ngâm với nước muối có pha gia vị, sau một tuần hoặc 10 ngày là đã có món dưa bồn bồn ngon không thể tả rồi.
Dưa bồn bồn ăn với các loại cá đồng kho tộ thật keo, thật đậm đà thì “đưa cơm” lắm, hết đũa này đến đũa kia, và này rồi và kia mà không thể dừng, thế mới hay miếng ngon quê nhà đâu chỉ là sơn hào hải vị, nhiều khi chỉ là những món ăn dân dã, gắn liền với quê hương xứ sở của mình.
Đặc sản "trời ban" xấu "hết phần thiên hạ", có tiề.n cũng khó mua ở Cà Mau
Dù có vẻ ngoài xấu xí, kỳ dị khiến thực khách dè chừng nhưng cá thòi lòi lại là đặc sản "hiếm có khó tìm" ở Cà Mau. Đến Đất mũi, không phải ai cũng may mắn được thưởng thức đặc sản "trời ban" này.
Cá thòi lòi (hay cá leo cây) thuộc họ cá bống trắng, thường sống và đào hang trú ngụ trong rừng ngập mặn hay đất bồi ven biển, ven sông,... Ở Việt Nam, Cà Mau được ví như "thủ phủ" của cá thòi lòi.
Loài cá này có vẻ ngoài xấu xí với kích thước nhỏ chỉ khoảng 1-2 đầu ngón tay. Cặp mắt của chúng khá to, phình hơn cả đầu nên hình dáng trông rất kỳ dị. Cá thòi lòi có thể sống được cả trên cạn và dưới nước. Thậm chí, chúng còn "biết bay" và leo cây thoăn thoắt nhờ hai chiếc vây trước khỏe mạnh, hoạt động như một đôi tay.
Cá thòi lòi là một trong những sản vật được thiên nhiên ban tặng cho người dân Cà Mau nói riêng và các tỉnh miền Tây nói chung (Ảnh: Chí Thiên).
Cá thòi lòi từng được Tổ chức Sinh vật thế giới liệt kê vào danh sách một trong 6 con vật "kỳ lạ nhất hành tinh" bởi những đặc điểm cấu tạo độc đáo trên cơ thể.
Để bắt được loài cá này, người dân địa phương có nhiều cách như đặt bẫy, cắm câu vào ban ngày hay soi đèn vào ban đêm,... Khi bị soi đèn vào mắt, cá trở nên bất động và mất phương hướng nên người dân dễ dàng bắt hơn. Tuy nhiên, việc đặt bẫy vẫn được xem là phổ biến và hiệu quả nhất.
Người ta thường tạo bẫy từ nhiều vật liệu như dùng sà vi (được làm bằng lá dừa nước, hình dáng như một chiếc lợp) hoặc tái chế chai lọ cũ làm bẫy đặt trước cửa hang của cá. Khi nước cạn, cá thòi lòi bắt đầu bò ra ngoài sẽ bị mắc vào bẫy mà không thể thoát ra. Người dân nhanh tay nhấc bẫy, gom cá mang về.
Người Cà Mau thường đán.h bắt cá thòi lòi bằng cách đặt bẫy trước cửa hang của chúng (Ảnh: Võ Thế Vũ).
Tuy có vẻ ngoài xấu xí, kỳ dị nhưng cá thòi lòi lại là đặc sản "trời ban" được người bản địa cũng như du khách thập phương vô cùng yêu thích. Nhiều người còn kiếm thêm thu nhập nhờ việc săn bắt loài cá xấu "hết phần thiên hạ" này.
Để chế biến cá thòi lòi, người ta phải đem cá đi làm sạch, loại bỏ hết nhớt trên da. Loài cá này sống trong môi trường tự nhiên nên thịt rất thơm ngon và săn chắc. Bởi vậy, nhiều nhà hàng, quán ăn ở thành phố hay cả những thực khách sành ăn sẵn sàng chi tiề.n để mua chúng với giá cao.
Cá thòi lòi tuy có vẻ ngoài xấu xí nhưng lại là nguyên liệu chế biến nên nhiều món ăn ngon nức tiếng phương Nam (Ảnh: Cá Cà Mau).
Cá thòi lòi là nguyên liệu làm nên nhiều món ăn như kho tiêu, nấu lẩu chua, chiên xù, nướng muối ớt,... Mỗi món có một cách chế biến và hương vị khác nhau nhưng đều để lại dấu ấn đậm nét trong lòng thực khách.
Với món cá nướng muối ớt, người ta đem cá làm sạch rồi xiên vào các que tre dài. Cá được nướng trên bếp than để dậy mùi thơm. Nướng đến đâu, đầu bếp sẽ quệt liên tục hỗn hợp muối, ớt và dầu điều lên đến đó để cá ngấm đều các gia vị cũng như có màu sắc đẹp mắt. Khi một mặt cá chín thì lậ.t mặ.t còn lại lên nướng tiếp.
Món cá nướng có lớp da vàng, giòn rụm, thơm nức mũi. Thịt cá trắng, săn chắc và mềm. Khi thưởng thức, thực khách chỉ cần dùng đũa tách thịt cá ra khỏi xương rồi chấm với muối tiêu chanh hoặc nước mắm chua cay, ăn kèm rau thơm. Vị ngọt thơm của cá kết hợp với các gia vị đi kèm tạo thành món ngon lạ miệng "hút" khách.
Canh chua cá thòi lòi (Ảnh: Khởi Hân).
Người miền Tây thường có những món ăn kho tiêu rất "tốn cơm" nên cá thòi lòi cũng được chế biến theo cách này. Cá được làm sạch, tẩm ướp gia vị vừa ăn. Khi kho, người ta thường cho thêm tiêu, nước cốt dừa và mỡ lợn để cá có độ béo ngậy và dậy mùi thơm. Cá phải được kho trong nồi đất, để lửa liu riu đến khi cạn thì mới chín nhừ, đậm đà hương vị.
Cá thòi lòi kho tiêu là một trong những món ăn được người Cà Mau vô cùng yêu thích (Ảnh: iPEC).
Tới Cà Mau, du khách còn được thấy một đặc sản hấp dẫn khác là cá thòi lòi phơi khô. Món này thường được dân nhậu yêu thích vì giòn, thơm, ăn lai rai và có thể bảo quản, sử dụng lâu dài.
Từ món ăn dân dã của người địa phương, cá thòi lòi giờ trở thành đặc sản nức tiếng gần xa (Ảnh: @meomuop91).
Cá thòi lòi nay được bán ở nhiều tỉnh thành như TP Hồ Chí Minh, Hà Nội,... nhưng chỉ khi tới vùng Đất mũi và thưởng thức trực tiếp những con cá thòi lòi vừa được đán.h bắt còn tươi rói, khách sành ăn mới cảm nhận được trọn vẹn hương vị tinh túy của thứ đặc sản "trời ban".
Một điều đặc biệt là cá thòi lòi hiện chỉ sinh sống trong tự nhiên, chưa thể nuôi bằng trang trại nên thực khách muốn thưởng thức phải nhờ người dân đán.h bắt thủ công. Chúng cũng được xem là đặc sản "hiếm có khó tìm", có tiề.n cũng khó mua.
Bí quyết làm nên món bánh canh cua ngon "hết sảy" ở Cà Mau Các công đoạn chế biến bánh canh cua biển Cà Mau khá đơn giản nhưng để tạo hương vị đặc trưng thì mỗi đầu bếp đều có tuyệt chiêu riêng. Nhắc đến Cà Mau, nhiều người sẽ nghĩ đến vùng đất được thiên nhiên ưu ái với vô số loài thủy hải sản có giá trị cùng những món ăn ngon trứ danh...