Mối liên quan bệnh hen suyễn và đái tháo đường
Đái tháo đường và hen phế quản là 2 bệnh gia tăng nhanh trong những năm gần đây. Nhiều người mắc đồng thời cả 2 bệnh, nhất là người cao tuổi. Việc kiểm soát tốt cả 2 bệnh để không ảnh hưởng tới nhau là điều mà bệnh nhân cần đặc biệt lưu ý.
Có tồn tại mối quan hệ giữa đái tháo đường và hen suyễn?
Hen suyễn là tình trạng viêm và co thắt đường thở do đáp ứng quá mức với các tác nhân bên ngoài hoặc bên trong cơ thể. Người mắc bệnh hen, đường thở bị thu hẹp lại và sưng lên, có thể tiết ra nhiều chất nhầy. Điều này làm cho bạn cảm thấy khó thở và kích thích cơn ho xuất hiện.
Bạn thường nghe thấy âm thanh như tiếng huýt sáo khi thở ra và thở nông. Bệnh biểu hiện bởi các cơn ho, khó thở và nặng ngực, xen kẽ các giai đoạn thở bình thường hoặc khó thở liên tục kéo dài nếu bệnh không được kiểm soát tốt.
Không tự ý dùng thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ, do có thể khởi phát cơn hen.
Đái tháo đường là tình trạng đường máu cao do cơ thể thiếu hormon insulin hoặc đề kháng với insulin. Đái tháo đường là bệnh lý mạn tính dẫn tới các biến chứng nhiều cơ quan như: tim mạch, thần kinh, tâm thần, thận – tiết niệu, tăng tỷ lệ tử vong nếu không kiểm soát đường huyết ổn định.
Dù cơ chế chưa được rõ, nhưng những bệnh nhân đái tháo đường (đặc biệt những bệnh nhân kiểm soát đường huyết kém) có nguy cơ mắc hen cao hơn người khỏe mạnh. Những bệnh nhân mắc cả 2 bệnh lý này có xu hướng kiểm soát đường huyết và kiểm soát cơn hen khó hơn trường hợp chỉ mắc 1 trong 2 bệnh đó. Ngược lại cũng có những nghiên cứu chỉ ra những người mắc hen suyễn cần được chú ý hơn khi nguy cơ mắc đái tháo đường của họ cũng cao hơn người bình thường.
Có mối liên quan nữa giữa 2 bệnh này là béo phì là nguy cơ chính của đái tháo đường, nhưng cũng liên quan đến gia tăng nguy cơ mắc hen suyễn. Những bệnh nhân hen suyễn kèm thừa cân có nhiều cơn hen kịch phát hơn, chất lượng cuộc sống kém hơn và đáp ứng với thuốc điều trị hen cũng kém hơn.
Mối liên quan đặc biệt cần lưu ý đó là bệnh nhân hen điều trị bằng steroid lại là trở ngại lớn cho bệnh đái tháo đường. Các thuốc steroid được chỉ định ở bệnh nhân hen nhằm giảm tình trạng viêm và phù nề đường hô hấp, có vai trò trong ngăn ngừa cơn hen xuất hiện và điều trị cơn hen kịch phát.
Video đang HOT
Tuy nhiên, thuốc steroid lại có tác dụng phụ làm tăng sự đề kháng insulin, tăng đường máu, khó kiểm soát cân nặng. Ở những bệnh nhân dùng steroid dạng hít ( như fluticasone, budesonide) là những thuốc sẽ tác động tại chỗ (đường hô hấp) thường không gây ảnh hưởng toàn thân, vì vậy sẽ không gây tăng đường huyết nếu được sử dụng đúng theo hướng dẫn của bác sĩ.
Khi được chỉ định đúng đường dùng, liều và thời gian sử dụng, steroid giúp kiểm soát cơn hen tốt mà không gây tăng đường huyết hay mất kiểm soát bệnh đái tháo đường.
Với trường hợp bệnh nhân hen nặng, tình trạng khó thở xuất hiện thường xuyên và kéo dài hơn. Để kiểm soát cơn hen cấp, giúp bệnh nhân tránh khỏi tình trạng nguy kịch, đe dọa đến tính mạng, có thể bác sĩ kê đơn cho người bệnh dùng steroid đường uống hoặc tiêm (như prednisolone, methylprenisolon).
Thời gian dùng đường uống thường là những đợt ngắn ngày và đường huyết cũng sẽ được theo dõi sát nếu bạn có nguy cơ mắc đái tháo đường. Nếu bệnh nhân hen dùng thuốc steroid không đúng chỉ định của bác sĩ, dùng kéo dài, liều cao, sẽ dẫn đến tăng đường huyết, mất kiểm soát đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường, gia tăng nguy cơ gặp biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, người bệnh hen cần tuyệt đối tuân thủ chỉ định dùng thuốc của bác sĩ.
Lời khuyên của thầy thuốc
Vậy cần làm gì để bệnh nhân mắc hen suyễn và đái tháo đường đồng thời cùng “chung sống hòa bình”? Điều đầu tiên là kiểm soát tốt 1 trong 2 bệnh trên sẽ giúp cải thiện và không làm nặng lên tình trạng bệnh còn lại. Ngoài ra nên thực hiện các biện pháp như:
Thay đổi lối sống: giảm cân, cai thuốc lá, chế độ ăn cân bằng dinh dưỡng, hạn chế đường, dầu mỡ và giàu chất xơ, vitamin. Tập thể dục điều độ, vừa sức. Stress gây mất kiểm soát đường huyết và có thể làm khởi phát cơn hen, nên hãy học cách kiểm soát tốt stress.
Giữ môi trường sống trong sạch: loại bỏ hoặc giảm tối đa các yếu tố gây kịch phát cơn hen phế quản như: dị nguyên (bụi nhà, phấn hoa, thức ăn).
Khám bệnh định kỳ để kiểm soát bệnh hiệu quả hơn.
Những tác hại kinh khủng của thuốc lá điện tử: Chồng hút, vợ nghiện
Hiện nay, xu hướng bỏ thuốc lá truyền thống và chuyển sang thuốc lá điện tử đang gia tăng, đặc biệt là giới trẻ, thanh thiếu niên coi đây là cách thể hiện độ sang chảnh, ăn chơi và số ít người coi là cách cai thuốc lá truyền thống.
Gây nghiện cho cả người thụ động
Theo PGS Vũ Văn Giáp - Phó giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai có rất nhiều quan điểm về thuốc lá điện tử như là giúp cai nghiện thuốc lá, an toàn hơn thuốc lá truyền thống... tuy nhiên, tất cả quan niệm này đều là sai lầm.
PGS Giáp cho biết đến nay dù thuốc lá điện tử mới lưu hành nhưng đã có các bằng chứng nghiên cứu chứng tỏ nguy hiểm.
Bên cạnh việc gây ra các bệnh phổi như tắc nghẽn phổi mãn tính, ung thư phổi, hen... thuốc lá điện tử còn gây ra các bệnh lý khác như đột quỵ não, tim mạch, các bệnh lý liên quan tới ung thư. Thuốc lá điện tử cũng giống thuốc lá truyền thống gây ảnh hưởng tới cả trẻ em, phụ nữ, những người hút thuốc lá thụ động.
Hút thuốc lá điện tử thụ động còn nguy hiểm hơn cả thuốc lá truyền thống vì theo PGS Giáp ngành công nghiệp thuốc lá chủ trương tạo ra các mùi thuốc lá điện tử hấp dẫn như vani, nước hoa, gà rán, hoa quả... và họ không chỉ lôi kéo người hút chính mà ngay cả người hút thụ động cũng cảm thấy thích thú thậm chí là nghiện.
Xu hướng hít mùi hương của con người nếu hương thơm sẽ hít rất sâu và vô tình hít nhiều mùi từ thuốc lá điện tử.
PGS Giáp cho biết ông đã từng can thiệp điều trị cho hai vợ chồng nghiện nặng thuốc lá. Cặp vợ chồng trẻ ở Đống Đa, Hà Nội vào viện tìm tới Trung tâm hô hấp xin tư vấn cai nghiện thuốc lá.
Chị vợ kể ban đầu không nghiện thuốc lá nhưng khi chồng hút thuốc lá điện tử có mùi hương rất thích nên dần chị thích ngồi cạnh chồng để thưởng thức mùi từ thuốc lá điện tử và vô tình hút thử dần thành nghiện.
PGS Vũ Văn Giáp cho rằng thuốc lá điện tử còn nguy hiểm hơn cả thuốc lá truyền thống.
Sau khi nghiện thuốc lá điện tử, người vợ cũng bắt đầu hút cả thuốc lá truyền thống. Khi cả hai vợ chồng giật mình với những tác hại thuốc lá mang lại. Họ tìm tới bác sĩ xin cai thuốc lá thì đã nghiện nặng.
PGS Giáp cho biết ông gặp nhiều người từ tò mò hút thử thuốc lá điện tử và cuối cùng dẫn đến nghiện.
Hơi thuốc lá ám ở gia đình
Bên cạnh tổn thương phổi có liên quan tới các chất trong thuốc lá điện tử thì đến nay các nghiên cứu về hút thuốc lá điện tử thụ động đều có báo cáo tác hại còn hơn thuốc lá truyền thống vì người hút thuốc lá thụ động ở thuốc lá điện tử cảm thấy thích thú mùi hương khác hẳn với thuốc lá truyền thống khiến người ta khó chịu, gây ho...
PGS Giáp thông tin thêm đến nay cũng có nghiên cứu chỉ ra rằng tác hại của thuốc lá điện tử còn lưu lại các chất hóa học như bám vào sofa, bám vào rèm, giường, chăn, chiếu, quần áo... lưu lại trên bề mặt và khi người người tiếp xúc thì nó thấm qua niêm mạc không tốt cho sức khỏe.
Gần đây ở Mỹ, Cơ quan quản lý thuốc và thực phẩm (FDA) công bố gần 3.000 trường hợp tai nạn liên quan tới thuốc lá điện tử đó là các vụ nổ điều thuốc đang cháy. Có trường hợp 17 tuổi đang hút thuốc lá điện tử thì điếu thuốc nổ gây vỡ hàm dưới, gãy 5 răng.
Một trong những bệnh khác chưa từng xuất hiện ở thuốc lá truyền thống nhưng lại xuất hiện do thuốc lá điện tử đó là khi hút thuốc lá điện tử có 1 cậu thiếu niên 15 tuổi đã bị liệt tứ chi không hồi phục. PGS Giáp cho biết đối với thuốc lá truyền thống trước đây chúng ta chưa từng gặp trường hợp liệt tứ chi như vậy. Nhiều trường hợp đau lòng khác cũng đã được ghi nhận.
PGS Giáp nhấn mạnh chúng ta không nên hút thuốc lá điện tử cũng như thử hút thuốc lá điện tử vì có thể gây nghiện.
Đối với trẻ nhỏ, những dung môi chứa nicotin dung dịch rất thơm nên có những trường hợp bố mẹ để dung dịch đó, trẻ tưởng sữa, nước hoa quả và uống thử đã dẫn tới ngộ độc.
WHO đã đưa ra khuyến cáo với thuốc lá điện tử thì các quốc gia cũng cần đưa ra các quy định như thuốc lá truyền thống.
Những người đang hút thuốc lá cần cai càng nhanh càng tốt, càng sớm càng tốt để giữ gìn sức khỏe cho chính mình, gia đình mình và bảo vệ cả sức khỏe cho cộng đồng. Hiện Bệnh viện Bạch Mai đã có tổng đài cai nghiện thuốc lá miễn phí. Tư vấn viên làm việc từ 8h sáng tới 8h tối để đưa ra các biện pháp cho những người có mong muốn cai thuốc lá điện tử và cả thuốc lá truyền thống.
Những sai lầm khi ăn bí đỏ không phải ai cũng biết Bí đỏ là thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, có nhiều vitamin tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu mắc phải những sai lầm tai hại này khi ăn sẽ mang thêm hoạ vào người. Bí đỏ là một trong những loại thực phẩm được nhiều chị em yêu thích và lựa chọn cho bữa ăn hàng ngày của gia đình. Từ bí...