Mở lăng mộ cổ chứa xác ướp Ai Cập, nhà khoa học mắc bệnh bí ẩn

Quốc Thái13:13 09/10/2023

Liệu nhà khoa học này mắc bệnh có phải do ‘ lời nguyền’ xác ướp không?

Ramy Romany, một nhà Ai Cập học kiêm nhà làm phim chia sẻ trong chương trình podcast The Jordan Harbinger Show rằng, bản thân mắc phải căn bệnh bí ẩn.

Mọi chuyện bắt đầu khi ông mở ngôi mộ cho chương trình Mummies Unwrapped trên kênh truyền hình Discovery. Bên trong ngôi mộ cổ này là xác ướp của một nhân vật mà mọi người cho rằng có trong Kinh Thánh.

Ramy Romany, nhà Ai Cập học cho rằng bản thân mắc phải căn bệnh bí ẩn sau khi mở một ngôi mộ cổ tại Ai Cập. (Ảnh: Ramy Romany)

Theo kịch bản chương trình, Ramy Romany đi vào hầm mộ đóng kín suốt nhiều năm. Ông là người mở cửa và đi vào kiểm tra xem có rắn hoặc cạm bẫy hay không. Ramy Romany vốn không tin vào những lời nguyền nên đã đi thẳng qua cầu thang xuống hầm. Hầm mộ này rất dài, nhiều bụi bặm.

Trở lại thủ đô Cairo (Ai Cập), ông thấy không khỏe. Ramy Romany sốt cao, thân nhiệt luôn ở mức 42 độ C và ông bắt đầu ho ra máu. Romany còn bị ảo giác và ốm thập tử nhất sinh. Các bác sĩ phải kê thuốc kháng sinh liều cao cho ông.

Hiện sức khỏe của ông đỡ hơn nhiều.

Theo Ramy Romany thì ngôi mộ cổ trên không được mở trong suốt 600 năm. Các bác sĩ nghi ngờ nguyên nhân gây ra bệnh của Ramy Romany có thể là do rắn, dơi hoặc từ bụi bên trong ngôi mộ.

Công Romany thì tin rằng bản thân bị dính “lời nguyền” của Pharaoh. Ông nói có thể mình bị nhiễm bệnh nấm – loại bệnh thường gặp của người từng chui vào các ngôi mộ cổ.

Theo Ramy Romany thì ngôi mộ cổ này đã không được mở trong suốt 600 năm. (Ảnh: Ramy Romany)

Tháng 11/1922, các nhà khảo cổ học người Anh làm nên lịch sử khi tìm thấy lăng mộ của Vua Tutankhamun (gọi tắt là Tut) ở Thung lũng các vị vua ở Ai Cập.

Sau đó, George Carnarvon, một người có mặt trong đoàn khảo cổ đã qua đời bất ngờ không rõ nguyên do vào năm 1923. Vài tháng sau, người anh em của Carnavon, Aubrey Herbert cũng qua đời vì lý do tương tự.

Cả những người không đặt chân vào khu mộ cũng gặp tai họa khủng khiếp. Có ý kiến cho rằng ông đã bị nhiễm mầm bệnh nấm Aspergillus khi mở ngôi mộ của Pharaoh Tutankhamun.

Bí ẩn lời nguyền xác ướp trong lăng mộ Vua Ai Cập Tutankhamun

Năm 1922, nhà khảo cổ học người Anh Howard Carter đã tìm thấy thứ mà ông đã bỏ suốt 6 năm tìm kiếm: lăng mộ Vua Tutankhamun.

Video đang HOT

Lăng mộ nép mình trong Valley of the Kings (Thung lũng các vị vua) gần Luxor (Ai Cập) và kho báu trong lăng mộ vẫn được coi là một trong những phát hiện huyền thoại nhất của ngành khảo cổ học.

Lời nguyền xác ướp

Từ trái sang: Bá tước Carnarvon, con gái của ông là Lady Evelyn Herbert, và nhà khảo cổ học Howard Carter đứng ở lối vào lăng mộ Vua Tutankhamun. Ảnh: Getty Images

Theo trang Business Insider, nhưng vinh quang và danh tiếng của ông Carter phải trả giá: Vào ngày ông Carter mở lăng mộ, một con rắn đã giết chết con chim hoàng yến của ông. Theo tờ New York Times, một số nhân viên Ai Cập coi đó là lời cảnh báo từ linh hồn của vị vua đã khuất rằng không được xâm phạm thêm lăng mộ của ông.

Tin đồn tiếp tục xoay quanh lời nguyền xác ướp mà ông Carter đã khai quật, đặc biệt là khi những người liên quan đến cuộc khai quật bắt đầu chết.

Tuy nhiên, khi nhiều thập kỷ trôi qua và ngày càng có nhiều thành viên trong đội của ông Carter qua đời, các nhà khoa học bắt đầu tự hỏi liệu có lý do nào khác giải thích về những cái chết đó hay không.

Vào tháng 4/1923, ông George Herbert, Bá tước Carnarvon đời thứ 5, bị sốt và ho trong bệnh viện Cairo. Khi ông qua đời vào ngày 5/4, đèn trong thành phố đã tắt. Tại nhà ông ở Hampshire (Anh), con chó của Bá tước Carnarvon là Susie đã chết sau vài giờ từ lúc chủ qua đời.

Tờ New York Times cho biết cái chết là do viêm phổi - căn bệnh ông mắc phải mà nguyên nhân ban đầu là do vết côn trùng cắn bị nhiễm khuẩn vì bị dao cạo râu cứa vào. Nhưng bởi vì ông đã có mặt tại lễ khai quật lăng mộ của Vua Tutankhamun vài tháng trước đó, những tin đồn về lời nguyền bắt đầu lan truyền.

Cáo phó đăng trên báo của Bá tước Carnarvon nói rằng ngay cả trước khi ông bị ốm, người ta đã nói về những lời nguyền của người Ai Cập cổ đại, với những câu thần chú thần bí nhằm vào bất kỳ ai dám quấy rầy giấc ngủ của một Pharaoh - vua Ai Cập.

Một ngày sau cái chết của Bá tước Carnarvon, New York Times dẫn lời nhà tâm linh và tác giả tạo ra nhân vật thám tử Sherlock Holmes, ông Arthur Conan Doyle nói rằng: "Một linh hồn độc ác có thể đã gây ra căn bệnh hiểm nghèo của Bá tước Carnarvon".

Cùng khoảng thời gian đó, ông Ernest A. Wallis Budge tại Bảo tàng Anh đã nói với New York Times rằng các thuyết về lời nguyền là nhảm nhí.

Những bàn tán về lời nguyền vẫn tiếp tục khi nhà tài chính người Mỹ George Jay Gould qua đời vào tháng 5/1923 vì bệnh viêm phổi, vài tháng sau khi tới lăng mộ Vua Tutankhamun.

Ông Philip Livingston Poe, họ hàng của nhà văn Edgar Allen Poe, cũng bị viêm phổi vài tháng sau khi đến thăm lăng mộ vào năm 1923. Căn bệnh của ông được đưa vào một nghiên cứu và được cho là có liên quan đến lời nguyền xác ướp, mặc dù ông đã sống thêm 47 năm nữa.

Khi ông Richard Bethell, thư ký của nhà khảo cổ học Howard Carter, qua đời vào năm 1929, nhiều thông tin cho rằng cái chết của ông là cái chết thứ 9, 10 hoặc 13 có liên quan đến cuộc khai quật.

Căn phòng chứa quan tài của Vua Tutankhamun. Ảnh: Getty Images

Tổng cộng, số người chết mà các tờ báo cho là do lời nguyền nằm trong khoảng từ 9 đến trên 20 người, tùy thuộc vào việc có tính những người đến thăm lăng mộ và họ hàng của những người khai quật hay không.

Nhiều cái chết được cho là do lời nguyền gồm những người thiệt mạng trong các vụ tai nạn ô tô, xả súng, cháy nhà và những người tự tử. Một số chưa bao giờ đến thăm lăng mộ và chỉ đơn thuần là họ hàng với một người đã từng đến thăm.

Cho dù lời nguyền xác ướp là chủ đề thu hút trên truyền thông phương Tây, nhưng rất hiếm khi các tờ báo phương Tây đưa tin về cái chết của người Ai Cập trong bài báo viết về lời nguyền. Một trong số ít người mà báo chí phương Tây đưa tin đó là Ali Kamel Fahmy Bey, người đã đến lăng mộ Vua Tutankhamun. Năm 1923, ông này đã bị vợ bắn chết tại khách sạn Savoy ở London.

Trong thực thế, có hàng chục người Ai Cập đã đóng góp sức trong khai quật lăng mộ của Vua Tutankhamun. Bởi vì nhà khảo cổ học Carter không bao giờ nêu tên hầu hết số người này trong các ghi chép của mình và họ hiếm khi được nhắc đến trên báo chí, nên rất khó để biết công việc khai quật ảnh hưởng đến sức khỏe của họ như thế nào.

Lời nguyền của nấm?

Ông Howard Carter (trái) kiểm tra quan tài của Vua Tutankhamun. Ảnh: Getty Images

Nhiều thập kỷ trôi qua, một số nhà khoa học tự hỏi liệu có thứ gì đó chết người ẩn nấp trong lăng mộ của Vua Tutankhamun hay không. Thứ này có phải là nấm?

Hai bác sĩ đã có một bài viết trên tờ The Lancet vào năm 2003, nói rằng một loại nấm mốc phổ biến tên là aspergillus có thể đã khiến Bá tước Carnarvon bị bệnh.

Aspergillosis có thể gây ho, khó thở nhưng triệu chứng nghiêm trọng hơn đối với những người có hệ miễn dịch yếu. Ban đầu, Bá tước Carnarvon bắt đầu đến thăm Ai Cập sau một vụ tai nạn ô tô nghiêm trọng vào năm 1903 khiến phổi của ông bị tổn thương. Tình trạng này khiến ông đặc biệt dễ bị nhiễm nấm mốc.

Còn trong một nghiên cứu năm 2013, các nhà nghiên cứu tại Đại học Harvard đã xem xét các đốm nâu được tìm thấy trên các bức tường của lăng mộ Vua Tutankhamun. Những đốm này xuất hiện khi nhà khảo cổ học Carter lần đầu tiên mở lăng mộ. Các nhà vi trùng học muốn xác định xem nấm hoặc các vi khuẩn khác có phải là nguyên nhân gây ra các đốm này và gây nguy cơ sức khỏe cho người vào lăng mộ hay không.

Mặc dù phân tích đã tìm thấy bằng chứng về cộng đồng nấm và vi khuẩn, nhưng chúng không còn hoạt động và không gây ra mối đe dọa nào cho con người hoặc các bức tranh.

Không thể nói liệu aspergillus hay loại nấm nào khác đã góp phần gây ra cái chết của Bá tước Carnarvon hoặc nhà tài chính Gould. Nhưng ngày nay, các nhà khảo cổ đeo găng tay, khẩu trang và đôi khi là quần áo bảo hộ dùng một lần để tự bảo vệ mình khỏi nấm mốc.

Có lẽ lời giải thích đơn giản nhất về lời nguyền xác ướp là lời giải thích của Frank McClanahan, một bác sĩ đã điều trị cho Bá tước Carnarvon trong thời gian ông bị bệnh ở Luxor. Theo bác sĩ này, những người đã chết là một số nhỏ trong số rất nhiều người đã đến thăm lăng mộ. Ông nói trong một cuộc phỏng vấn năm 1972: "Lúc nào cũng có các nhà khảo cổ học đến đây từ mọi nơi trên thế giới. Nếu theo dõi một nhóm người nào đó và kiểm tra lại sau đấy, người ta sẽ tìm thấy có một tỷ lệ tử vong nhất định trong số đó".

Lăng mộ bí ẩn của Vua Tutankhamun

Phát hiện ra lăng mộ Vua Tutankhamun đã vén bức màn bí ẩn về các nền văn minh Ai Cập cổ đại mà trước đó con người chưa từng được biết tới. Đây được xem là thành tựu vĩ đại nhất trong lịch sử ngành khảo cổ học ở thế kỷ XX.

Tutankhamun là vị vua đời thứ 18 thuộc Vương triều Ai Cập, lên ngôi năm 1332 trước Công nguyên lúc vừa tròn 9 tuổi. Đây là vị vua trẻ tuổi nhất trong lịch sử Ai Cập cổ đại. Triều đại vua Tutankhamun được coi là thời kỳ hoàng kim rực rỡ nhất trong mọi triều đại Pharaoh. Tuy nhiên, vào năm 1352 trước Công nguyên, khi vừa tròn 19 tuổi, Vua Tutankhamun đột ngột qua đời một cách bí ẩn.

Trải qua qua mấy nghìn năm, trong khi các ngôi mộ Hoàng gia Ai Cập đều đã bị đào bới gần hết và tất cả các hiện vật trong các lăng mộ này đều đã bị lấy trộm hết, thì riêng lăng mộ của Vua Tuttankhamun lại không có dấu tích. Chính điều này đã thu hút nhiều sự quan tâm chú ý của giới khoa học.

Cho đến thời điểm nhóm khai quật của nhà khảo cổ học Carter tìm thấy các bậc dẫn đến lăng mộ Vua Tutankhamun, thì đây vẫn là lăng mộ nguyên vẹn nhất trong số những lăng mộ từng được tìm thấy trong Thung lũng các vị vua. Khi bắt đầu tiến hành khai quật, nhóm khảo cổ đã khám phá ra một kho tàng vô giá vượt ngoài sức tưởng tượng. Đó là những đồ vật bằng vàng khối, những bảo thạch, những đồ dát ngọc trong chiếc quan tài nhiều màu sắc chứa thi thể Vua Tutankhamun.

Mặt nạ bằng vàng của Vua Tutankhamun được trưng bày tại Bảo tàng Ai Cập ở Cairo. Ảnh: Reuters

Thi thể của Vua Tutankhamun được ướp trong một cái quách được trang trí công phu và úp lên mặt ông là chiếc mặt nạ vàng có nạm những viên đá quý.

Số đồ tùy táng quý giá trong lăng mộ Vua Tutankhamun nhiều tới mức đã làm các nhà khảo cổ học phải choáng ngợp. Có hơn 5.000 tác phẩm thủ công thời cổ đại, chưa kể rất nhiều đồ trang sức, tượng, bùa chú, đồ đạc và thậm chí cả một quan tài tạc bằng vàng ròng. Tất cả đã khiến cả thế giới kinh ngạc và giúp cho các nhà nghiên cứu hiểu thêm về lịch sử Ai Cập thời kỳ đó.

Các nhà khảo cổ học đã phải dành cả 10 năm chỉ để thống kê và đặt tên cho những đồ vật được tìm thấy trong mộ của Vua Tutankhamun.

Chỉ đến khi nhà khảo cổ học Carter công bố công trình nghiên cứu về sự tồn tại của lăng mộ Tutankhamun thì giới khảo cổ học mới tin rằng "kho báu Tutankhamun" là thật chứ không phải chỉ có trong truyền thuyết.

Sau khi công bố các nghiên cứu của ông Carter về xác ướp Vua Tutankhamun, người ta mới biết chiều cao của vị vua này: 1,6m. Cũng như tổ tiên của mình, ông đã được nuôi dạy để trở thành chiến binh. Trong lăng mộ ông, có 6 cỗ xe ngựa, 50 cái cung, 2 thanh gươm, 8 cái khiên, 2 lưỡi dao găm, súng cao su đủ loại. Trên những cái rương gỗ trong lăng mộ của ông, có hình ảnh miêu tả ông đang cưỡi ngựa xông vào thành, tay đang giương cung lên bắn và bánh xe ngựa của ông nghiền nát quân xâm lược Nubian.

Ông Carter (giữa) và các thợ mộc Ai Cập chuẩn bị niêm phong lại lăng mộ của Vua Tutankhamun vào khoảng năm 1923. Ảnh: Getty Images

Sau rất nhiều cuộc nghiên cứu, mãi đến ngày 3/11/2013, bí ẩn về cái chết của Vua Ai Cập Tutakhamun đã được hé lộ sau hơn 3.000 năm. Các nhà khoa học Anh đã dựng hình ảnh ba chiều chi tiết về xác ướp của Vua Tutankhamun và nhận thấy có vết bánh chiến xe cán qua cơ thể ông. Sau khi khôi phục đầy đủ hình ảnh về các chấn thương, các nhà nghiên cứu kết luận nửa thân bên trái của vị vua Ai Cập này đã bị bánh xe cán phải khiến ông bị thương nặng và chết ngay lập tức.

Kể từ khi lăng mộ Tutankhamun được phát hiện với các hiện vật còn gần như nguyên vẹn, Thung lũng các vị vua của Ai Cập trở nên nổi tiếng. Thung lũng này trở thành di sản thế giới năm 1979 và cho đến giờ, các hoạt động thăm dò, khai quật, bảo tồn vẫn đang được tiếp tục.

Tuy nhiên, càng ngày càng có nhiều du khách đến đây, tác động tiêu cực tới các di tích lịch sử. Sau khi mở cửa, lăng mộ bị hư hỏng do thay đổi nhiệt độ... Ngoài ra, vi khuẩn và độ ẩm từ hơi thở của du khách, nhiệt từ cơ thể người cũng như từ các bóng đèn đã tổn hại đến khu lăng mộ.

Với mong muốn bảo tồn những di tích quý giá, chính quyền Ai Cập cho xây dựng lại một khu lăng tẩm y hệt khu thật. Các nhà khảo cổ học mất 5 tuần để ghi lại từng chi tiết của khu mộ. Họ còn dùng máy quét laser để chụp lại hình dáng, kết cấu và màu sắc rồi dùng máy để tạo ra những bản sao chính xác. Điều này khiến cho du khách có cảm nhận như họ đang được xem "đồ thật".

Thùy Dương/Báo Tin tức (Business Insider)

Phát hiện mới về nạn nhân vụ án mạng hơn 5.000 năm trước với những lời nguyền bí ẩn Kể từ khi được phát hiện cách đây hơn 3 thập kỷ ở dãy Alps (Ý), Người băng Otzi có thể là xác ướp được nghiên cứu kỹ lưỡng nhất thế giới, từ bữa ăn cuối cùng đến những vết thương trên cơ thể. Xác ướp của Người băng Otzi Người băng Otzi là tên gọi của một xác ướp tự nhiên được...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Chủ đề: bí ẩn xác ướp lời nguyền hâm mộ ai cập lăng mộ mộ cổ vua tutankhamun aubrey herbert

Xem thêm Share

Xem nhiều

Clip em bé qua đời trên tay mẹ khi xem pháo hoa khiến hàng triệu người xúc động00:30

Rộ clip 31 giây nghi là nguyên nhân Ngọc Trinh nghỉ chơi với Vũ Khắc Tiệp01:26

Chồng Khánh Vân "mong mọi người thông cảm", vợ cũ 1 sao Việt gay gắt: "Không phải ai cũng chấp nhận văn hoá như vậy!"03:13

Phản ứng của Ngọc Trinh sau khi Vũ Khắc Tiệp xác nhận bị đàn em nghỉ chơi01:26

Nội bộ Mỹ mâu thuẫn về Ukraine?08:24

Nga liên lạc với 'lực lượng mạnh nhất' ở Syria14:18

Hoa hậu Thuỳ Tiên ngượng ngùng khi có hành động tình cảm với 1 Anh Trai, Hoà Minzy "cứu nguy" mà chiếm luôn spotlight02:11

Sự thật clip cô dâu Sóc Trăng thất thần trước mâm quả sơ sài của nhà trai00:38

Thảm đỏ khủng hôm nay: Thùy Tiên đọ sắc 2 Hoa hậu quốc tế, Ý Nhi lại gây chú ý hậu "dao kéo"01:20

Cảnh ái nữ cựu Chủ tịch "tám" với Chu Thanh Huyền ngỡ bình thường bỗng bị hội mẹ chồng online vào phán xét 1 điều00:43

Cặp đôi hot nhất show Đảo thiên đường chính thức hẹn hò?00:20

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Nam du khách bị dính chặt lưỡi vào tảng băng tại trung tâm thương mại

09:12:38 18/12/2024

Khoảnh khắc một nam du khách bị dính chặt lưỡi vào một tác phẩm nghệ thuật bằng băng đặt bên ngoài trung tâm thương mại nhanh chóng thu hút sự chú ý.

Quốc gia này không có đèn giao thông, nhiều xe hơn dân số nhưng vẫn không bao giờ tắc đường

06:52:58 18/12/2024

Khi nghĩ đến giao thông đô thị, hầu hết chúng ta sẽ hình dung đến những con đường đông đúc, xe cộ chen chúc và đèn giao thông sáng chói tại mỗi ngã tư.

Bị khiếu nại, nhà hàng Nhật Bản ngừng dịch vụ 'tát cho tỉnh rượu'

06:52:47 18/12/2024

Chuỗi nhà hàng Nhật Bản nổi tiếng với dịch vụ tát cho tỉnh rượu dừng phục vụ loại hình này sau khi thực khách khiếu nại bị thương.

Nguồn gốc của những thiên hà kỳ quái trong vũ trụ

06:29:19 18/12/2024

Phát hiện mới đã giải thích một bí ẩn thiên văn lâu đời và xác định lại hiểu biết của chúng ta về sự hình thành các thiên hà từ thuở sơ khai của vũ trụ.

Cặp đôi hơn 100 tuổi kết hôn sau 9 năm hẹn hò

19:18:34 17/12/2024

Cụ bà Marjorie Fiterman (102 tuổi) và cụ ông Bernie Littman (100 tuổi) là minh chứng rõ ràng nhất cho câu nói tuổi tác không thể ngăn cản tình yêu .

Sự thật về người ăn xin ở vỉa hè có 1,5 tỷ đồng gửi ngân hàng

18:58:17 17/12/2024

Cảnh sát phát hiện người phụ nữ thường xuyên ngồi ăn xin ở vỉa hè sở hữu tài khoản ngân hàng có 2 triệu Baht (gần 1,5 tỷ đồng) và hàng trăm triệu tiền mặt.

Loài cá khổng lồ có 'vũ khí bí mật' để góp phần cứu hành tinh

10:32:50 17/12/2024

Cá voi đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại biến đổi khí hậu. Chúng giúp luân chuyển chất dinh dưỡng, làm giàu nguồn thức ăn cho tảo biển - loài hấp thụ carbon và lưu trữ carbon trong cơ thể.

Tín hiệu bí ẩn đến từ ngôi sao hiếm nhất trong thiên hà

08:23:54 17/12/2024

Một nhóm các nhà khoa học đã phát hiện ra những tín hiệu vô cùng lạ từ một ngôi sao neutron siêu hiếm, được gọi là magnetar .

Những cụ ông, cụ bà tốt nghiệp đại học ở tuổi ngoài 90

22:09:10 16/12/2024

Tuổi già có thể là thời điểm lý tưởng để tiếp tục theo đuổi việc học. Không ít người già nhìn nhận việc học tập ở tuổi xế chiều giúp họ giữ được sự minh mẫn và thấy cuộc sống ý nghĩa hơn.

Bà mẹ phát hiện hàng nghìn vật thể bí ẩn ở gần giường con trai 7 tuổi, đăng đàn hỏi dân mạng thì càng thêm kinh hãi

09:59:50 16/12/2024

Việc xin ý kiến trên nền tảng trực tuyến là một cách tuyệt đời để giải đáp thắc mắc hiện có. Tuy nhiên, đôi khi điều này lại mang đến tác dụng ngược khi khiến bạn trở nên lo lắng bởi những điều không có thật.

Bị chú rể phản bội, cô dâu liền bỏ 1,2 tỷ đồng làm điều này

09:44:50 16/12/2024

Thời gian qua những câu chuyện về đám cưới độc đáo luôn thu hút sự chú ý của cư dân mạng. Nổi bật mới đây, có câu chuyện cô gái quyết hủy đám cưới 1,2 tỷ đồng vì chú rể phản bội trước ngày cưới.

Nước tiểu ở đây cũng có thể "hái ra tiền", dư luận xôn xao không ngớt

09:43:32 16/12/2024

Bạn không nghe nhầm đâu, nước tiểu giờ đây cũng có thể trở thành mặt hàng mang lại giá trị kinh tế. Tại nhiều vùng ở Trung Quốc, nước tiểu của bà bầu được thu mua với giá 24 NDT (gần 82.000đ)/kg.

Có thể bạn quan tâm

"Tóm dính" Anh Trai sở hữu ca khúc thảm hoạ, nói gì về màn "vượt mức Pickleball" tại SVĐ Mỹ Đình?

Nhạc việt

10:41:52 18/12/2024

Nam ca sĩ hứa sẽ cố gắng để làm hài lòng khán giả. Khi được hỏi về việc liệu có ra MV chỉn chu hơn cho Pickleball hay không, Đỗ Phú Quí nói muốn giữ bí mật về các dự án tương lai.