Mèn mén- món “cơm” của người H’Mông
Anh bạn cùng phòng gọi điện cho bạn mình ở Hà Giang bảo: “Chú tìm mua giùm anh ít mèn mén để thết đãi mấy anh em ở Vĩnh Long nhé, chỗ họ không có món này”. Thế là ít hôm sau, chúng tôi lên chơi, ngoài những món chế biến từ heo, bò, nhất định không thể thiếu… mèn mén.
Tô mèn mén vàng ruộm các anh bạn ở Hà Giang thết đãi.
Nói vậy chứ bước vào mâm, tôi không tài nào nhận ra đâu là món mèn mén. Sau vài câu thách đố, chị Nga- công tác ở Công an tỉnh Hà Giang- đưa vào chén tôi một muỗng từ cái tô vàng ruộm, cho biết đó là mèn mén.
Rồi căn dặn: “Ăn món này hạn chế nói chuyện nhé, kẻo sặc”. Bởi “cơm” mèn mén rất mịn, giống như bột làm bánh in ở trong miền Nam vậy. Thiệt tình, lần đầu nghe tên cứ nghĩ mèn mén chắc được làm từ thịt hay cá, nhưng giờ mới biết nó được chế biến từ bắp (ngô).
Và cái tên mèn mén hiểu nôm na là “bột bắp nấu”. Trước kia, những ngày mùa thất bát, người H’Mông đã nghĩ ra cách làm món mèn mén để ăn dần. Đến nay họ luôn tự hào về món ăn ngàn đời nuôi dưỡng dân tộc mình.
Video đang HOT
Chị Nga cho biết, quá trình chế biến mèn mén khá công phu. Khi trái bắp đã già, sẽ chọn những trái to, không sâu bệnh đem đi xay nhỏ, rồi dùng sàn loại những hạt to để lấy hạt nhỏ chế biến.
Cho nước vào nấu chín, đến khi thành “cơm bắp”, đổ vào sàn tiếp tục đánh tơi lên. Sau đó, tiếp tục cho bột vào nấu lần 2. Khi nước sôi nhỏ lửa để mèn mén chín đều là có thể dùng được.
Mèn mén ngon nhất là ăn lúc mới ra lò, có hương vị đậm đà, có thể ăn với đường hay canh xương, đặc biệt với nước canh thắng cố (món ăn nấu từ thịt và lòng ngựa) thì… tuyệt cú mèo.
Theo chị Nga, để thưởng thức món ăn này có thể đến những phiên chợ vùng cao như Bắc Hà, Si Ma Cai… hay vào bất cứ ngôi nhà nào đó của người H’Mông.
Mặc dù ngày nay cuộc sống người dân nơi đây đã khá giả hơn, nhưng mèn mén vẫn được xem là món ăn ưa thích, xuất hiện trong những dịp lễ tết, thậm chí trên bàn thờ gia tiên. Thế mới biết vị trí của mèn mén trong ẩm thực của dân tộc H’Mông. Để giờ đây, nó không chỉ là món ăn mà còn là nét văn hóa của đồng bào.
Vượt đèo hàng trăm cây số từ Hà Nội lên Hà Giang, tôi được anh Tuyên và những người bạn ở đây đãi món mèn mén, nhâm nhi cùng vài ly rượu ngô đặc trưng vùng cao, quả không gì sánh bằng!
Mèn mén thường không nêm nếm gia vị nhưng khi ăn nhai chậm rãi cảm nhận vị ngọt ngọt cùng hương thơm của bắp lan tỏa, càng thấy cảm phục những người đã nghĩ ra món ăn.
Người đồng bằng như tôi lần đầu thưởng thức mèn mén, cảm thấy thích thú còn vì tình cảm của anh Tuyên cùng tấm lòng hiếu khách chị Nga và những người bạn vùng cao Đông Bắc.
Hy vọng có dịp trở lại Hà Giang được tìm hiểu thêm về vùng đất và con người sống cần cù gắn bó với thiên nhiên. Nhất là thêm một lần thưởng thức mèn mén bên ly rượu ngô nồng cay, thật bình dị nhưng tràn đầy tình cảm.
Mèn mén - ẩm thực độc đáo của đồng bào Mông
Từ bao đời nay, đồng bào dân tộc Mông thường canh tác ở những vùng núi cao, giữa rừng đá trập trùng, do đó, cây ngô luôn là nguồn lương thực chính của họ.
Người Mông không chỉ giỏi về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây ngô mà còn khéo léo trong việc chế biến nhiều món ăn độc đáo, hấp dẫn từ ngô. Trong đó, sản phẩm đặc trưng và gắn liền với họ nhất phải kể đến món Mèn mén, một trong những món ăn đã trở thành truyền thống lâu đời của họ, không chỉ đơn thuần là ẩm thực mà nó còn là nét văn hóa được truyền lại từ đời này sang đời khác.
Nhằm tạo không khí thi đua sôi nổi cho đồng bào trên địa bàn hăng hái lao động, sản xuất; tạo tình đoàn kết giữa cộng đồng dân cư, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống; góp phần quảng bá thương hiệu, thúc đẩy phát triển làng nghề, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân; phát huy các giá trị văn hoá, làm phong phú thêm các hoạt động trong đời sống tinh thần của nhân dân các dân tộc, tạo dấu ấn tốt đẹp đối với du khách trong nước và quốc tế, huyện Quản Bạ thường xuyên tổ chức các lễ hội truyền thống về văn hóa các dân tộc; trong đó, không thể thiếu phần trình diễn các quy trình làm Mèn mén ngon, ngọt từ đôi bàn thay khéo léo của những người phụ nữ Mông bản địa.
Nghệ nhân Vàng Thị Say (trái), thôn Mã Hồng, xã Thanh Vân (Quản Bạ) nhào bột làm Mèn mén.
Được trải nghiệm tại các xã Thanh Vân, Tùng Vài, Thái An, Lùng Tám và tại các lễ hội của huyện Quản Bạ, chúng tôi được trực tiếp chứng kiến các nghệ nhân, già làng, phụ nữ với đôi tay khéo léo, nhẹ nhàng và sức khỏe để trình diễn các công đoạn làm Mèn mén. Nghệ nhân có tiếng, luôn đạt giải Nhất cuộc thi đồ Mèn mén ngon, bà Vàng Thị Say, thôn Mã Hồng, xã Thanh Vân chia sẻ: Ở đây, chúng tôi thường dạy con cháu rằng: "Là đàn ông thì phải biết nhặt thuốc làm men lá và nấu rượu ngô. Là đàn bà phải biết thêu thùa, may vá, yêu chồng, thương con và phải biết nấu Mèn mén ngon". Vì thế, phụ nữ người Mông ở đây, dù già hay trẻ đều biết làm Mèn mén; để có một bát Mèn mén ngon phải trải qua các công đoạn, như: Tẽ ngô; xay ngô; sàng, sảy ngô; trộn, nhào bột ngô với nước và đồ 2 lần...
Theo kinh nghiệm của những già làng dân tộc Mông, cho rằng: Mèn mén ngon là phải làm từ ngô tẻ của địa phương, được treo trên hiên nhà hoặc trên gác bếp, lựa chọn những hạt ngô vàng to và mẩy nhất; ngô phải được xay bằng cối xay đá và chỉ bỏ 5 đến 6 hạt ngô vào cối khi xay như vậy thì ngô mới mịn, đồ Mèn mén mới ngon. Mèn mén khi chín có hương vị thơm ngon, đậm đà; phải ăn từ từ và dùng miếng nho nhỏ, uống hớp nước canh sẽ thấy bùi bùi trong miệng, càng nhai kỹ càng thấy ngon, thấy ngọt, một mùi vị tự nhiên của núi rừng. Do là món ăn khô nên Mèn mén thường được ăn với một số món canh như rau bí đỏ, rau cải nương, canh xương, nước thắng cố...
Đặc biệt, Mèn mén cũng là một trong những món để người đàn ông trong gia đình, các chàng trai người Mông có dịp thể hiện tình yêu thương dành cho người phụ nữ của mình. "Không cần phải nói những lời yêu thương, hứa hẹn, chỉ cần cùng nhau xay ngô bên cối đá, đưa ánh mắt nhìn trộm và cười mỉm hay mang bát Mèn mén lên tận nương cho họ, thế là thương" - Bà Say vui vẻ chia sẻ thêm.
Ngày nay, do điều kiện cuộc sống có phần sung túc hơn, nhiều người Mông ít dùng Mèn mén mà chủ yếu là ăn cơm, giới trẻ cũng đã dần bị mai một đi cách nấu Mèn mén truyền thống. Tuy nhiên, vào các dịp lễ, tết, Mèn mén vẫn được nấu và trân trọng đặt lên bàn thờ gia tiên, như một cách người Mông nhớ về cội nguồn của mình; đồng thời, ở nhiều phiên chợ vùng cao, Mèn mén cũng là sản phẩm nổi tiếng cùng với bát thắng cố cho nhiều thực khách thưởng thức. Mèn mén - ẩm thực độc đáo và đậm chất riêng của dân tộc Mông!
Thưởng thức tinh hoa ẩm thực giữa lòng thành phố Hà Giang níu chân du khách không chỉ bởi vẻ đẹp thiên nhiên đại ngàn hùng vĩ, mà còn gây thương nhớ bởi không gian ẩm thực độc đáo. Mỗi món ăn là mỗi hương vị mang chất "đẹp", chất lạ rất riêng giống như mảnh đất và con người nơi đây. Còn gì tuyệt vời hơn khi vừa được dạo qua những...







Tiêu điểm
Tin đang nóng
Tin mới nhất

Món ngon khó cưỡng từ loại rau không tốn 1 xu, có nhiều mùa Xuân cực tốt cho sức khỏe

Thêm công thức bánh ăn sáng từ tôm siêu ngon

9 mẹo nấu cơm ngon, không bị khô, nhão hay khê

Hôm nay nấu gì: Cơm tối hấp dẫn với các món đơn giản

'Khắc tinh' của bệnh cúm với gia vị quen thuộc trong bếp (3): Cách đơn giản dùng loại hạt đứng đầu danh sách sưởi ấm cơ thể, ngừa ung thư

Món ăn ngon chỉ mất 15 phút hấp nhưng giúp cơ thể loại bỏ nóng trong, dưỡng ẩm da và ngay cả trẻ con cũng thích

7 công thức pha nước chấm ngon giúp món ăn thêm đậm đà

8 bí quyết ướp thịt thấm vị, mềm ngon như ngoài hàng

6 cách bảo quản thịt tươi ngon lâu hơn mà không mất chất

Hôm nay nấu gì: Bữa tối toàn món ngon, chẳng ai có thể chối từ

Trời nồm ẩm, luân phiên ăn 5 món rau là "thuốc kháng sinh tự nhiên" để thúc đẩy nhu động ruột, chống lại vi khuẩn và tăng cường miễn dịch

Có 6 loại rau mùa xuân cực ngon nhưng bạn nhất định phải chần trước khi nấu ăn: Rất nhiều người thường bỏ qua
Có thể bạn quan tâm

Giả danh người tu hành, lừa đảo chiếm đoạt tài sản của 30 chùa
Pháp luật
22:18:29 23/02/2025
Trung Quốc nêu lập trường sau cuộc đối thoại Mỹ-Nga về xung đột Ukraine
Thế giới
22:16:00 23/02/2025
Rosé (BLACKPINK) được dự đoán sẽ là nghệ sĩ Kpop đầu tiên giành giải Grammy
Nhạc quốc tế
21:54:40 23/02/2025
Ariana Grande: Từ "công chúa nhạc pop" đến đề cử Oscar
Sao âu mỹ
21:48:11 23/02/2025
Giúp MU có 1 điểm, Manuel Ugarte vẫn bị chỉ trích
Sao thể thao
21:36:18 23/02/2025
Câu hỏi hack não khiến 4 nhà leo núi Đường Lên Đỉnh Olympia chịu thua
Netizen
21:30:18 23/02/2025
Dương Domic bắt chước Sơn Tùng M-TP?
Sao việt
21:29:32 23/02/2025
Quảng Bình: Qua suối trượt chân, 2 người đuối nước tử vong
Tin nổi bật
21:24:09 23/02/2025
Trịnh Sảng bị tố làm nhân tình của đại gia lừa đảo ở Mỹ, lộ điều khoản "bán thân" gây sốc?
Sao châu á
21:23:49 23/02/2025
Chuyện gì đã xảy ra khiến NSX Anh Tài - Chị Đẹp phải xin lỗi SOOBIN và người hâm mộ?
Tv show
21:14:04 23/02/2025