MediaTek vươn lên vị trí thống trị chip di động như thế nào?

MediaTek đã thay đổi đáng kể sau khi giám đốc điều hành mới lên nắm quyền hơn 4 năm trước, Nikkei Asia đã có bài viết khá chi tiết về quá trình này.

Khi ông Rick Tsai đảm nhận vị trí Giám đốc điều hành (CEO) MediaTek hơn 4 năm trước, các chuyên gia và nhà đầu tư trong ngành đều cho rằng ông đã được trao cho “một chén độc dược”. Nhà phát triển chip di động lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Qualcomm của Mỹ, vào thời điểm đó đã bị khóa trong cuộc chiến khốc liệt về giá đối với chip điện thoại thông minh 4G. Biên lợi nhuận hoạt động của MediaTek ở mức thấp lịch sử. Hãng chip Đài Loan thậm chí còn báo cáo khoản lỗ đầu tiên trong lĩnh vực kinh doanh chip điện thoại thông minh.

Vấn đề càng tồi tệ hơn khi việc cung cấp chip quan trọng nhất của MediaTek trong năm 2017 thất bại, có rất ít nhà sản xuất điện thoại thông minh đồng ý sử dụng nó. Tại cuộc họp báo đầu tiên, ông Rick Tsai phải đối mặt với một loạt câu hỏi hóc búa: “Ông có định cắt giảm lực lượng lao động không?”, “Ông định làm gì khi lợi nhuận của công ty đang thu hẹp lại?”.

Giám đốc điều hành MediaTek Rick Tsai (trái) và Chủ tịch Joe Chen quảng bá chipset Dimensity 9000 5G cho điện thoại thông minh cao cấp

Rick Tsai, cựu Giám đốc điều hành hãng bán dẫn Đài Loan Taiwan Semiconductor Manufacturing Co (TSMC), từng được coi là người kế vị tiềm năng của nhà sáng lập Morris Chang, đã thề sẽ giành lại thị phần của MediaTek và khôi phục lợi nhuận mà không cắt giảm nhân viên. Đó dường như là một nhiệm vụ gần như bất khả thi. Tuy nhiên, nhờ sự kết hợp giữa tầm nhìn xa và vận may, MediaTek đã cố gắng phục hồi.

Theo cơ quan nghiên cứu Counterpoint, MediaTek hiện đã vượt qua Qualcomm để trở thành nhà sản xuất bộ vi xử lý di động lớn nhất thế giới, với hơn 40% thị phần. Công ty là nguồn cung cấp chip cho các nhà sản xuất điện tử và điện thoại thông minh hàng đầu bao gồm Samsung, Xiaomi, Amazon và Sony. MediaTek cũng đứng đầu trong các phân khúc như chip xử lý lõi cho máy tính bảng Android, Chromebook và TV thông minh.

Cái giá để MediaTek đi đến vị trí thống trị không hề rẻ

“Tôi vẫn nhớ CEO Tsai đã liên tục nói với chúng tôi từ khi ông ấy gia nhập công ty rằng, chúng ta đừng ngại đặt cược lớn vào công nghệ 5G và chúng ta phải làm sớm hơn. Nhìn lại, tầm nhìn đó là cực kỳ đúng đắn. Tổng cộng, chúng tôi đã chi ít nhất 100 tỉ đô la Đài Loan (khoảng 3,6 tỉ USD) để tiến lên trong 5G”, Chủ tịch MediaTek Joe Chen nhớ lại.

Theo báo cáo hằng năm, ngân sách nghiên cứu và phát triển tổng thể của công ty đã tăng từ khoảng 57,1 tỉ đô la Đài Loan trong năm 2018 lên 77,3 tỉ đô la Đài Loan vào năm 2020.

Cốt lõi trong cách tiếp cận của ông Tsai là thực hiện phong cách quản lý mà ông đem đến từ TSMC, nhấn mạnh đến việc thực hiện chính xác, đánh giá chi tiết và liên tục để giữ tất cả kế hoạch, lịch trình đi đúng hướng, theo các giám đốc điều hành được Nikkei phỏng vấn.

Về mặt chiến lược, ông Tsai thề sẽ giúp MediaTek rũ bỏ hình ảnh “bó hẹp” cũ để trở thành một nhà sản xuất chip “có ảnh hưởng toàn cầu” và cuối cùng là thâm nhập vào thị trường cao cấp do Qualcomm thống trị từ lâu. MediaTek đã có một bước tiến lớn trong lĩnh vực cao cấp vào năm ngoái. Sau khi phát hành một loạt chipset 5G cho điện thoại tầm trung bắt đầu từ năm 2019, công ty đã tiết lộ Dimensity 9000 cho điện thoại thông minh cao cấp vào tháng 11.2021. Chipset được TSMC sản xuất bằng công nghệ quy trình 4 nanomet (nm) tiên tiến nhất của mình, thậm chí còn tiên tiến hơn những gì mà bộ vi xử lý di động iPhone 13 của Apple sử dụng.

Được biết, MediaTek cũng đã cam kết sử dụng công nghệ chip 3 nm của TSMC, công nghệ hàng đầu trong ngành dự kiến ​​sẽ có đầy đủ vào năm 2023. “Trước đây, MediaTek được coi là lựa chọn giá rẻ hơn và chip của họ được sử dụng cho điện thoại thông minh cấp thấp. Tuy nhiên, điều này đã thay đổi trong khoảng 2 đến 3 năm qua. Nỗ lực thâm nhập thị trường điện thoại thông minh cao cấp của họ đang chứng tỏ thành công”, bà Kristine Lau, chuyên gia phân tích tại Third Bridge, nói với Nikkei.

Doanh thu tăng mạnh

Các nhà đầu tư có vẻ hài lòng với cách tiếp cận của ông Tsai. Giá cổ phiếu của MediaTek tăng hơn 460% lên 1.150 đô la Đài Loan hôm 3.1, tăng đáng kể so với mức thấp nhất là 204,5 đô la Đài Loan vào đầu năm 2017, ngay trước khi ông Tsai nhận chức. Giá trị vốn hóa thị trường của công ty đạt 64 tỉ USD, nhiều hơn cả các nhà sản xuất chip lớn nhất châu Âu là Infineon và NXP.

Tỷ suất lợi nhuận hoạt động cũng được cải thiện từ khoảng 1% trước khi ông Tsai được bổ nhiệm lên hơn 22% trong quý tháng 7 – 9.2021. Ông Tsai cho biết, doanh thu năm 2021 của công ty dự kiến tăng hơn 50% so với một năm trước lên 17 tỉ USD, cao hơn gấp đôi so với năm 2019. Lợi nhuận hoạt động của cũng sẽ tăng gấp 5 lần lên 3,8 tỉ USD, từ mức 700 triệu USD của năm 2019.

Các nhà phân tích và những người chơi trong ngành đánh giá cao chuyên môn về chip của ông Tsai và tham vọng mới đạt được của MediaTek đối với sự phục hồi mạnh mẽ. “Trước đây, MediaTek hài lòng với việc trở thành người chơi số 2 có thể đưa ra mức giá tốt hơn và điều chỉnh nhanh hơn Qualcomm. Nhưng bây giờ họ biết họ cần đầu tư nhiều hơn vào công nghệ”, Mark Li, nhà phân tích chất bán dẫn kỳ cựu của Sanford C. Bernstein, người theo dõi MediaTek trong nhiều năm, nhận xét.

Các quyết định thông minh

Quyết định đặt cược vào 5G đã giúp ích rất nhiều cho doanh thu và lợi nhuận của MediaTek. Lựa chọn gắn kết với TSMC của ông Tsai cũng chứng tỏ được giá trị, đặc biệt trong bối cảnh tình trạng thiếu chip toàn cầu chưa từng có đã ảnh hưởng đến nhiều ngành, từ công ty xe hơi đến nhà sản xuất điện thoại thông minh và thiết bị điện tử.

Trong khi Qualcomm thường phân chia các đơn đặt hàng giữa TSMC và Samsung của Hàn Quốc, MediaTek đặt tất cả các đơn đặt hàng chip tiên tiến với TSMC. Liên minh chiến lược với nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới đã cho phép MediaTek trở thành hãng cung cấp đáng tin cậy hơn cho khách hàng trong thời kỳ khủng hoảng nguồn cung.

Bản thân ông Tsai cũng thừa nhận tầm quan trọng của quy mô. “Rất khó để vận hành tốt nếu một nhà phát triển chip không có quy mô kinh tế trong thời kỳ đại hạn chế về nguồn cung. Tại sao chúng tôi có thể tăng thị phần bộ xử lý di động của mình từ 20% lên 40%? Bởi vì chúng tôi có chiến lược và lộ trình rõ ràng về những gì chúng tôi sẽ làm, và chúng tôi thực hiện tốt bản đồ lộ trình đó”, ông Tsai nói trong cuộc họp báo cuối năm 2021 hôm 16.12.

Theo các đồng nghiệp trong ngành, chuyên môn của ông Tsai cho phép ông đặt cược vào công nghệ phù hợp và đưa MediaTek đi đúng hướng. Trong sự nghiệp của mình, ông Tsai từng giữ vị trí trong ban giám đốc của nhà sản xuất chip toàn cầu NXP và nhà sản xuất thiết bị bán dẫn hàng đầu Lam Research. Ông từ chức giám đốc điều hành TSMC vào năm 2009 do khủng hoảng tài chính, sau đó giữ chức chủ tịch nhà cung cấp dịch vụ di động lớn nhất Đài Loan Chunghwa Telecom, trước khi gia nhập MediaTek.

Cơ hội từ căng thẳng địa chính trị

Thiếu hụt chip và căng thẳng địa chính trị Mỹ – Trung gia tăng đã tạo cơ hội cho MediaTek tỏa sáng trên thị trường toàn cầu. MediaTek là một trong số ít nhà sản xuất chip có thể cung cấp nhiều loại sản phẩm, từ giải pháp chip di động, chipset TV đến chip quản lý năng lượng.

Tầm quan trọng của MediaTek đối với chuỗi cung ứng toàn cầu càng được nhấn mạnh sau khi Mỹ áp dụng các biện pháp hạn chế thương mại đối với hãng chip HiSilicon của Huawei Technologies. Khi các đối thủ như Xiaomi, Oppo và Vivo tranh giành thị phần điện thoại thông minh, họ đã chuyển sang MediaTek và Qualcomm để đáp ứng nhu cầu về chip. Điều này không chỉ tăng thị phần của hai công ty này trong phân khúc chip di động, mà còn là lời cảnh tỉnh về việc rất ít nhà phát triển chip có khả năng thiết kế giải pháp tổng thể cho điện thoại thông minh, TV, máy tính bảng 5G… Trước khi chịu lệnh trừng phạt của Mỹ, HiSilicon kiểm soát tới 14% thị trường vi xử lý di động toàn cầu.

Bản thân MediaTek đã háo hức nắm bắt cơ hội để trở thành tâm điểm chú ý. “Sau những thất bại vài năm trước, đội ngũ quản lý nhận ra cách duy nhất để thành công là xây dựng một số năng lực không thể thay thế và có ý nghĩa toàn cầu”, một giám đốc điều hành nói với Nikkei.

Thách thức mới

Sau 4 năm nỗ lực vươn lên từ bờ vực, MediaTek giờ đây phải đối mặt với thách thức tiếp tục phát triển giữa lúc thị trường điện thoại thông minh đang trưởng thành, và phải quyết định xem tương lai của mình nằm ở đâu.

“MediaTek đang mở rộng mạnh mẽ lực lượng lao động tại Đài Loan, nhưng điều đó đặt ra câu hỏi liệu việc chỉ dựa vào khu vực duy nhất để tìm kiếm nhân tài có bền vững hay không. Nhưng nếu tuyển dụng rầm rộ trên toàn cầu, liệu một nhà phát triển chip Đài Loan có thể dễ dàng quản lý một lực lượng lao động toàn cầu, đa dạng hay không?”, một giám đốc nói với Nikkei.

MediaTek có khoảng 17.000 nhân viên và đã điều hành khoảng 50 văn phòng ở nước ngoài tại Mỹ, châu Âu, Ấn Độ, nhưng cơ sở nghiên cứu – phát triển quan trọng nhất vẫn là ở Đài Loan. Một số vấn đề khác liên quan đến khả năng duy trì tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ hằng năm của công ty. Ông Tsai đã cam kết tốc độ tỷ lệ tăng trưởng hằng năm kép (CAGR) ít nhất là 10% trong vài năm tới. Hầu hết những người theo dõi thị trường đều đồng ý rằng MediaTek có thể tiếp tục đi trên làn sóng 5G khi hệ sinh thái này bùng nổ trong năm 2022.