Mặt trận trong lòng nước Nga

Vụ sát hại lãnh đạo phe đối lập Nga Boris Nemtsov có thể là một biến số bất ngờ trong cuộc đấu cân não Nga-phương Tây vốn đang cực kỳ căng thẳng.

Hàng nghìn người tập trung trên đường phố thủ đô Moskva, Nga để tỏ lòng thương tiếc chính trị gia bị ám sát Boris Nemtsov

Phản ứng của phe đối lập Nga và phương Tây có thể đoán được trước. Truyền thông phương Tây gần như ngay lập tức và đồng loạt cáo buộc Kremlin đứng sau vụ giết hại ông Nemtsov. Phe đối lập tuyên bố đây là một vụ ám sát mang động cơ chính trị, còn Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko cho rằng, cựu Phó Thủ tướng Nga bị sát hại vì định tiết lộ bằng chứng về sự dính líu của Nga trong cuộc xung đột Ukraine.

Những cáo buộc này quả thật nghe khá hợp lý và thuyết phục, bởi rõ ràng Nemtsov đang là một thủ lĩnh đối lập nổi bật, liên tục chống đối và tấn công chính quyền Tổng thống Vladimir Putin. Việc nhổ bỏ một cái gai nhức nhối có vẻ là một kịch bản tất yếu. Hơn nữa, vụ ám sát xảy ra chỉ vài giờ sau một cuộc phỏng vấn ông Nemtsov trên đài phát thanh, trong đó ông chỉ trích những chính sách “điên cuồng, hiếu chiến” của ông Putin.

Suy xét lý tính một chút, câu hỏi được đặt ra: Nếu như Tổng thống Putin biết rõ thiên hạ đang nhăm nhăm chụp cái mũ “thanh trừng đối lập” cho ông, liệu nhà lãnh đạo Nga có dại dột ra tay thô thiển như vậy? Hẳn ông Putin phải biết rằng, bất cứ hậu quả nào xảy ra với thủ lĩnh đối lập Nemtsov, đối tượng đầu tiên mà người ta nghĩ tới chính là ông chủ điện Kremlin. Tổng thống Putin đã ra lệnh cho Ủy ban Điều tra Liên bang, Bộ Nội vụ, Cơ quan An ninh Quốc gia điều tra bằng được chân tướng vụ việc.

Theo Ủy ban Điều tra Nga, vụ sát hại ông Nemtsov có thể mang nhiều động cơ, bao gồm mưu đồ gây mất ổn định đất nước, chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan, khủng hoảng Ukraine, thậm chí liên quan đời tư. Cựu lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev và lãnh đạo Đảng Cộng sản Nga Gennady Zyuganov đều cho rằng, vụ sát hại là một âm mưu gây bất ổn nội bộ Nga. Cần nhớ, ông Zyuganov từng là đối thủ chính trị nặng ký trong cuộc đua vào điện Kremlin. Còn vị Tổng thống đầu tiên và cũng là cuối cùng của Liên Xô Gorbachev càng không phải người luôn bênh vực ông Putin trong mọi vấn đề.

Chưa rõ vụ Nemtsov sắp tới sẽ tác động như thế nào tới đời sống chính trị Nga, song chắc chắn dư chấn vụ việc sẽ còn dai dẳng, không chỉ ở Nga mà còn có thể ảnh hưởng mối quan hệ giữa Nga và phương Tây. Nó khoét sâu thêm bất đồng Nga-Mỹ, Nga-phương Tây và càng nhấn mạnh tính chất căng thẳng trên mặt trận mới trong lòng nước Nga của Tổng thống Putin và gia tăng áp lực đối với ông.

Kể từ thời điểm cuộc khủng hoảng Ukraine bùng phát, nước Nga và ông Putin phải gồng mình đối phó trên nhiều mặt trận. Tất cả nhằm mục tiêu khiến nước Nga suy sụp, buộc Kremlin phải nhượng bộ và từ bỏ không gian địa chính trị truyền thống cùng các lợi ích chiến lược.

Tham vọng không giấu giếm của nhiều đối thủ phương Tây cuối cùng là loại bỏ ông Putin khỏi vũ đài chính trị, duy trì một nước Nga bạc nhược. Về quân sự, không ai có thể bắt nạt Nga, trừng phạt kinh tế dù gây khó khăn song không thể đánh quỵ được Nga, cô lập thì ông Putin quay sang tìm bạn bè khác… Hiển nhiên, ông Putin là một đối thủ khó chơi, không bao giờ chịu khuất phục hay bị sỉ nhục.

Một nhà ngoại giao thạo tin mới đây phát biểu trên tờ Business Insider rằng, Tổng thống Putin có nhiều sự lựa chọn trong cuộc đối đầu với phương Tây. Theo ông, kịch bản tốt nhất cho cuộc khủng hoảng Ukraine là trở lại tình trạng cuối năm 2013, nghĩa là trước thời điểm khủng hoảng.

Không quật ngã được ông Putin ở bên ngoài, nhưng hạ bệ nhà lãnh đạo Nga bằng một cuộc cách mạng sắc màu ngay trong lòng nước Nga dường như là một kịch bản ưa thích và rẻ tiền hơn cả. Không loại trừ khả năng cái chết của chính trị gia Nemtsov cũng nằm trong toan tính ấy.

Theo Đặng Vương Hạnh

Tiền Phong