Mặt tối của cơn sốt vàng ở Trung Quốc

Các nhà đầu tư cá nhân Trung Quốc đã đổ tiền tiết kiệm của họ vào vàng, bị thu hút bởi lời hứa giá tăng.

Việc một công ty kinh doanh vàng đột ngột đóng cửa là lời cảnh báo.

Khách hàng xếp hàng trước một cửa hàng trang sức ở Thượng Hải vào tháng trước. Ảnh: NurPhoto/Getty Images

Khi giá vàng tăng vọt, Julie Li nghĩ rằng khoản đầu tư của mình vào kim loại quý này là quyết định sáng suốt nhất mà cô từng đưa ra. Trên khắp Trung Quốc, nhiều người giống như cô đã đổ tiền tiết kiệm của mình vào vàng, bị thu hút bởi các công ty hứa hẹn lợi nhuận lớn trong tương lai.

Theo tờ New York Times, khoảng một năm trước, cô Li đã đầu tư khoảng 35.000 USD vào vàng thỏi thông qua Yongkun Gold, một công ty điều hành nền tảng trực tuyến, với hàng chục cửa hàng trang sức ở miền đông Trung Quốc. Các khoản đầu tư này đã hoạt động rất tốt đến nỗi cô còn sử dụng thẻ tín dụng để đầu tư thêm 20.000 USD.

Tháng trước, cô Li và hàng nghìn nhà đầu tư khác của Yongkun Gold chờ đợi nhận được khoản thanh toán từ tài khoản của họ. Nhưng thay vào đó, công ty đã dừng mọi hoạt động rút tiền và đóng cửa các cửa hàng. Trụ sở chính của Yongkun Gold tại thành phố Hàng Châu, miền đông Trung Quốc đã đóng cửa và công ty ngừng trả lời các cuộc gọi và tin nhắn.

“Đó là tất cả tiền tiết kiệm của tôi” – Julie Li, 28 tuổi, làm nhân viên dịch vụ khách hàng tại tỉnh Tứ Xuyên, tây nam Trung Quốc, cho biết – “Nhân viên bán hàng liên tục nói với tôi rằng giá vàng sẽ tiếp tục tăng”.

Sự nhiệt tình của các nhà đầu tư cá nhân như Julie Li là yếu tố chính thúc đẩy giá vàng tăng vọt, gần đây đã lập một loạt kỷ lục. Trong ba tháng đầu năm, các nhà đầu tư Trung Quốc đã mua khoảng 124 tấn vàng thỏi và đồng xu vàng, tăng 12% so với năm trước và nhiều hơn nhiều so với các nhà đầu tư ở bất kỳ quốc gia nào khác – theo Hội đồng Vàng Thế giới .

Tình cảnh của Julie Li và nhiều nhà đầu tư vàng khác là mối lo ngại đối với các quan chức Trung Quốc , những người nhạy cảm với bất kỳ nguồn bất ổn xã hội tiềm ẩn nào. Cảnh sát địa phương đã bắt đầu một cuộc điều tra hình sự đối với công ty Yongkun Gold .

Vàng thường được coi là khoản đầu tư an toàn trong thời kỳ bất ổn kinh tế hoặc địa chính trị, và việc nền kinh tế Trung Quốc đang chậm lại cũng như cuộc chiến thương mại với Mỹ có thể thúc đẩy một số nhu cầu.

Sự gia tăng nhanh chóng tâm lý phấn khích đối với vàng cũng phản ánh sự mất niềm tin của người mua Trung Quốc vào các khoản đầu tư khác. Thị trường bất động sản vẫn chưa phục hồi sau một đợt suy thoái sâu, dẫn đến sự sụp đổ của các quỹ đầu tư lớn. Thị trường chứng khoán đại lục đã trì trệ trong nhiều năm.

Điều đó đã khiến vàng trở thành một lựa chọn thay thế hấp dẫn. Người Trung Quốc là “những người mua có niềm tin cao” đã “thay đổi động lực của thị trường vàng thỏi toàn cầu”, Ross Norman, giám đốc điều hành của Metals Daily, một công ty thông tin và nghiên cứu, nhận xét.

Được thúc đẩy bởi những niềm tin đó, các nhà đầu tư Trung Quốc đã đổ xô vào các quỹ vàng và một ngành công nghiệp đã phát triển mạnh mẽ bằng cách bán vàng thỏi, xu vàng và vàng viên (giống như hạt đậu).

Sự nhiệt tình của các nhà đầu tư cá nhân tại Trung Quốc là một trong những yếu tố chính thúc đẩy giá vàng tăng cao. Ảnh: VCG/Getty Images

Yongkun Gold Jewelry được thành lập vào năm 2014 bởi Wang Guohai, một nhà phân tích tài chính, thương gia vàng và cung cấp dịch vụ đầu tư trực tuyến. Ông Wang đã thành lập một số công ty quản lý tài sản vào những năm 2010 và giành được các danh hiệu danh dự từ các tổ chức được chính phủ hỗ trợ.

Các nhà đầu tư cảm thấy thoải mái với thành tích tương đối dài của công ty, sự hiện diện bán lẻ của công ty và các dấu hiệu cho thấy công ty đã được chính phủ chấp thuận. Một trong những công ty con của Yongkun Gold, Yongkun Asset Management, đã hợp tác với Ngân hàng Công thương Trung Quốc để bán các khoản đầu tư được bảo đảm bằng vàng. Năm ngoái, Yongkun còn được cảnh sát tuyên dương vì đã ngăn chặn những kẻ lừa đảo mua thỏi vàng nhằm rửa tiền.

Ông Wang, người sáng lập Yongkun, không thể liên lạc được và các cuộc gọi đến công ty đều không có người trả lời.

Bà Li, một nhà đầu tư ở Tứ Xuyên, cho biết bà bắt đầu rót tiền vào Yongkun vì bị thu hút bởi đà tăng đều đặn của giá vàng trong bối cảnh các ngân hàng Trung Quốc chỉ đưa ra mức lãi suất tiết kiệm rất thấp.

Yongkun đưa ra một cơ hội dường như không có rủi ro. Các nhà đầu tư có thể đặt mua vàng vàng qua mạng và, sau vài tuần, hoặc là nhận vàng về, hoặc là bán lại cho công ty. Nếu giá vàng tăng, họ sẽ thu được lợi nhuận; còn nếu giá giảm, Yongkun cam kết mua lại vàng với đúng mức giá mà nhà đầu tư đã bỏ ra lúc đầu, theo lời bà Li.

Những khách hàng mua vàng với giá trị trên 400.000 USD được hứa hẹn mức lợi nhuận hằng năm là 9%.

Các nhà đầu tư được cấp giấy chứng nhận rằng số vàng của họ được cất giữ trong kho tại một chi nhánh của Ngân hàng Trung Quốc, một ngân hàng quốc doanh. Tuy nhiên, khi được gọi điện liên hệ, một đại diện của chi nhánh ngân hàng này nói rằng Yongkun Gold và các công ty liên kết không hề gửi vàng tại đó.

Fu Yindi, một sinh viên đại học quê ở Sơn Đông, miền Bắc Trung Quốc, nói rằng cha cô – một công nhân xây dựng – đã đầu tư toàn bộ khoản tiết kiệm cả đời của gia đình, hơn 200.000 USD, sau khi một nhân viên bán hàng đến tận nhà và bảo đảm rằng số vàng sẽ được cất giữ trong kho của ngân hàng.

Yindi nói rằng có khoảng 700 người ở quê cô, nhiều người trong số đó đã nghỉ hưu, cũng đầu tư vào Yongkun ngay sau khi công ty này mở cửa hàng ở thị trấn của họ – một khu vực khai thác vàng lớn nhất cả nước.

“Họ tin rằng vàng có thể giữ giá trị lâu dài, Fu Yindi nói, “Nhưng giờ thì họ không thể lấy lại số tiền đã dành dụm”.

Một cựu nhân viên của Yongkun, yêu cầu giấu tên, cho biết chính các nhân viên của công ty cũng đã đầu tư vào vàng thông qua quỹ của công ty, một phần vì được hứa hẹn các khoản thưởng hậu hĩnh.

Cô Li cho biết cô nằm trong nhóm các nhà đầu tư đã đến Hàng Châu vào tháng trước để gặp cảnh sát và cung cấp bằng chứng. Các nhà đầu tư của Yongkun cũng đã sử dụng mạng xã hội để tố cáo rằng công ty đã khiến họ mất sạch tiền tiết kiệm. Hashtag “yongkungold” hiện thu hút khoảng 30 triệu lượt xem trên mạng Douyin – phiên bản TikTok của Trung Quốc.