‘Mắt thần’ truy tìm B52
Trước khi Mỹ dùng B52 tấn công hủy diệt Hà Nội, lực lượng radar đã phát hiện và báo động sớm trước 35 phút, tạo điều kiện cho sở chỉ huy nắm chắc tình hình, sử dụng lực lượng chiến đấu.
Nguyên là đài trưởng đài radar P35, thuộc Đại đội 45 ( Trung đoàn 291) – đơn vị đầu tiên phát hiện, thông báo sớm B52 bay vào Hà Nội đêm 18/12/1972, đại tá Nghiêm Đình Tích cho rằng công đầu trong chiến thắng Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không thuộc về bộ đội radar phòng không.
Theo đại tá Tích, 19h ngày 18/12/1972, ông cùng các trắc thủ Phạm Hoàng Cầu, Nguyễn Văn Xích phát hiện ba dải nhiễu B52. Ngay lập tức, ông báo cáo cấp trên là B52 địch có khả năng vào miền Bắc. Trung đoàn trưởng Đỗ Năm báo cáo về tổng trạm radar Quân chủng Phòng không Không quân “B52 đang bay vào Hà Nội”. Ngay sau đó, Cục Tác chiến (Bộ Tổng tham mưu) đã báo cáo lên Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương, đồng thời phát lệnh báo động cho Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định và một số tỉnh miền Bắc.
“Đúng 19h40, B52 và máy bay chiến thuật đã đ.ánh liên tiếp 3 đợt vào các sân bay Kép, Nội Bài, Gia Lâm, Hòa Lạc, Yên Bái và một số khu vực”, ông Tích kể và khẳng định bộ đội radar đã không để tổ quốc bị bất ngờ trước chiến dịch tập kích đường không của địch, tạo điều kiện cho các binh chủng đ.ánh thắng B52.
Đại tá Nghiêm Đình Tích khẳng định lực lượng radar đã phát hiện và báo động sớm cho Hà Nội B52 sẽ tấn công trước 35 phút. Ảnh: Hoàng Thùy.
Đại tá cho hay, trong chiến dịch 12 ngày đêm, không quân Mỹ gây nhiễu ghê gớm hơn nhiều so với chiến tranh phá hoại lần thứ nhất. Họ gây nhiễu từ các hạm tàu, máy bay chuyên gây nhiễu ngoài đội hình EB66 (của Không quân), EA6B, EC121 (của Hải quân), nhiễu của các loại máy bay chiến thuật. Đặc biệt mỗi B52 có 15 máy gây nhiễu, 2 máy phóng nhiễu giấy bạc. Một tốp B52 gồm ba chiếc, tổng cộng có 45 máy tạo thành nhiễu dày đặc, đan xen, công suất rất lớn, phạm vi rất rộng.
Thời kỳ này hầu hết đài radar, nhất là đài radar cảnh giới, dẫn đường, điều khiển tên lửa, ngắm b.ắn của pháo cao xạ và radar trên máy bay MIG21 của Việt Nam đều bị nhiễu nặng, rất khó phát hiện được mục tiêu… Mặt khác địch còn tăng cường gây nhiễu, đ.ánh phá đài radar. Chúng sử dụng B52 đ.ánh đêm, trong khi lực lượng đ.ánh đêm của Việt Nam rất mỏng, việc quan sát phát hiện B52 bằng mắt của phi công rất hạn chế.
“Có lúc đài radar cảnh giới báo cáo tất cả 360 độ đều nhiễu nặng, không thể phát hiện mục tiêu. Địch âm mưu bịt mắt chúng ta”, ông Tích kể. Không thể ngồi im nhìn địch che mắt, Đảng ủy, Bộ tư lệnh Binh chủng đã tập trung chỉ đạo, tổ chức các hội nghị chống nhiễu B52.
Từ ba trận đ.ánh thành công ở Vinh – Bến Thủy, Thanh Hóa, Hải Phòng, địch chủ quan, xem thường lực lượng phòng không của Việt Nam. Chúng huênh hoang động viên phi công rằng khi B52 vào đ.ánh Hà Nội thì hệ thống nhiễu điện tử đã vô hiệu hóa lực lượng phòng không Bắc Việt Nam. Đ.ánh Hà Nội sẽ như một cuộc dạo mát và sẽ trở về an toàn.
Nhưng địch đã sai lầm. Trên cơ sở khẳng định B52 vào đ.ánh Hà Nội từ hai hướng Tây Nam và Đông Nam, Bộ Tư lệnh Quân chủng điều Trung đoàn radar 291 của ông Tích từ Hải Phòng vào Nghệ An, vừa đảm bảo cảnh giới vừa tác chiến phòng không trong khu vực, phát hiện B52 trên hai hướng để báo động B52 từ xa cho Hà Nội, Hải Phòng.
Bộ đội radar của đại đội 45. (Đài trưởng Nghiêm Đình Tích ngồi sau cùng, mặc áo trắng).
Video đang HOT
Binh chủng radar còn được bổ sung lực lượng, phương tiện và điều chỉnh đội hình mạng radar trên miền Bắc tạo thành trường radar khép kín, vừa có khả năng chống nhiễu tốt, vừa đảm bảo phát hiện liên tục mục tiêu trên các tầng không. Đội hình chiến đấu này được bố trí kết hợp chặt chẽ giữa tuyến và cụm, tập trung lực lượng vào hướng, khu vực chủ yếu, xen kẽ giữa máy cũ và máy mới, giữa khí tài thô sơ với khí tài hiện đại, giữa các đài radar có dải tần khác nhau, giữa đài radar với vọng quan sát mắt. Các đại đội radar dẫn đường vòng ngoài kết hợp với mạng radar ở vòng trong làm tăng khả năng chống nhiễu, bảo đảm dẫn đường cho không quân đ.ánh B52.
“Đội hình radar miền Bắc được bố trí tối ưu và khoa học, đúng tư tưởng chỉ đạo của thiếu tướng Vương Thừa Vũ, người chỉ đạo chiến thuật của Bộ Quốc Phòng là trong tác chiến phòng không hiện đại, kể cả trong điều kiện chiến tranh điện tử và vũ khí công nghệ cao phát triển, đội hình radar phải được bố trí để vừa có lực lượng phát hiện địch từ phía chính diện, vừa có lực lượng phát hiện từ phía cạnh sườn và phía sau”, ông Tích kể.
Ngoài biện pháp chống nhiễu tầm chiến dịch thì Bộ tư lệnh phòng không còn tổ chức chống nhiễu tầm chiến thuật. Đây là tổng hợp các động tác chống nhiễu về kỹ thuật kết hợp với kinh nghiệm cụ thể của từng phiên ban, kíp chiến đấu và của từng đài trưởng, sĩ quan điều khiển, trắc thủ, các chiến sĩ thông tin vô tuyến.
“Tôi có thuận lợi là được học về nguyên lý điều khiển radar do các chuyên gia Liên Xô đào tạo từ năm 1968-1969. May mắn hơn là trước đó chúng tôi từng phát hiện ra B52. Trong năm 1967, địch mở chiến dịch vào Hà Nội cũng gây nhiễu rất nặng, chúng tôi đã xây dựng được quy trình chống nhiễu, phát hiện B52 rất tốt”, đại tá Tích tâm sự.
Trong chiến dịch 12 ngày đêm, đài radar của ông Tích có 6 máy thu sóng nhưng đều bị nhiễu. Qua kinh nghiệm, ông và đồng đội chỉ sử dụng một máy thu, 2 ăng ten trên và dưới hợp lý để chế áp nhiễu. Lúc này, trên màn hình chỉ còn dải nhiễu B52 rất nhẹ, nổi lên 3 điểm sáng bằng đầu tăm. Như vậy, đội đã phát hiện ra có B52.
“Mắt thần” radar không để tổ quốc bị bất ngờ trước cuộc tập kích bằng đường không của Mỹ năm 1972. Ảnh tư liệu.
Nhờ những biện pháp trên, trong chiến dịch Điện Biên Phủ trên không, Bộ Tư lệnh Binh chủng radar đã phát hiện và xác định chính xác B52, báo động sớm B52 tấn công trong trận đầu, đêm đầu cho Hà Nội 35 phút, các đêm sau từ 50 đến 60 phút. Do được bảo đảm radar tốt, các cấp chỉ huy chiến dịch – chiến lược đã nắm chắc tình hình địch, chiến đấu kịp thời, chính xác, các lực lượng phòng không, không quân được chủ động đ.ánh B52.
Nguyên đài trưởng radar P35 cho hay, bằng sự phối hợp hiệp đồng với radar, bộ đội tên lửa phòng không đã b.ắn rơi B52 nhiều nhất, ngăn chặn âm mưu của Mỹ đưa Hà Nội, miền Bắc Việt Nam về thời kỳ đồ đá. Chỉ tính trong số 34 chiếc B52 b.ị b.ắn rơi thì bộ đội tên lửa phòng không đã b.ắn rơi 29 chiếc, trong đó có 16 chiếc rơi tại chỗ. Bộ đội không quân xuất kích 24 lần, b.ắn rơi 7 máy bay địch, trong đó có 2 chiếc B52, 4 chiếc F4-D và một chiếc RA5C.
Sau thất bại trong chiến dịch tập kích đường không chiến lược cuối năm 1972, một học giả người Mỹ thừa nhận, một trong ba nguyên nhân dẫn đến tổn thất của máy bay B52 là các radar của Bắc Việt Nam có thể vô hiệu hoá các biện pháp đối phó điện tử của B52. Người này cũng thừa nhận “năm 1972, sau một thời gian xây dựng, Bắc Việt Nam đã có hệ thống phòng không mạnh nhất thế giới, đến mức nhiều người tin rằng các máy bay n.ém b.om hạng nặng át chủ bài B52 của Mỹ khó mà sống sót”.
Theo VNE
Người lính già với vở rối nước “đ.ánh B52”
Đào Thục - một làng quê ở ngoại ô Hà Nội thuộc huyện Đông Anh - có phường rối nước trên 300 năm t.uổi. Bên cạnh các vở diễn truyền thống của làng như "Ba khí giáo trò", "Lên võng xuống nước", "Trâu chui ống"... từng mê hoặc bao lớp người, nay có thêm vở mới: "Đánh B52".
Tiểu Đoàn trưởng Đinh Thế Văn (đội mũ) đang thuyết minh cách đ.ánh B.52 với Chủ tịch Tôn Đức Thắng (ngoài cùng bên trái) và Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ảnh: Tư liệu gia đình ông Đinh Thế Văn.
Tác giả của vở rối mới toanh này là ông Đinh Thế Văn - vị Tiểu Đoàn trưởng Tiểu đoàn 77 bộ đội tên lửa từng hạ B52 trong chiến dịch 12 ngày đêm Hà Nội bằng cách đ.ánh độc đáo của mình.
Hai lần đ.ánh "Điện Biên Phủ"
Nhà có hai anh đầu tham gia kháng chiến chống Pháp nhưng năm 16 t.uổi (1953), Đinh Thế Văn cũng xung phong vào bộ đội. Chàng trai "chưa đủ tuổi" ấy theo đoàn quân lên Tây Bắc để tham gia trận đ.ánh cuối cùng với quân viễn chinh Pháp ngay tại lòng chảo Điện Biên. Kết thúc trận đ.ánh lịch sử ấy, Văn cũng vừa tròn 17 t.uổi đời với 2 t.uổi lính, huân chương chưa "đầy ngực" nhưng hai năm "cơm vắt ngủ hầm" cũng đủ đểcho chàng trai trẻ nếm trải mùi chiến trận. Đó là trận đ.ánh Điện Biên Phủ lần đầu của Văn.
Những tưởng được trở về làng và tiếp tục với nghề nông của gia đình, để mỗi tháng một lần, Văn sẽ theo cha ra đình làng tham gia diễn rối nước như bao bậc t.iền bối của Đào Thục đã từng diễn rối từ thời Vua Lê Ý Tông (1735), nhưng cuộc chiến tranh chống Mỹ đã khép lại nhiều dự định của Văn. Ông tiếp tục đời quân ngũ rồi trở thành vị Tiểu Đoàn trưởng Tiểu đoàn 77 bộ đội tên lửa khi vừa mới ngoài ba mươi.
Nếu như b.ắn máy bay các loại F của Mỹ là điều còn khá mới mẻ của lính phòng không ngày ấy thì việc đ.ánh B52 còn lạ lẫm hơn. Để chuẩn bị cho trận quyết chiến trên bầu trời Hà Nội này, toàn binh chủng đã phải luyện tập không ngừng nghỉ suốt ngày đêm với bao gian khổ, nhưng tất cả đều hướng về mục tiêu là phải "hạ gục" cho bằng được pháo đài bay của không lực Mỹ ngay trên bầu trời thủ đô.
Đã 40 năm rồi mà ông Văn vẫn không quên cái đêm 18/12/1972 trước khi bước vào trận đ.ánh để đời ấy: "Chúng tôi hồi hộp vô cùng. Tim như muốn vỡ ra khi nghe còi báo động vang lên và tiếng của những chàng trắc thủ báo cáo về tọa độ của từng tốp B52 lừ lừ tiến vào Hà Nội. Chúng tôi như những cậu học trò bước vào phòng thi, dù "ôn tập" đã khá nhuần nhuyễn và tự tin, song thật khó để biết rằng "đề thi" ấy liệu chúng tôi có giải được không? Và rồi, từng "bài toán" một, chúng tôi lần lượt tìm ra đáp số".
Ông Đinh Thế Văn trước thủy đình. Ảnh: Trà Ban
"Đáp số" mà ông Văn nói ấy chính là một trong hai chiếc máy bay B52 đầu tiên rơi ngay trong đêm 18/12/1972 mà Tiểu đoàn 77 của ông b.ắn rơi một chiếc. Ông Văn nhớ lại: "Lúc ấy là 23h9, một tốp B52 hiện lên màn hình ngày càng rõ. Bộ phận giải nhiễu cho hay, đích thị là con "ngáo ộp" ấy rồi. Đến cự ly 32km, tôi cho phát lệnh, 2 quả tên lửa lao vào trời đêm, đạn gặp mục tiêu ở cự ly 23km, nổ tung. Trắc thủ báo cáo "mục tiêu cháy rất to. Cả tiểu đoàn vỡ òa! Đó chính là chiếc B52rơi ở xã Tam Hưng, Thanh Oai, Hà Tây - một trong hai pháo đài bay đã b.ị b.ắn hạ ngay trong đêm đầu tiên "khai hỏa" chiến dịch 12 ngày đêm Hà Nội".
Cũng cần nhắc lại rằng, trước khi Mỹ mở chiến dịch "đưa Hà Nội trở về thời đồ đá", bộ đội tên lửa của ta cũng đã từng b.ắn B52 nhưng chỉ nghe nói "lúc thì chúng rơi bên rừng Lào, khi thì chúng lê lết về sân bay Đà Nẵng", riêng lần này thì có thể sờ tận tay, nhìn tận mắt "niềm kiêu hãnh" của không lực Mỹ rơi rụng xuống các cánh đồng miền Bắc Việt Nam. Đấy là lần thứ hai, ông Văn tham gia đ.ánh Điện Biên Phủ, nhưng lần này là "Điện Biên Phủ trên không".
Đ.ánh theo cách của Văn
Trong Bảo tàng Binh chủng Phòng không-Không quân hiện còn lưu giữ cuốn "sổ đỏ" nói về cách đ.ánh B.52. Tiểu đoàn 77 của ông Đinh Thế Văn đã góp vào đấy những trang rất độc đáo mà không một giáo án nào trước đó đề cập đến. Đó là "đánh theo cách của Văn".
Ông Văn nói với tôi rằng, cuốn "sổ đỏ" ấy, khách tham quan chỉ nhìn thấy cái bìa, còn ruột của nó thì vẫn còn là điều "bí mật". Ông chỉ diễn nôm để cho người ngoại đạo chuyện s.úng ống là tôi hiểu thế này: "Bám theo B52 là hàng loạt các loại máy bay khác, lại còn nhiễu giả chúng giăng mắc dày đặc vây quanh nhằm đ.ánh lạc hướng rađa của ta. Đã vậy, các loại máy bay tiêm kích của chúng có thể b.ắn trả vào bộ phận phát sóng dưới đất của ta một cách chính xác nhất nếu như mình không khôn ngoan "lúc ẩn lúc hiện". Vì việc phát sóng ấy của rađa vô tình trở thành mục tiêu cho địch.
Khi chúng bay vào tầm 32km, xác định được hướng bay của chúng, ta tắt rađa và phát lệnh cho tên lửa lao lên. B.ắn như thế, thuật ngữ quân sự gọi là "vượt trước nửa góc", giống như b.ắn đón đầu. Nói thì có vẻ dông dài nhưng tất tật các thao tác ấy chỉ diễn ra chưa đến 10 giây vì vận tốc B52 là 1.000km/h nên chỉ trong tích tắc, hoặc là tên lửa trúng mục tiêu, hoặc là chỉ "vuốt đuôi" chúng mà thôi".
Cách đ.ánh "vượt trước nửa góc" của Tiểu đoàn 77 đã thành một trong những cách đ.ánh ưu việt của bộ đội tên lửa trong chiến dịch 12 ngày đêm Hà Nội. Không phải ngẫu nhiên mà cả Chủ tịch Nước Tôn Đức Thắng lẫn Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã có mặt tại trận địa Chèm của Đinh Thế Văn ngay khi khói bom vừa dứt để nghe vị tiểu đoàn trưởng này báo cáo cách đ.ánh B.52 khá kỳ lạ ấy.
Rối nước cũng "đánh" B52
Làng rối nước Đào Thục xuất hiện cách nay trên 300 năm và con cháu của làng vẫn giữ "nghề" truyền thống này từ bấy đến giờ. Cha ông Đinh Thế Văn là cụ Đinh Văn Viết, một "ông bầu" của làng múa rối nước Đào Thục, sinh thời có dặn con trai, lúc ông Văn còn tại ngũ: "Nếu sau này con về hưu mà còn mạnh khỏe, con nên tiếp tục truyền thống rối nước của làng, đừng bỏ mai một mà có lỗi với ông bà".
Năm 53 t.uổi (1990), ông Văn "trả s.úng cho quân đội" về hưu với quân hàm đại tá. Cuộc chiến với ruộng vườn cũng không kém phần gian nan nhưng lời dặn của bố cứ ám ảnh lấy ông. Làng Đào Thục chỉ cách trung tâm Hà Nội 30 cây số nhưng thuộc "vùng sâu vùng xa", bởi bùn lầy đã vây lấy làng mỗi mùa mưa đến.
Ông Văn kể, có những năm, dân Đào Thục không bán được con lợn, con gà nào vì không một bà buôn nào có thể đưa được heo gà ra khỏi làng do đường quá lầy lội. Khó khăn là vậy nhưng ánh đèn để diễn rối nước nơi thủy đình của làng Đào Thục thì chưa có năm nào tắt.
Ông Văn nghĩ, rối nước với các vở cũ ngày một "mòn", ông cùng một số nghệ nhân của làng bèn sáng tác ra vở mới: "Đánh B52". Có lẽ, trận đ.ánh B.52 năm nào vẫn còn cựa quậy trong người lính già này. Nhưng mỗi lần diễn rối nước, ban tổ chức lại phải chạy vạy gõ cửa khắp làng để xin "tài trợ", nuôi diễn viên. Làm như thế sẽ không bền chặt.
Nghĩ vậy, ông Văn lại xuống Hà Nội gõ cửa Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc, gặp ngay Giáo sư Hoàng Chương - Giám đốc Trung tâm - một người rất "máu" với vốn văn hóa cổ truyền. Giáo sư Chương về Đào Thục cùng ông Văn để xem "Đánh B.52" và ông rất tâm đắc.
Sau chuyến đi đó, hễ có đoàn khách nước ngoài nào mà "mê" văn hóa truyền thống của Việt Nam, GS Chương lại dẫn về Đào Thục để thưởng lãm. Dần dà, các tour du lịch cũng đưa rối nước Đào Thục vào chương trình của họ.
Thế rồi, con đường làng lầy thụt năm nào đã thành "bon bon đường nhựa" cùng với hệ thống điện chiếu sáng kéo về đến tận thủy đình vừa mới tân trang, tất cả đều được Nhà nước đầu tư xây dựng. Các diễn viên của làng cũng không còn cảnh "chạy gạo" gõ cửa dân làng vào mỗi đêm diễn nữa mà đã tự nuôi thân bằng vé tham quan của du khách.
"Nếu không có cái cú "đánh B52 bằng rối nước", chắc không biết đến bao giờ Đào Thục mới thoát được cảnh bùn lầy" - ông Văn kết luận. Hình như những trận đ.ánh B52 từ 40 năm trước vẫn vẹn nguyên trong tâm trí của người lính già 75 t.uổi ấy.
Theo Dantri
Anh hùng Phạm Tuân và giây phút hạ gục 'pháo đài bay' "21h tôi được lệnh xuất kích, bay lên thì gặp F4 trên đầu nhưng không được b.ắn, phải vòng qua. Một lúc sau phát hiện B52, tôi bám theo, khi cách 4 km thì phóng hai quả tên lửa", anh hùng Phạm Tuân kể lại lúc b.ắn rơi B52. Trung tướng Phạm Tuân là phi công đầu tiên b.ắn rơi B52 trong trận...