Mark Zuckerberg đối mặt tương lai tăm tối: Tự mãn trong cô độc vì mất đi ‘cánh tay phải’ đắc lực

Facebook – dưới 1 cái tên mới và bị ràng buộc bởi 1 điểm đến mới – vẫn chỉ có độc 1 thuyền trưởng là Mark Zuckerberg.

Trong một bài phân tích mới đây, Wall Street Journal ví von “Metamates” như một đại dương, còn việc Sheryl Sandberg rời bỏ Meta chẳng khác nào nhảy khỏi con tàu mang tên vũ trụ ảo. Không biết hành động trên là tự phát hay bị ép buộc, song dù bằng cách nào đi chăng nữa, Facebook – dưới 1 cái tên mới và bị ràng buộc bởi 1 điểm đến mới – vẫn chỉ có độc 1 thuyền trưởng là Mark Zuckerberg. Vị CEO này kể từ nay sẽ chịu hoàn toàn trách nhiệm với con tàu của mình.

Trong một bài đăng trên Facebook hôm thứ Tư, bà Sandberg tuyên bố từ chức Giám đốc điều hành Meta sau 14 năm gắn bó. Dù khẳng định động lực nghỉ việc đến từ mong muốn tập trung nhiều hơn cho gia đình và các hoạt động từ thiện, song bà Sandberg vẫn khiến nhiều người đặt ra câu hỏi về nguồn cơn thực sự của quyết định này. Cũng bởi bà ra đi vào đúng thời điểm nhạy cảm nhất của Meta, gã khổng lồ đang bị vây quanh bởi rất nhiều những cáo buộc và đơn kiện tụng.

Ngoài ra, một nền kinh tế lạm phát, sự thay đổi trên hệ điều hành Apple, cùng sự cạnh tranh ngày càng gay gắt của các đối thủ như TikTok cũng khiến Meta kiệt quệ. Phố Wall dự báo triển vọng doanh thu từ quảng cáo trong năm nay của gã khổng lồ này chỉ vỏn vẹn 6%, thấp hơn rất nhiều so với con số 44% hồi 10 năm trước đó. Cổ phiếu Meta giảm gần 3% trong phiên, ngay sau thông báo của bà Sandberg.

Di sản lớn

Bloomberg mới đây đã có bài viết về vị COO, về “di sản khổng lồ” mà người phụ nữ này để lại. Bà tự nhận xét mình là người mang sứ mệnh phát triển Meta, với tư cách là một trong những Giám đốc điều hành quyền lực nhất nhì giới Big Tech. Từ bỏ vị trí Giám đốc mảng quảng cáo tại Google từ những năm 2000, bà Sandberg đến với Meta, bấy giờ là Facebook, dìu dắt và phát triển bộ máy đạt tới quy mô khổng lồ nhờ nguồn doanh thu quảng cáo tưởng chừng như vô tận.

Bà Sandberg tuyên bố từ chức Giám đốc điều hành Meta sau 14 năm gắn bó

Dẫu vậy, Sandberg rất khiêm tốn. Bà chỉ dám nhận mình được công chúng biết đến nhờ cuốn sách “Lean In” hồi năm 2013 – cuốn sách do chính bà biên soạn nhằm khuyến khích nữ giới dũng cảm nói lên tiếng nói của riêng mình. Tuy nhiên, với giới chuyên gia, “di sản” lớn nhất mà bà Sheryl Sandberg để lại, có lẽ là sự phụ thuộc của ngành công nghiệp công nghệ vào quảng cáo – lĩnh vực được cho là “hái ra tiền” ở quy mô lớn.

“Những cuốn sách của Sheryl có sức ảnh hưởng lớn. Khi một người như Sheryl sẵn sàng chia sẻ những sai lầm mà bà ấy từng mắc phải, mọi người sẽ lắng nghe và đúc kết được điều gì đó cho bản thân”, chuyên gia Kim Scott nói. “Một trong những điều tuyệt vời khi được làm việc cùng Sheryl, là bà ấy không bao giờ lãng phí một giây phút nào. Bà ấy thực sự rất tập trung để hoàn thành tốt công việc”.

Theo Bloomberg, ​​Sandberg không chỉ xây dựng mô hình kinh doanh cho Facebook mà còn giám sát nhóm chính sách công của tập đoàn. Bà Katie Harbath, cựu Giám đốc chính sách công của Facebook kiêm trợ lý Đảng Cộng hòa, nhận xét Sandberg là một “công cụ vô cùng đáng kinh ngạc”.

“Bà ấy rất giỏi trong việc quan sát mọi thứ. Suy nghĩ cũng rất kỹ càng, chín chắn nữa”, Harbath nói. “Ban đầu, Mark Zuckerberg không muốn trở thành một phần của chính sách công như thế này đâu”.

Sau khi gia nhập Facebook vào năm 2008, tư duy và tầm nhìn của bà Sandberg tiếp tục đặt vào “đứa con cưng” của Mark Zuckerberg

Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, động lực đó đã thay đổi do Zuckerberg nắm giữ gần như hoàn toàn quyền lực tại Meta. “Tôi không nghĩ sự thay đổi này làm nội bộ ngạc nhiên, dù đây là cú chuyển mình mang tính biểu tượng”, Harbath nói.

Theo Bloomberg, sức ảnh hưởng của Sandberg đủ lớn để giúp hoạt động kinh doanh quảng cáo của Google bành trướng và trở thành phần thiết yếu trong ngân sách của mọi nhà tạo lập. Sau khi gia nhập Facebook vào năm 2008, tư duy và tầm nhìn của bà tiếp tục đặt vào “đứa con cưng” của Mark Zuckerberg. Thay vì nhắm mục tiêu người dùng dựa trên các công cụ tìm kiếm như Google, Facebook tận dụng những gì nền tảng thu thập được, từ danh tính cá nhân đến sở thích người dùng. Hướng tiếp cận này đã được toàn ngành công nghiệp công nghệ học hỏi.

“Sheryl đóng vai trò quan trọng tại cả 2 tập đoàn lớn và thành công nhất lịch sử”, Colin Sebastian, chuyên gia phân tích tại Robert W. Baird & Co nhận xét. “Theo quan điểm của chúng tôi, di sản mà bà ấy để lại cho Meta chính là những mô hình kinh doanh khổng lồ trong nền kinh tế kỹ thuật số”.

Những nghi vấn

Tuy nhiên, trong một vài năm trở lại đây, hình ảnh trước công chúng của bà Sandberg ít nhiều bị hoen ố trước lời chỉ trích nhằm vào Facebook. Tập đoàn này được cho là không thể ngăn sự lan truyền chóng mặt của những thông tin sai lệch với ngôn từ kích động mang tính thù địch, thậm chí là vi phạm quyền riêng tư, trong bối cảnh các nền tảng trực tuyến ngày càng mở rộng.

Trong một vài năm trở lại đây, hình ảnh trước công chúng của bà Sandberg ít nhiều bị hoen ố trước lời chỉ trích nhằm vào Facebook

Bà Sandberg và Zuckerberg theo đó thường xuyên bị thẩm vấn trước Quốc hội. Các vụ bê bối dường như chưa bao giờ dừng lại, từ kích động bạo lực sắc tộc ở Myanmar và Sri Lanka, công khai lan truyền các video bạo lực đến những thông tin sai lệch về đại dịch Covid-19. Mới đây nhất, tờ Wall Street Journal còn đặt nghi vấn về việc bà Sandberg vài năm trước đã lợi dụng quyền lực của mình tại Facebook nhằm bưng bít thông tin về bạn trai. Tuy nhiên, đại diện Meta khẳng định đây không phải nguyên nhân sâu xa khiến bà quyết định rời bỏ công ty.

Nhận xét về “di sản” mà bà Sandberg để lại, cũng có ý kiến cho rằng người phụ nữ quyền lực này không ý thức được những hệ lụy nghiêm trọng đằng sau chính sách điều hành độc đoán.

“Người ta chứng minh rằng Facebook đã mở rộng quy mô một cách liều lĩnh có chủ đích để thống trị toàn bộ cách chúng ta giao tiếp trên toàn cầu. Chính nó đã gây ra nhiều hỗn loạn và ảnh hưởng tiêu cực đến mọi người”, Yael Eisenstat nói, nhà sáng lập công Kilele Global cho biết. “Tôi chưa bao giờ thấy bà ấy tự nhận thức được điều đó”.

Dự tính

Theo Wall Street Journal, quyết định trên của bà Sandberg không có gì đáng ngạc nhiên.

Sandberg từ lâu đã được coi là “cánh tay phải” đắc lực của Mark Zuckerberg

Nổi tiếng với vai trò dẫn dắt hoạt động kinh doanh quảng cáo Meta từ con số 0 tròn trĩnh đến quy mô 115 tỷ USD như hiện nay, Sandberg từ lâu đã được coi là “cánh tay phải” đắc lực của Mark Zuckerberg. Tuy nhiên, sự tín nhiệm từ những ngày đầu tiên này đang dần mờ nhạt, nhất là sau khi Facebook đổi tên thành Meta.

Hồi năm ngoái, một báo cáo cho thấy tỷ lệ nhân viên thông qua bà Sandberg đã giảm đi đáng kể, trong khi vai trò của Giám đốc phụ trách mảng tăng trưởng Javier Olivan lại được nâng tầm. Meta cho biết có thể ​​sẽ bổ nhiệm ông Olivan vào chiếc ghế COO, sau khi bà Sandberg từ nhiệm.

Tuy nhiên, bất chấp sự thay đổi quyền lực trong nội bộ, tầm quan trọng của bà Sandberg vẫn hiện hữu. Vị COO này công khai lên tiếng bảo vệ các nền tảng của Meta trước những cáo buộc liên quan đến bầu cử và xúi giục bạo lực. Đội ngũ luật sư đại diện pháp lý cho Meta, dưới trướng bà Sandberg, cũng tăng trưởng nhanh hơn khoảng 60% so với tổng thể công ty, trong bối cảnh Meta liên tục cuốn vào vòng xoáy chống độc quyền và cổ đông kiện tụng.

Trong một cuộc phỏng vấn mới đây với Bloomberg, bà Sandberg ngầm ám chỉ đến những nỗ lực này, và rằng vai trò của bà tại Meta “không chỉ đơn thuần là quản lý những thứ dễ dàng”. Bà mẹ 52 tuổi này, đến giây phút cuối cùng, vẫn dành lời khen tốt đẹp cho Mark Zuckerberg – vị CEO luôn thẳng thắn thừa nhận đúng là Meta được gây dựng nên từ một tiền đề non trẻ. Tuổi tác và kinh nghiệm của bà đã thực sự giúp Facebook có được sự tín nhiệm rộng khắp tại Thung lũng Silicon.

Bà Sandberg ngầm ám chỉ rằng vai trò của bà tại Meta “không chỉ đơn thuần là quản lý những thứ dễ dàng

Trong bài đăng dài 1.500 từ, bà Sandberg không nhắc đến metaverse. Người phụ nữ này chỉ nhắc đến cơ duyên 14 năm trước với Facebook cùng lời hứa gắn bó lâu dài với Mark Zuckerberg. Thế nhưng, những cuộc họp thực tế ảo sắp tới sẽ thiếu bà Sheryl Sandberg. Người xuất hiện thường xuyên có chăng chỉ là Giám đốc Công nghệ Andrew Bosworth.

Câu hỏi đặt ra lúc này là liệu Zuckerberg có thể lèo lái con thuyền đi đúng hướng, khi không có “chiếc mỏ neo” là bà Sandberg. Dù vẫn được coi là tập đoàn quảng cáo lớn nhất lĩnh vực mạng xã hội, song Meta lại đang cố gắng tự biến mình trở thành một công ty “siêu thị” có đủ mọi thứ, từ thực tế ảo đến một số ứng dụng công nghệ liên quan. Như vậy, khao khát về tốc độ tăng trưởng của Zuckerberg trước giờ vẫn không thay đổi.

Trong một bài phỏng vấn mới đây với nhà đầu tư Tim Ferriss, Zuckerberg khẳng định “đi nhanh là để học hỏi” và việc chôn chân trong một lĩnh vực quá lâu đã khiến bản thân cảm thấy tự mãn.

Thực tế, Facebook – và bây giờ là Meta – vẫn luôn là “con tàu” của Zuckerberg, nhờ số cổ phần mà vị tỷ phú này nắm giữ, song việc mất đi một người bạn đồng hành đồng nghĩa với việc Zuckerberg sẽ phải cáng đáng nhiều hơn trên con đường sắp tới. Các nhà đầu tư chứng kiến việc cổ phiếu Meta lao dốc 44% trong năm nay dường như cũng đã lường trước được vấn đề.