Mắc bệnh down do… anh em họ lấy nhau
Hủ tục hôn nhân cận huyết dẫn đến bệnh tật cho thế hệ con cháu và làm suy thoái giống nòi. Việc ngăn chặn và xóa bỏ hủ tục này ở huyện miền núi A Lưới (Thừa Thiên – Huế) không biết bao giờ mới thực hiện được.
Hậu quả khôn lường
Theo các chuyên gia y tế và sinh học, con cái của những cặp hôn nhân cận huyết có nguy cơ mắc các bệnh tật di truyền như mù màu, bạch tạng, da vảy cá, còi cọc, down hoặc kém phát triển về trí não…
Nguy cơ mắc các bệnh này của những đ.ứa t.rẻ có cha mẹ cận huyết thống cao gấp 10 lần so với những đ.ứa t.rẻ khác. Khi trưởng thành, những đ.ứa t.rẻ được sinh ra từ những ông bố bà mẹ có quan hệ anh em họ cũng dễ có nguy cơ sẩy thai hoặc vô sinh. Đây đang là nguyên nhân làm suy giảm dân số của các dân tộc thiểu số ở nước ta.
Bà Trần Thị Sương ở thôn Ca Cú 1, xã Hồng Vân lấy chồng là người anh con cô ruột.
PGS-TS Trương Thị Bích Phượng – Trưởng bộ môn Sinh lý động vật – Tế bào – Di truyền, khoa Sinh học Trường Đại học Khoa học Huế, cho biết, trong quá trình sống, các đặc điểm trên mỗi con người được quy định bởi vật liệu di truyền ở bên trong, thường được gọi là các gen.
Các gen từ thế hệ trước qua thế hệ sau cứ xảy ra hiện tượng nhân đôi và trong quá trình đó thì lại xảy ra sai sót, người ta gọi là đột biến gen, tức là xuất hiện gen lặn. Khi kết hôn giữa 2 người cùng huyết thống, cùng một đặc điểm lặn nào đó, trong cơ thể thế hệ sau có khả năng tổ hợp lại, sinh ra bệnh tật di truyền.
Theo PGS Phượng, ở những vùng cách biệt về địa lý, người dân sống cách ly với các vùng khác, do họ xuất phát từ một tổ tiên chung, nên thường kết hôn gần. Việc này liên quan đến trình độ văn hóa, trình độ hiểu biết của người dân. “Ở mỗi vùng, người dân phải được học hành đầy đủ để được hiểu biết, đây là cách tuyên truyền tốt nhất. “Ngoài việc nâng cao trình độ dân trí, chính quyền địa phương phải tuyên truyền thường xuyên, liên tục. Muốn vậy, cán bộ làm công tác tuyên truyền phải được tập huấn kỹ càng”- PGS Phượng nói.
Cũng theo PGS Phượng, ngoài các giải pháp trên, ngành chức năng cần phải có những điều tra, nghiên cứu về phả hệ. Cụ thể là phải có những nghiên cứu rất hoàn chỉnh về các cuộc hôn nhân cận huyết và công bố rộng rãi kết quả này cho người dân biết. “Hôn nhân cận huyết dẫn tới sự thoái hóa nòi giống, nếu không ngăn chặn kịp thời thì hậu quả rất khôn lường”- PGS Phượng cảnh báo.
Video đang HOT
Chưa có giải pháp ngăn chặn
Con trai của vợ chồng bà Nguyễn Thị Rương và ông Quỳnh Piềng lấy vợ là con gái của anh trai bà Rương.
Là Phó phòng Văn hóa – Thông tin huyện A Lưới nên bà Hồ Thị Tư rất am hiểu về các luật tục của các đồng bào dân tộc ở miền sơn cước này. Bà Tư cho hay, hôn nhân cận huyết là một trong những hình thức của tục nối dây đã có ở A Lưới từ thời xa xưa. “Theo khoa học, con cô, con cậu là cùng dòng m.áu, nhưng bà con ít biết đến khoa học mà chỉ quan tâm đến tập tục của họ thôi”- bà Tư nói.
Bà Tư kể, ngày trước, để thực hiện tập tục nối dây, cha mẹ thường ép con cái lấy con cô, con cậu làm vợ, làm chồng. Nhiều người lớn cũng bị cha mẹ ép kết hôn theo hình thức này, bởi vì ngày đó việc dựng vợ gả chồng cho thế hệ sau chỉ vì vật chất, không phải vì tình yêu. Hiện nay, việc kết hôn theo hình thức này hầu hết không phải do cha mẹ ép buộc nữa mà do sự tự nguyện của đôi trẻ. Mà đôi trẻ đã yêu nhau thì dù cha mẹ không muốn cũng khó ngăn cản.
Nhiều người biết đến câu chuyện đau đớn do hôn nhân cận huyết của một gia đình quý tộc người Anh. Gia đình này có một bệnh di truyền là bệnh m.áu không đông. Vì muốn giữ quyền uy, vương vị nên dòng họ quý tộc này quy định chỉ những người trong dòng tộc được kết hôn với nhau. Hậu quả là có nhiều người con của dòng họ quý tộc ấy sinh ra bị bệnh m.áu không đông.
Trên thực tế, những năm qua, các cơ quan chức năng của huyện A Lưới, nhất là Phòng Văn hóa – Thông tin huyện đã vào cuộc tuyên truyền để xóa bỏ tập tục hôn nhân cận huyết trên địa bàn.
Đơn cử như việc Phòng đã soạn sẵn một bài dân ca theo giai điệu cha chấp (thể loại dân ca dành cho đàn ông) với tên gọi “Phá bỏ tập tục nối dây” để phục vụ công tác tuyên truyền. Bài dân ca này có 6 câu, theo tiếng Pa Kô, sử dụng giai điệu cổ xưa, phần lời do các nghệ nhân “gạo cội” sáng tác.
“Ngày xưa anh yêu và thương em vô cùng. Nhưng bây giờ thì anh biết mình không thể lấy nhau, bởi đôi ta là anh em ruột thịt”- bà Tư dịch cho chúng tôi nghe một đoạn của bài dân ca chống hôn nhân cận huyết.
Cùng với sử dụng dân ca cha chấp, ngành chức năng của huyện cũng đã lồng ghép việc tuyên truyền chống hủ tục này bằng các chương trình văn hóa nghệ thuật. Tuy nhiên, đến nay, hiệu quả tuyên truyền vẫn rất hạn chế, chưa đủ sức xóa bỏ hủ tục.
Bà Tư thẳng thắn thừa nhận hiện vẫn chưa có một giải pháp tuyên truyền cụ thể, hiệu quả để cho người dân hiểu tác hại của hôn nhân cận huyết. “Cơ quan chức năng chưa có văn bản chỉ đạo nào cụ thể về vấn đề này, sắp tới chắc chắn phải tìm ra một giải pháp hiệu quả để xóa bỏ hủ tục”- bà Tư cho biết.
An Sơn
Theo Dân Việt
Vùng đất “mẹ c.hết phải chôn con”: Hủ tục rùng rợn
Theo quan niệm của người Mày (Quảng Bình), đ.ứa b.é mới chào đời thuộc về người mẹ. Bởi thế, trước sau gì thì người mẹ đã c.hết ấy cũng về bắt đ.ứa b.é đi, ai cố nuôi đ.ứa b.é cũng bị hồn ma người mẹ phạt vạ...
Từ xưa, giữa hoang vu này, khi bốn bề chỉ có rừng xanh ngắt cùng đá núi thâm u thì bất cứ người phụ nữ dân tộc Mày nào không may lìa đời lúc sinh nở thì y rằng đứa con còn đỏ hỏn vừa nhìn thấy ánh sáng mặt trời đó cũng phải chôn theo mẹ.
Thoát "án tử"
Theo quan niệm của người Mày ở xã Dân Hóa (Minh Hóa, Quảng Bình), đ.ứa b.é mới chào đời thuộc về người mẹ. Bởi thế, trước sau gì thì người mẹ đã c.hết ấy cũng về bắt đ.ứa b.é đi. Ai cố nuôi đ.ứa b.é cũng bị hồn ma người mẹ phạt vạ, đặc biệt là người đàn bà nào dám cả gan cho đ.ứa b.é bú mớm. Do thế, ngay khi chị Lon c.hết, dù đau đớn, dù tiếc thương, nhưng gia đình anh Hồ Hoàng cũng nghĩ ngay đến việc... k.ết l.iễu cuộc đời đứa con m.áu mủ của mình.
Chị Hồ Thị Phúc, (ngoài cùng bên trái) là một nạn nhân được cứu thoát từ hủ tục chôn con.
Thấy dân bản ra ngoài mua thừng, bộ đội biên phòng cắm bản ở ngay đầu bản đã với theo hỏi. Nghe chuyện người ta đi mua thừng về để cột đ.ứa b.é theo mẹ, ngay lập tức các anh có mặt tại nhà chị Lon. Trung úy Trương Vĩnh Lê - Đội trưởng Đội Vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Cửa khẩu Cha Lo kể, vận động người dân bước qua hủ tục kinh hoàng trên là việc khó hơn bạt núi ngăn sông. Ai cũng ngoảnh mặt, ai cũng lắc đầu, ai cũng khăng khăng bảo: "Không giữ đ.ứa b.é được đâu, con ma nó không nghe đâu! Nếu cố giữ thì nó về nó bắt cả bản đấy!".
Là người từng lăn lộn khắp các bản làng ở nơi biên giới hoang vu này, trung úy Lê từng đối diện với nhiều tình huống khó nhưng bằng cái tâm của người lính sống hết mình với đồng bào, anh cũng đã vượt qua và chiến thắng. Thế nhưng, trước tình huống hiếm gặp này, anh đã thực sự bối rối, không biết xử lý làm sao!
Khuyên giải, vận động chán chê mà mọi người vẫn lắc đầu nguầy nguậy. Sau cùng, anh và anh em trong đội, có cả đại diện chỉ huy đồn phải cam kết như một lời "thề độc" là sẽ đứng ra chăm lo cuộc sống cho đ.ứa b.é và chịu mọi trách nhiệm nếu "con ma" bắt vạ.
Nghe "những người anh em" của mình nói những lời tâm can và chắc như đinh đóng cột đó, hết cách chối từ, dân làng mới buộc lòng ưng thuận. Vậy là đ.ứa b.é thoát khỏi án tử. Cũng chính từ sự gợi ý của bộ đội biên phòng, bởi đang trong thời kỳ nuôi con nhỏ nên chị ruột của đ.ứa b.é là Hồ Thị Lê sẽ thay mẹ nuôi em. Đ.ứa b.é được đặt tên là Hồ Dưỡng.
Còn nguyên sợ hãi
Mẹ c.hết khi sinh nở thì phải chôn theo con, đó là hủ tục từ ngàn xưa để lại. Chính thế, ở bản Kai này, thằng bé Hồ Dưỡng cũng không phải là trường hợp đầu tiên thoát khỏi "án tử" khi đã bước một chân lên chuyến tàu về bên kia thế giới.
Theo sự giới thiệu của bộ đội biên phòng, chúng tôi tìm đến bản Bãi Dinh để tìm gặp chị Hồ Thị Phúc - người cũng may mắn được cứu sống khi vừa lọt lòng mẹ. Chị Phúc cũng là người Mày, được sinh ra ở bản Kai. Nhắc tới nơi mình cất tiếng khóc chào đời đó, tuy chẳng có chút hoài niệm nào, nhưng chị cũng thấy rùng mình sợ hãi. Nếu không có sự cưu mang, cứu giúp của bố mẹ nuôi cùng sự quyết liệt của bộ đội biên phòng thì chắc chắn chị đã theo mẹ về đất mất rồi.
Bà Hồ Thị Xa - mẹ nuôi của chị Phúc kể, vợ chồng bà lấy nhau đã lâu mà trời không thương, chẳng cho lấy mụn con để cửa nhà bớt phần quạnh quẽ. Bởi thế, năm ấy, khi nghe người ta kháo nhau, ở bản Kai người ta đang làm lễ để c.hôn s.ống một đ.ứa b.é do mẹ nó bị "ma bắt" khi sinh nở, bà đã tức tốc đến ngay. Người ta mong có con không được, đằng này... Nghĩ thế, bà gạt đám đông, gặp già làng dập đầu sống c.hết xin đ.ứa b.é về. "Khóc xin hết nước mắt, người ta mới cho đấy! Thực ra, nhìn đ.ứa b.é mắt trong veo ngơ ngác, chẳng ai nỡ g.iết nó nhưng luật tục là thế, không khác được nên mới khó!" -bà Xa hồi tưởng.
Theo trung úy Trương Vĩnh Lê, người Mày ở Kai còn nhiều hủ tục mà mới nghe chẳng ai dám tin là đang tồn tại ở thời đại văn minh này. Mẹ c.hết thì chôn theo con cũng chỉ là một trong những hủ tục kinh hoàng ấy. Giúp người dân xóa bỏ những hủ tục đã bám rễ, ăn sâu từ ngàn đời nay là nhiệm vụ không phải một sớm một chiều có thể giải quyết triệt để.
Thoát khỏi hủ tục, chị Phúc được cha mẹ nuôi chăm chút hệt như con đẻ của mình. Năm tháng trôi qua, từ đ.ứa t.rẻ đỏ hỏn, quặt quẹo, chị Phúc đã thành thiếu nữ và đã lấy chồng, sinh con đẻ cái. Chuyện trò với chúng tôi, chị bảo, chị chẳng thể ngờ chuyện đau đớn từng xảy ra với mình giờ vẫn còn dai dẳng tồn tại. Và, cứ mỗi lần nghe đâu đó tái diễn hủ tục kinh hoàng này, chị lại thêm một lần rùng mình kinh hãi.
Theo trung úy Trương Vĩnh Lê, người Mày ở Kai còn nhiều hủ tục mà mới nghe chẳng ai dám tin là đang tồn tại ở thời đại văn minh này. Mẹ c.hết thì chôn theo con cũng chỉ là một trong những hủ tục kinh hoàng ấy. Giúp người dân xóa bỏ những hủ tục đã bám rễ, ăn sâu từ ngàn đời nay là nhiệm vụ không phải một sớm một chiều có thể giải quyết triệt để. Bởi thế, ngoài nhiệm vụ trấn ải thì việc giúp người dân loại bỏ dần những luật tục không còn phù hợp cũng là một nhiệm vụ thiêng liêng và vô cùng khó nhọc với những người lính mang quân hàm xanh nơi biên viễn xa xôi này.
Theo Dân Trí
N.am s.inh Hà Nội viết bức thư đoạt giải nhất UPU quốc gia Chủ nhân g.iải t.hưởng của cuộc thi lần 41 - 2012 là Nguyễn Đăng Quý Minh, học sinh lớp 10A9 Trường THPT Nhân Chính, Hà Nội. Sau 10 năm, Hà Nội mới lại có giải nhất quốc gia cuộc thi viết thư quốc tế UPU. Với đề tài "Hãy viết thư cho một vận động viên hoặc một nhân vật thể thao mà...
