Lý Quang Diệu với những thế hệ lãnh đạo Trung Quốc

Thành công của Lý Quang Diệu trong việc kiến thiết Singapore và tầm nhìn chiến lược của ông trên vấn đề quốc tế khiến các thế hệ lãnh đạo Trung Quốc ngưỡng mộ chính trị gia này.

Nhà lập quốc Singapore Lý Quang Diệu (phải) và cố lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình. Ảnh: CNS

Sự kiện nhà lập quốc Singapore Lý Quang Diệu qua đời được truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin rầm rộ, với quy cách như với lãnh đạo của quốc gia mình. “Ông Lý Quang Diệu là chính khách châu Á có sức ảnh hưởng đặc biệt, là chiến lược gia kết hợp được giá trị phương Đông và tầm nhìn thế giới”, Xinhua dẫn lời ông Hồng Lỗi, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cho biết.

Trong bức điện chia buồn gửi chính phủ Singapore, Chủ tịch Tập Cận Bình đánh giá ông Lý là “người bạn lâu năm của Trung Quốc, là người đặt nền móng, mở rộng và thúc đẩy quan hệ Trung Quốc – Singapore”.

Từ năm 1976 cho đến khi qua đời, cố thủ tướng Lý Quang Diệu đã có 33 lần đến thăm Trung Quốc, từng gặp gỡ và xây dựng mối quan hệ mật thiết với cả 5 thế hệ lãnh đạo của quốc gia này.

Thành công của Lý Quang Diệu trong việc tạo dựng kỳ tích Singapore được cho là nguồn cảm hứng với giới lãnh đạo tối cao Trung Quốc khi quốc gia này bắt tay vào công cuộc Cải cách mở cửa đầu thập niên 80 của thế kỷ 20.

Theo đó, kinh nghiệm Bắc Kinh muốn học hỏi là phương hướng cân bằng giữa cải cách kinh tế và xã hội, mà vẫn đảm bảo sự ổn định chính trị.

“Singapore có vị trí đặc biệt trong lòng giới lãnh đạo Trung Quốc”, New York Times dẫn lời Giáo sư Hoàng Tĩnh thuộc Viện Chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore (NUS), bình luận. “Điều này có tính tượng trưng, cho thấy Trung Quốc có thể thành công trên cả hai quá trình hiện đại hóa kinh tế và chính trị. Nền chính trị phi phương Tây cũng có thể thành công”.

Tháng 11/1978, lãnh đạo Trung Quốc khi đó là ông Đặng Tiểu Bình đến thăm Singapore, trong bối cảnh Bắc Kinh chuẩn bị cho kỳ hội nghị mở màn cải cách. Theo hồi ký của Lý Quang Diệu, ông Đặng đã rất bất ngờ trước thành tựu mà Singapore đã đạt được chỉ trong hơn 10 năm độc lập.

Năm 1992, trong chuyến công du miền nam nhằm kêu gọi thúc đẩy cải cách, ông Đặng lấy Singapore là điển hình thành công trong việc vừa đảm bảo ổn định chính trị, vừa thực hiện cơ chế kinh tế thị trường.

“Trật tự xã hội của Singapore là tốt. Họ quản lý rất nghiêm, chúng ta nên học tập kinh nghiệm, mà còn phải quản lý tốt hơn họ”, nhà lãnh đạo Trung Quốc phát biểu.

Từ đó đến nay, giới chức Trung Quốc thường xuyên đến Singapore học hỏi kinh nghiệm. Theo một nghiên cứu của Đại học Thành thị Hong Kong, từ năm 1990 đến năm 2011, có 22.000 quan chức Trung Quốc đến học tập tại đảo quốc này.

Trong thời gian nhậm chức tại tỉnh Phúc Kiến, Chủ tịch Tập Cận Bình từng có 4 lần đến Singapore khảo sát. Vị khách quốc tế đầu tiên ông Tập tiếp khi mới được bầu vào Thường vụ Bộ Chính trị năm 2007, chính là ông Lý Quang Diệu.

“Họ muốn học tập cách vận hành của Singapore và tại sao lại có thể thành công đến vậy”, Giáo sư Hoàng Tĩnh cho biết. “Ngoài ra, họ cũng muốn học cách hợp tác với thế giới của Singapore, bởi đây là điểm yếu chính của quan chức Trung Quốc”.

Giáo sư Mark Thompson cho rằng sự thành công của Lý Quang Diệu và Singapore đã “cung cấp cho những người ngưỡng mộ từ Trung Quốc một sự đảm bảo về ý thức hệ”.

Mặc dù vậy, quy mô dân số nhỏ của Singapore là lý do khiến kinh nghiệm quản lý của đảo quốc này khó có thể áp dụng vào thực tiễn Trung Quốc. “Chỉ sau một vài tuần, các quan chức Trung Quốc nhận ra rằng không thể sao chép nguyên kinh nghiệm của Singapore”, Giáo sư Hoàng cho biết. “Nhưng họ vẫn giữ quan điểm rằng, nếu như Lý Quang Diệu và Singapore có thể làm được thì chúng ta cũng vậy”.

Ấn tượng với tầm nhìn sâu rộng

Ông Lý Quang Diệu và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: Xinhua

Ngoài ra, những đánh giá chính xác và tầm nhìn xa của ông Lý Quang Diệu về tình hình khu vực, thế giới đã để lại những ấn tượng sâu sắc với giới lãnh đạo Trung Quốc.

“Ông ấy nỗ lực để những phân tích của mình có tác dụng với họ, để trở thành người người cố vấn có thể tin cậy lâu dài”, chuyên gia Vương Giang Vũ, phó chủ nhiệm Trung tâm nghiên cứu Luật châu Á, bình luận.

Đây cũng được cho là lý do mà quan hệ giữa Lý Quang Diệu và Bắc Kinh vẫn rất mật thiết, ngay cả khi ông có những ý kiến phê bình Trung Quốc và Singapore vẫn duy trì quan hệ hợp tác an ninh quốc phòng với Mỹ.

Năm 2009, ông Lý Quang Diệu từng nhận định rằng Trung Quốc nay đã trỗi dậy trở thành một cực tại châu Á, mà Nhật Bản hay Ấn Độ đều không đủ sức để cân bằng lại được.

Chính vì vậy, ông cho rằng Mỹ cần tiếp tục tăng cường quan hệ với châu Á, để cân bằng sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc trong khu vực. “Nếu như Mỹ không nhận thức được vị trí trung tâm kinh tế của châu Á – Thái Bình Dương trong tương lai, mà mất đi ưu thế kinh tế và vai trò lãnh đạo tại đây, thì họ sẽ mất đi địa vị lãnh đạo trên phạm vi thế giới”, ông Lý bình luận.

Trong cuốn sách “Lý Quang Diệu: Góc nhìn của của bậc đại sư về Trung Quốc, Mỹ và thế giới” xuất bản năm 2013, ông Lý một lần nữa khẳng định mong muốn trở thành sức mạnh chủ đạo tại châu Á của Trung Quốc.

“Với kỳ tích kinh tế, họ đã biến một xã hội nghèo khó thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới như ngày hôm nay”, ông bình luận. “Người Trung Quốc muốn chia sẻ cùng với Mỹ thế kỷ này trong tư thế bình đằng”.

Đức Dương

Theo VNE