Lý do Thổ Nhĩ Kỳ khước từ phong tỏa biên giới ngăn IS

Nỗ lực của Mỹ nhằm phong tỏa biên giới Thổ Nhĩ Kỳ – Syria để ngăn IS bị coi là vô ích khi mục tiêu chính của Ankara không phải là tiêu diệt phiến quân.

Xe tăng Thổ Nhĩ Kỳ tập trung ở khu vực biên giới với Syria hồi năm ngoái. Ảnh:Reuters

Hồi cuối tháng 11, tờ Wall Street Journal cho hay chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama đã gây sức ép đòi Thổ Nhĩ Kỳ triển khai thêm quân khóa chặt đường biên giới với Syria để ngăn chặn làn sóng phiến quân vượt biên tham gia Nhà nước Hồi giáo (IS).

“Các quan chức Lầu Năm Góc ước tính Thổ Nhĩ Kỳ phải triển khai khoảng 30.000 quân để phong tỏa đường biên giới với Syria nhằm thực hiện sứ mệnh nhân đạo quy mô lớn hơn với người tị nạn”, tờ báo này cho biết.

Trong một cuộc họp báo ngày 3/12, Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Ahmet Davutoglu đã đưa ra nhiều lý do để khước từ yêu cầu trên của Mỹ, đồng thời bày tỏ sự bất bình khi phía Mỹ khăng khăng muốn dùng lực lượng bộ binh của Thổ Nhĩ Kỳ để thực hiện mục tiêu mà ông cho là “khó khăn và phức tạp” đó.

“Một khi đóng cửa hoàn toàn biên giới với Syria, các bạn sẽ xử lý vấn đề tiếp nhận người tị nạn như thế nào? Tiếp nhận người tị nạn dọc đường biên giới vừa là nghĩa vụ đạo đức, vừa là để đảm bảo an ninh quốc gia cho chúng tôi. Chúng tôi đã phải trả cái giá cao nhất bởi các hoạt động của phiến quân IS”, ông Davutoglu tuyên bố.

Nhật báo Hurriyet của Thổ Nhĩ Kỳ đưa tin các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ đã gặp nhau tại Ankara để bàn về việc tăng cường sự hiện diện của quân đội trên khu vực biên giới giáp với Syria.

Khi đánh giá yêu cầu phong tỏa biên giới do Mỹ đưa ra, các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ trả lời: “Để khóa chặt biên giới theo cách các ông đề xuất, chúng tôi cần huy động tới 30.000 quân dọc 98 km đường biên giới với Syria, và để bố trí cứ mỗi ba mét một lính canh hoặc vọng gác”.

“Không gì khó bằng việc bảo vệ đường biên giới mà phía bên kia không có một nhà chức trách chính trị nào. Bên kia biên giới của chúng tôi không có một hệ thống nhà nước hay chính quyền nào đang hoạt động, vì khoảng 98 km đường biên có vẻ như đang do IS kiểm soát”, ông Davutoglu tiết lộ trong cuộc họp báo.

Ankara từ chối đề nghị của Mỹ vì hai lý do. Thứ nhất, việc bố trí một lượng quân dày đặc như vậy ở biên giới là không khả thi, và thứ hai, Thổ Nhĩ Kỳ lo ngại rằng khi dồn quân đội sát biên giới, “phía bên kia” có thể coi đây là thái độ thù địch của Ankara, theo Hurriyet.

Hiện chưa rõ “phía bên kia” mà Thổ Nhĩ Kỳ đề cập đến là quân đội chính phủ Syria, phiến quân IS hay các nhóm nổi dậy chống chính phủ, trong đó có các nhóm phiến quân người Turk được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn.

Nỗ lực vô ích

Theo ông Adam Whitcomb, chuyên gia phân tích chính sách tại Viện Các vấn đề Vùng Vịnh, Thổ Nhĩ Kỳ muốn kéo dài thời gian trong vấn đề phong tỏa đường biên giới với Syria, bất chấp sức ép từ Mỹ có lớn đến đâu đi chăng nữa.

“Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan sẽ vô cùng do dự khi tham gia chiến dịch chống lại IS, vì Thổ Nhĩ Kỳ có thể có những mối quan hệ bí mật với nhóm phiến quân này. Thổ Nhĩ Kỳ chỉ đánh IS khi bị tấn công trước”, ông Whitcomb nói với Sputnik News.

Hàng rào biên giới giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria bị đạp đổ. Ảnh: AFP

“Mỹ có thể yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ tham gia liên minh không kích để cắt đứt nguồn tiếp tế của IS, đồng thời tăng cường kiểm soát biên giới, nhưng mục tiêu chủ yếu của Ankara lại là lật đổ chính quyền của ông Assad, chứ không phải đánh bại IS”, chuyên gia này lý giải.

Theo chuyên gia phân tích Jason Ditz của trang Antiwar.com, Mỹ đã đặt ra quá nhiều kỳ vọng vào Thổ Nhĩ Kỳ trong cuộc chiến chống IS mà không yêu cầu những hành động cụ thể, vững chắc từ phía Ankara.

“Việc yêu cầu họ ‘nỗ lực hơn nữa’ là một khái niệm mơ hồ, và trong bối cảnh hiện nay, việc gây sức ép để Thổ Nhĩ Kỳ công khai hứa hẹn ‘nỗ lực hơn nữa’ có thể là tất cả những gì mà Mỹ có thể làm được”, Ditz dự đoán.

Đọc thêm: Thử thách mà Thổ Nhĩ Kỳ mang tới cho NATO

Theo chuyên gia này, tới đây, quan hệ Mỹ – Thổ Nhĩ Kỳ sẽ trở nên căng thẳng hơn vì vấn đề trên. “Mỹ đã tỏ vẻ khó chịu với Thổ Nhĩ Kỳ sau khi nước này tuyên bố tham gia cuộc chiến chống IS, nhưng vài ngày sau đó lại chỉ chăm chăm ném bom vào quân nổi dậy người Kurd”, chuyên gia này nói.

Điều tốt nhất mà Thổ Nhĩ Kỳ có thể làm cho Mỹ hiện nay là cho phép thêm chiến đấu cơ của nước này sử dụng các căn cứ không quân trên lãnh thổ để không kích IS. “Các nỗ lực gây sức ép để Thổ Nhĩ Kỳ phong tỏa biên giới nhằm ngăn chặn nguồn dầu lậu và các tay súng của IS chỉ là cố gắng vô ích và chắc chắn thất bại”, ông Ditz nhấn mạnh.

Trí Dũng

Theo VNE