Lý do nhiều phụ nữ Mỹ xóa ứng dụng theo dõi kinh nguyệt
Ngay cả trước khi án lệ Roe v Wade bị lật ngược, nhiều phụ nữ Mỹ đã xóa các ứng dụng theo dõi chu kỳ kinh nguyệt do lo ngại đó sẽ là tài liệu pháp lý chống lại họ trước tòa.
Những ngày gần đây, ngày càng nhiều phụ nữ Mỹ xóa ứng dụng theo dõi chu kỳ kinh nguyệt khỏi điện thoại di động. Họ lo ngại dữ liệu mà ứng dụng thu thập được sẽ bị cơ quan chức năng ở các bang cấm phá thai sử dụng làm tài liệu điều tra hình sự trong tương lai.
Xu hướng này nhen nhóm từ khi bản dự thảo ý kiến của Tòa án tối cao Mỹ bị rò rỉ. Guardian cho rằng đây không phải là những lo ngại vô căn cứ. Cũng như nhiều ứng dụng khác, ứng dụng theo dõi sức khỏe sinh sản thu thập thông tin, lưu trữ và đôi khi chia sẻ dữ liệu cho bên thứ 3. Khi phá thai bị coi là phạm luật, các công tố viên có thể yêu cầu những ứng dụng này trình thông tin thu thập được của cá nhân nào đó.
“Nếu họ đang truy tố cá nhân phá thai bất hợp pháp, họ có thể gửi trát hầu tòa đến công ty sở hữu ứng dụng”, Sara Spector – luật sư hình sự tại Texas và là cựu công tố viên – cho biết. “Tuy nhiên, mọi công ty đều có chính sách bảo mật và lưu trữ riêng về cách họ sử dụng và thời gian lưu trữ dữ liệu”.
Lo ngại dữ liệu riêng tư thành bằng chứng trước tòa
Phụ nữ thường xuyên sử dụng ứng dụng theo dõi kỳ kinh là vì tính tiện lợi. Theo khảo sát năm 2019 do Kaiser Family Foundation công bố, gần 1/3 phụ nữ Mỹ sử dụng loại ứng dụng này.
Các ứng dụng này giúp cuộc sống của phụ nữ dễ dàng hơn theo nhiều cách, từ kế hoạch hóa gia đình và phát hiện dấu hiệu sức khỏe bất thường, cho đến lựa chọn thời điểm đi du lịch.
Hai công cụ theo dõi chu kỳ phổ biến nhất ở Mỹ – Flo và Clue – có tổng hơn 55 triệu người dùng.
Clue – có trụ sở tại Đức – cho biết họ cam kết bảo vệ dữ liệu sức khỏe riêng tư của người dùng, hoạt động theo luật bảo vệ dữ liệu chung GDPR nghiêm ngặt của châu Âu. Clue không theo dõi vị trí chính xác hay lưu trữ dữ liệu cá nhân nhạy cảm mà chưa nhận được sự đồng ý của người dùng.
Công ty cũng nêu rõ họ có “nghĩa vụ pháp lý theo luật châu Âu”, không tiết lộ dữ liệu sức khỏe cá nhân và sẽ “không phản hồi mọi yêu cầu tiết lộ hoặc trát đòi dữ liệu sức khỏe của người dùng bởi giới chức Mỹ”.
Tuy nhiên, theo Lucie Audibert, luật sư tại tổ chức Privacy International, việc dữ liệu được xử lý bởi một công ty châu Âu không có nghĩa là Mỹ không thể động tới những dữ liệu này.
“GDPR không đúng trong trường hợp này. Khi nhận được yêu cầu hợp pháp chính đáng từ các cơ quan có thẩm quyền của Mỹ, các công ty châu Âu sẽ thường tuân thủ. Ngoài ra, khi một công ty châu Âu đang lưu trữ dữ liệu bên ngoài EU, họ phải tuân theo các khuôn khổ pháp lý khác nhau và thỏa thuận xuyên biên giới”, luật sư Audibert nói.
Bà cũng nhấn mạnh việc sử dụng ứng dụng có trụ sở ở châu Âu không thể bảo vệ phụ nữ nếu tòa án trực tiếp yêu cầu dữ liệu. Tuy nhiên, đây vẫn là lựa chọn lạc quan hơn việc sử dụng ứng dụng của công ty có trụ sở ở Mỹ, vì các công ty này buộc phải tuân theo luật Mỹ, trong khi sẽ có chút rào cản với công ty ở châu Âu.
Flo – ứng dụng theo dõi kinh nguyệt phổ biến ở Mỹ – từng bị chỉ trích vì chia sẻ dữ liệu người dùng. Ảnh: Shutterstock.
Trước đây, Flo từng bị chỉ trích vì chia sẻ dữ liệu người dùng. Công ty nói họ chỉ sử dụng dữ liệu “cho hoạt động nghiên cứu”, và chỉ dùng “dữ liệu tổng hợp hoặc không thể xác định hay liên kết” với cá nhân cụ thể.
Tuy nhiên, cuộc điều tra của Wall Street Journal phát hiện ứng dụng này đã thông báo cho Facebook khi người dùng đến kỳ kinh nguyệt hoặc có ý định mang thai.
Vào năm 2021, trong thỏa thuận với Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC), Flo phải trải qua quy trình xem xét độc lập về chính sách bảo mật. Flo không thừa nhận bất kỳ hành vi sai trái nào.
Hôm 24/6, Flo thông báo sẽ sớm tung ra “Chế độ ẩn danh” để bảo vệ dữ liệu người dùng trong mọi trường hợp.
Planned Parenthood khuyến khích mọi người sử dụng ứng dụng Spot On.
“Những người muốn theo dõi kỳ kinh và kiểm soát sức khỏe sinh sản có thể chọn chế độ ẩn danh mà không cần tạo tài khoản”, tổ chức này cho hay. “Dữ liệu sẽ chỉ được lưu trữ cục bộ vào điện thoại của bạn và có thể xóa bất cứ lúc nào, chỉ cần xóa ứng dụng là xong”.
Trong khi đó, Apple tích hợp sẵn công cụ theo dõi chu kỳ trong ứng dụng Sức khỏe, một cách riêng tư hơn nhiều so với việc dùng ứng dụng thứ 3. Chỉ với vài bước, người dùng có thể tắt chức năng lưu trữ dữ liệu trong iCloud.
Không chỉ mỗi ứng dụng theo dõi kinh nguyệt
Melissa, bà mẹ 27 tuổi đến từ Texas, cho biết cô đã xóa ứng dụng vì lo ngại khi cô đi du lịch, chính quyền bang sẽ lợi dụng dữ liệu trễ kinh của cô.
“Tôi đã sử dụng ứng dụng này rất nhiều, ví dụ như để theo dõi thời điểm có kinh hoặc dự đoán khi nào tâm trạng tôi thay đổi. Đôi khi, tôi cáu kỉnh khi thức dậy, và ứng dụng cho tôi biết đây là điều bình thường vào thời điểm này trong chu kỳ của tôi”, cô nói thêm, đồng thời cho hay mình sẽ không sử dụng ứng dụng kiểu này nữa.
Evan Greer – Phó giám đốc nhóm phi lợi nhuận Fight for the Future – cho biết cách tốt nhất để bảo vệ dữ liệu sức khỏe là chỉ sử dụng các ứng dụng lưu trữ dữ liệu cục bộ, thay vì lưu trữ trên đám mây.
Hàng triệu phụ nữ trên toàn cầu đang sử dụng các ứng dụng theo dõi kinh nguyệt vì nhiều mục đích khác nhau. Ảnh: Pop Sugar.
Hàng triệu phụ nữ trên toàn cầu đang sử dụng các ứng dụng theo dõi kinh nguyệt vì nhiều mục đích khác nhau. Ảnh: Pop Sugar.
Eva Blum-Dumontet, nhà tư vấn chính sách công nghệ, cho biết thay vì yêu cầu người dùng thay đổi hành vi, thì “chính các công ty nên thay đổi cách hoạt động”.
“Lẽ ra ngay từ đầu các công ty đã không được phép sở hữu nhiều dữ liệu đến như vậy. Nếu họ áp dụng biện pháp như lưu trữ cục bộ và giảm thiểu yêu cầu cung cấp dữ liệu xuống mức thấp nhất, chúng ta đã không phải tranh luận về vấn đề này bây giờ. Vẫn chưa quá muộn để làm điều đúng đắn”, bà nói.
“Các công ty đang kiếm lợi nhuận từ cơ thể phụ nữ cần suy nghĩ kỹ về cách bảo vệ người dùng”, bà nói. “Cách duy nhất để có thể tồn tại trong thị trường này, cách duy nhất để người dùng tin tưởng là cải thiện chính sách quyền riêng tư. Nếu (dữ liệu của) bất kỳ ứng dụng nào bị tòa án sử dụng chống lại người dùng của họ trước tòa, điều này sẽ khiến hình ảnh của họ xấu đi rất nhiều”.
Các chuyên gia cảnh báo mặc dù phần lớn phụ nữ đang tập trung vào các ứng dụng theo dõi sức khỏe sinh sản, đây không phải là kiểu ứng dụng duy nhất có thể chống lại người dùng trước tòa.
“Google Maps hoặc một trò chơi trên điện thoại dễ dàng trở thành vũ khí chống lại người dùng, như ứng dụng theo dõi kinh nguyệt vậy”, ông Greer nói. “Mặc dù các cá nhân cũng cần phòng ngừa, trách nhiệm này còn thuộc về các công ty và giới lập pháp” trong việc bảo vệ quyền riêng tư.
Tổng thống Biden: ‘Đây là ngày buồn của nước Mỹ’.Tổng thống Joe Biden ngày 24/6 cho biết việc Tòa án Tối cao lật lại phán quyết bảo vệ quyền phá thai Roe v. Wade đã đưa nước Mỹ quay về 150 năm trước.
'Viên thuốc sáng hôm sau' cháy hàng ở Mỹ
Hàng loạt phụ nữ Mỹ đã đổ xô tích trữ thuốc tránh thai khẩn cấp, trong khi lịch đặt hẹn tư vấn dùng thuốc phá thai tăng vọt ở nhiều nơi.
Như nhiều người khác, Chrissy Bowen (51 tuổi), ở Texas, đã ngay lập lên mạng đặt hàng thêm thuốc tránh thai khẩn cấp - còn được gọi là "viên thuốc sáng hôm sau" - khi nghe tin Tòa án Tối cao Mỹ quyết định lật ngược phán quyết Roe v Wade hợp pháp hóa việc phá thai năm 1973.
Dù đã có một số thuốc mua hồi tháng 5 sau khi dự thảo về việc bỏ phiếu cho quyết định trên bị rò rỉ, bà vẫn đặt thêm 6 viên thuốc cho con trai và con gái đã đến tuổi sinh sản.
Dẫu đã có thuốc trong giỏ hàng, bà Bowen vẫn thường xuyên kiểm tra đơn hàng. Chỉ một ngày sau khi quyết định của tòa án được đưa ra hôm 24/6, tài khoản trên Amazon nơi bà đặt thuốc đã hiển thị thông báo "bán hết".
"Tôi làm như thế này vì hiện nay việc phá thai không còn nữa, và tôi lo lắng rằng loại biện pháp tránh thai này (thuốc tránh thai) sẽ sớm không còn nữa", Bowen nói.
Không chỉ thuốc tránh thai, thuốc phá thai cũng nhanh chóng được săn đón.
Trong vài giờ sau khi Tòa án Tối cao công bố quyết định của họ, Just the Pill, một tổ chức phi lợi nhuận chuyên thu xếp cho bệnh nhân mua thuốc phá thai ở một số bang, đã nhận gần 100 yêu cầu đặt lịch hẹn tư vấn.
Con số đó gấp khoảng bốn lần số lượng yêu cầu đặt hẹn hàng ngày thông thường của tổ chức. Nhiều người trong số đó đến từ Texas và các bang đã nhanh chóng áp đặt lệnh cấm phá thai sau phán quyết của tòa án.
Quyết định cấm phá thai của Tòa án Tối cao Mỹ đang khiến nhiều phụ nữ đổ xô tích trữ thuốc tránh thai không chỉ cho bản thân và gia đình, mà còn cho bạn bè hoặc người quen. Bên cạnh đó, nhu cầu thuốc tránh thai cũng tăng vọt trong khi đối mặt với những rào cản pháp lý.
Đồ họa: New York Times.
Thuốc tránh thai khẩn cấp cháy hàng
Stix, một công ty chăm sóc sức khỏe sinh sản cho phụ nữ, cho biết nhu cầu đối với thuốc uống tránh thai khẩn cấp của họ đã tăng hơn 600% trong 24 giờ sau thông báo của Tòa án Tối cao. Một viên thuốc có giá 38 USD và thời hạn sử dụng lên đến 20 tháng.
Cynthia Plotch, đồng Giám đốc điều hành của Stix, cho biết "70% trong số những người đó đã mua nhiều hơn một liều thuốc".
Các nhà bán lẻ đang cố gắng tăng cường nguồn cung. Hôm 24/6, Wellspring Meds, trang web sản phẩm chăm sóc sức khỏe, cùng với cửa hàng Amazon của công ty, đã bán hơn 6.000 đơn vị thuốc tránh thai khẩn cấp, tăng mạnh so với 1.000 đơn vị một ngày trước đó, Ariel Kondov, một trong những chủ sở hữu của công ty cho biết.
Ông cho biết mình không nghĩ có nhà cung cấp nào chuẩn bị trước để đáp ứng được ngay lập tức nhu cầu hiện tại. Ông đã liên hệ với các nhà sản xuất thuốc tránh thai vào hôm 24/6, và họ nói rằng đang tăng sản lượng và sẽ tiếp tục đáp ứng nhu cầu tăng cao.
Hiện tại, có hai sản phẩm chính trong danh mục thuốc tránh thai khẩn cấp.
Plan B là nhãn hiệu thuốc được biết đến nhiều nhất, không cần kê đơn, được sử dụng trong vòng 72 giờ sau khi sinh hoạt tình dục. Nó ít hiệu quả hơn ở những người nặng hơn 75 kg, theo Planned Parenthood - một tổ chức phi lợi nhuận cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản ở Mỹ và trên toàn cầu.
Ella, một loại thuốc tránh thai theo toa bác sĩ, có thể uống muộn nhất là 5 ngày sau khi quan hệ tình dục. Nó có thể hiệu quả hơn Plan B ở những phụ nữ nặng trên 75 kg (nhưng không quá 89 kg).
Vào tháng 5, sau khi dự thảo của Tòa án Tối cao bị rò rỉ, Wisp - một công ty cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe từ xa - đã chứng kiến doanh số bán các sản phẩm và dịch vụ tránh thai khẩn cấp tăng 40% so với tháng trước, theo Ahmad Bani, Giám đốc điều hành của công ty.
Một số loại thuốc tránh thai thông dụng tại Mỹ. Ảnh: Verywell Health.
Trong 24 giờ sau thông báo chính thức của Tòa án Tối cao hôm 24/6, doanh số bán thuốc tránh thai khẩn cấp của Wisp đã tăng hơn 25 lần so với mức trung bình hàng ngày vào tháng 5.
Hannah Lyter (27 tuổi), một nhà quản lý mạng xã hội, người đã giúp tạo nội dung cho Wisp, đã mua thuốc để phân phát cho những người cần.
Sarah McKenna (21 tuổi) ở Saylorsburg, đã lên Amazon mua ba viên thuốc khi thông báo được đưa ra, để bổ sung vào đơn đặt hàng mà cô đã thực hiện vào tháng trước sau khi dự thảo bị rò rỉ.
"Suy nghĩ đầu tiên của tôi là tôi muốn mua thuốc tránh thai không chỉ cho bản thân mà cho những người cần nó, vì có người mua chúng và bán lại với một mức giá điên rồ", McKenna nói. "Tôi có bạn bè và gia đình, những người không phải lúc nào cũng có thể mua được những thứ đó và tôi muốn có thêm một số thuốc để có ngay lúc cần".
McKenna đã mua thuốc tránh thai khẩn cấp My Way, gần giống Plan B, thường có giá 8 USD một viên. Một giờ sau khi mua hàng, McKenna nhận thấy rằng giá đang leo thang. Một ngày sau khi thông báo, nó đã được bán hết trên trang Amazon mà cô đặt hàng.
"Điều này sẽ tiếp tục xảy ra", cô nói về việc tăng giá và thiếu hụt nguồn cung.
Margaret Laws, 57 tuổi, đang đến thăm chị gái ở Broken Arrow, Oklahoma, thì nghe tin tức từ tòa án và quyết định mua thuốc uống tránh thai khẩn cấp vào ngày hôm đó. "Tôi không thể chỉ đứng nhìn và không làm gì cả".
Người dân biểu tình trên khắp nước Mỹ sau quyết định gây sốc của Tòa án Tối cao hôm 24/6. Ảnh: Reuters.
Với khoảng 100 USD lấy từ tài khoản tiết kiệm sức khỏe (HSA), bà đã mua 10 viên thuốc. "Suy nghĩ đầu tiên của tôi là sẽ tìm nơi phân chia những thứ này một cách an toàn tại địa phương", bà nói.
Bà Laws, một người đồng tính nữ và không quan hệ tình dục với nam giới, đã thông báo bạn bè của mình ở khu vực Tulsa, đặc biệt là những người có con gái, để họ biết rằng nếu họ cần thuốc, họ có thể gọi cho bà.
Stacey Michelon (52 tuổi) là thành viên hội đồng quản trị của Planned Parenthood ở Illinois, cũng đã đặt một vài hộp Plan B cho các con của mình. Tuần này, bà đã nhắn tin cho một nhóm phụ huynh có con theo học tại trường của con trai, kêu gọi họ trang bị thuốc tránh thai cho con. "Tôi cảm thấy mình có nghĩa vụ như vậy. Và đây không chỉ là điều chúng ta cần làm cho con gái của mình. Con trai cũng cần biết đây là một vấn đề đối với chúng".
Trung tâm của một cuộc chiến mới
Thuốc phá thai, đã được sử dụng trong hơn một nửa số ca phá thai gần đây ở Mỹ, thậm chí còn được tìm kiếm nhiều hơn sau khi phán quyết Roe v. Wade bị lật ngược.
Phương pháp này được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) cho phép sử dụng trong 10 tuần đầu của thai kỳ.
Nhiều bệnh nhân lựa chọn phá thai bằng thuốc vì nó ít tốn kém, ít xâm lấn vào cơ thể và đảm bảo sự riêng tư hơn so với phá thai ngoại khoa.
Luật phá thai bắt đầu có hiệu lực ở nhiều bang bảo thủ cấm mọi hình thức phá thai, kể cả phá thai bằng thuốc. Ngoài ra, 19 tiểu bang đã có luật cấm các dịch vụ tư vấn sức khỏe trực tuyến về việc để phá thai.
Texas mới đây đã ban hành luật cấm gửi thuốc phá thai qua đường bưu điện. Vì vậy, các nhóm và một số chính quyền tiểu bang ủng hộ quyền phá thai đang vận động để giúp người có nhu cầu mua thuốc ở những tiểu bang mà thuốc phá thai là hợp pháp.
Bác sĩ Julie Amaon, Giám đốc y tế của Just the Pill, cho biết trong vòng vài ngày tới, tổ chức có kế hoạch triển khai "một nhóm phòng khám di động" ở Colorado, đậu dọc theo biên giới các bang, cung cấp dịch vụ tư vấn phá thai bằng thuốc và cấp phát thuốc.
Bác sĩ Amaon nói: "Bằng cách hoạt động ở biên giới các bang, chúng tôi sẽ giảm bớt gánh nặng đi lại cho bệnh nhân ở những bang có lệnh cấm hoặc giới hạn nghiêm trọng. Phòng khám di động của chúng tôi cũng có thể nhanh chóng đi bất cứ đâu có nhu cầu".
Bệnh nhân nhận thuốc phá thai tại phòng khám Trust Women ở Oklahoma vào năm ngoái. Ảnh: Reuters.
Các nhà cung cấp dịch vụ phá thai bằng thuốc tương tự cũng đang lên kế hoạch. Hey Jane, một tổ chức đã phục vụ gần 10.000 bệnh nhân ở California, Colorado, Illinois, New Mexico, New York và Washington, có kế hoạch mở rộng ra nhiều tiểu bang hơn. "Chúng tôi đã tăng cường đội ngũ của mình để đáp ứng nhu cầu gia tăng đáng kể này", Giám đốc điều hành Kiki Freedman cho biết.
Các nhóm chống phá thai đang cố gắng loại đẩy lùi sự quan tâm đến thuốc phá thai bằng cách lập luận rằng nó không an toàn, gọi sự gia tăng các ca phá thai bằng thuốc là "đe dọa sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng".
Trong một tuyên bố, Bộ trưởng Tư pháp Merrick B. Garland, đã đề cập cụ thể đến loại thuốc đầu tiên trong phác đồ phá thai bằng thuốc, mifepristone.
"Đặc biệt, FDA đã phê duyệt việc sử dụng thuốc mifepristone", ông nói.
Các chuyên gia pháp lý cho biết có thể có những cách khác để Bộ Tư pháp tham gia vào việc chống lại các hạn chế phá thai bằng thuốc, chẳng hạn như phản đối luật cấm sử dụng thuốc gửi qua đường bưu điện, vì việc gửi thư nằm dưới sự giám sát của liên bang.
Hôm 24/6, FDA - vốn có lập trường thận trọng - trong một tuyên bố cho biết: "Chúng tôi chưa có cơ hội xem xét lại, nhưng chúng tôi lưu ý rằng các quyết định độc lập và theo quy định của FDA đều dựa trên cơ sở khoa học và thực tế".
Cơ quan này nói thêm rằng "bệnh nhân nên được tiếp cận với các loại thuốc an toàn và hiệu quả được FDA phê duyệt".
Tổng thống Biden: 'Đây là ngày buồn của nước Mỹ'.Tổng thống Joe Biden ngày 24/6 cho biết việc Tòa án Tối cao lật lại phán quyết bảo vệ quyền phá thai Roe v. Wade đã đưa nước Mỹ quay về 150 năm trước.
Ngày cuối ở một phòng phá thai tại Mỹ Sự đau xót ngập tràn và nước mắt trào dâng tại phòng khám cung cấp dịch vụ phá thai ở Texas ngay sau phán quyết của Tòa án Tối cao Mỹ hôm 24/6. Điện thoại bắt đầu đổ chuông như thường lệ, ngay sau khi phòng khám sức khỏe sinh sản ở Houston mở cửa hoạt động vào lúc 9h sáng 24/6. Những...