Lý do ngày càng nhiều nước Đông Nam Á muốn gia nhập BRICS
Theo các nhà phân tích, mong muốn đa dạng hóa các lựa chọn trên đấu trường kinh tế toàn cầu là một trong những lý do khiến ngày càng nhiều các quốc gia Đông Nam Á muốn gia nhập nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS.
Quốc kỳ các nước thành viên BRICS. Ảnh: AFP/TTXVN
Tiến sĩ Joseph Liow – Trưởng khoa Khoa học xã hội, nghệ thuật và nhân văn tại Đại học công nghệ Nanyang (Singapore) – cho biết các quốc gia bày tỏ quan tâm đến việc gia nhập BRICS đều bị thu hút bởi tiềm năng chung của khối này.
“Đây là một phần trong tính toán của các quốc gia Đông Nam Á về lợi ích quốc gia và mong muốn đa dạng hóa các lựa chọn của họ trên trường kinh tế toàn cầu”, ông Liow nhấn mạnh
Theo hãng tin Reuters (Anh), hôm 20/6, người phát ngôn Bộ ngoại giao Thái Lan Nikorndej Balankura cho biết nước này đã đệ trình yêu cầu chính thức gia nhập BRICS từ một tuần trước.
Trong khi đó, trong cuộc phỏng vấn với hãng truyền thông Trung Quốc Guancha hôm 18//6, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cho biết nước này đã quyết định gia nhập BRICS và “sẽ sớm tiến hành các thủ tục chính thức”.
Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim. Ảnh: AFP/TTXVN
Hồi tháng 1, Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia Retno Marsudi cho biết đất nước này “vẫn đang nghiên cứu những lợi ích có thể đạt được khi gia nhập BRICS”.
Các quốc gia khác, như Myanmar và Lào trước đây cũng bày tỏ quan tâm đến việc gia nhập BRICS. Trong khi đó, Singapore và Philippines, vẫn chưa đưa ra lập trường về việc gia nhập khối.
Video đang HOT
Lời kêu gọi của BRICS
Ông Bhima Yudhistira, Giám đốc điều hành Trung tâm nghiên cứu kinh tế và luật pháp (CELIOS) tại Indonesia, cho biết hầu hết các quốc gia trong ASEAN đều coi Trung Quốc và Ấn Độ là những thị trường truyền thống tiềm năng.
BRICS được thành lập vào năm 2006, ban đầu bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc. Nam Phi gia nhập khối vào năm 2010. Ai Cập, Ethiopia, Iran, Saudi Arabia và Các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE) được chào đón trở thành thành viên mới của khối từ ngày 1/1/2024.
Tổng cộng, nền kinh tế của các thành viên BRICS có giá trị hơn 28,5 nghìn tỷ USD, chiếm khoảng 28% nền kinh tế toàn cầu.
Trong khi đó, Tiến sĩ Alan Chong, Nghiên cứu viên cao cấp tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S Rajaratnam của Singapore, mô tả BRICS là “một vòng tròn lãnh đạo thay thế khi nói đến quản trị toàn cầu”.
Lấy ví dụ về mối quan tâm của Malaysia khi gia nhập nhóm, Tiến sĩ Chong cho biết rằng đây có thể “là một cách để nâng cao chính sách đối ngoại của quốc gia này theo một cách rất đặc biệt”.
Những trở ngại
(Từ trái sang): Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tại Hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Johannesburg (Nam Phi) ngày 24/8/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Ông Bhima cảnh báo khi một số nước ASEAN gia nhập BRICS, điều này có thể trao cho Bắc Kinh vai trò lớn hơn trong cuộc chiến thương mại với Mỹ.
Ngoài ra, các quốc gia này còn có thể phụ thuộc quá mức vào Trung Quốc theo nhiều cách khác nhau, đặc biệt là từ góc độ kinh tế.
“Điều này thực sự rất rủi ro, vì Trung Quốc đang phải trải qua tình trạng nhu cầu trong nước chậm lại trong ít nhất 2 đến 3 năm tới và vẫn đang vật lộn với cuộc khủng hoảng bất động sản. Nền kinh tế Trung Quốc, dự kiến chậm lại, cũng sẽ tác động đến tăng trưởng kinh tế của các nước trong khu vực ASEAN”, ông Bhima nói.
Trong khi đó, Tiến sĩ Liow cho biết chính trị trong nội bộ BRICS có thể trở thành một trở ngại.
“Cũng có những trở ngại lớn, như tư cách thành viên của các quốc gia có mối quan hệ song phương riêng đang phải đối mặt với những thách thức, như Trung Quốc và Ấn Độ, hoặc Saudi Arabia và Iran. Chính trị có thể dễ dàng trở thành một bức tranh khiến tiềm năng của khối khó có thể hiện thực hóa”, ông nói.
Trong khi một số quốc gia Đông Nam Á đã bày tỏ quan tâm đến việc gia nhập BRICS, thì một số quốc gia khác vẫn giữ im lặng về vấn đề này. Nhà kinh tế học Bhima tin rằng vấn đề này phụ thuộc vào mối quan hệ giữa các quốc gia ASEAN và các thành viên trong nhóm BRICS.
“Singapore cảm thấy nếu không gia nhập BRICS, họ cũng vẫn trở thành trung tâm đầu tư và tài chính cho nhiều công ty Trung Quốc. Nước này cũng lo ngại các thỏa thuận song phương và đa phương với Trung Quốc và các quốc gia BRICS khác sẽ bị trùng lặp”, ông Bhima nói.
Tuy nhiên, ông Bhima tin rằng sức hấp dẫn của BRICS sẽ tiếp tục hướng đến việc mở rộng để có được những lợi ích kinh tế tiềm năng.
“Nhiều quốc gia sẽ quan tâm đến việc gia nhập BRICS nếu các nước lớn như Trung Quốc và Ấn Độ đưa ra các gói đầu tư hấp dẫn, giảm bớt các rào cản xuất khẩu khác nhau cho các nước BRICS và cung cấp các khoản vay chắc chắn hơn cho các dự án lớn phù hợp với chương trình nghị sự quốc gia”, ông cho hay.
Nga nói BRICS không hoan nghênh các nước phương Tây
Ngày 25/8, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Ryabkov nói rằng các nước phương Tây không có cơ hội gia nhập BRICS chừng nào họ còn theo đuổi các chính sách thù địch nhằm vào các thành viên của nhóm này.
Đại diện các nước thuộc BRICS. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo đài RT, phát biểu tại cuộc họp báo sau hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Johannesburg (Nam Phi), ông Ryabkov nhắc lại rằng một trong những điều kiện quan trọng để được gia nhập BRICS là không áp dụng các biện pháp trừng phạt bất hợp pháp lên bất kỳ thành viên nào của nhóm.
Ông cho biết tất cả 6 quốc gia được mời tham gia BRICS mới đây (gồm Argentina, Ai Cập, Ethiopia, Iran, Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất) đều đáp ứng đầy đủ yêu cầu này.
Ông Ryabkov nhấn mạnh rằng, trong khi đó, các quốc gia phương Tây đang đi theo con đường hoàn toàn ngược lại, vì vậy không có chuyện mời bất kỳ ai trong nhóm này tham gia BRICS và thậm chí không có chuyện mời họ tham gia các sự kiện của nhóm.
Tuy nhiên, ông Ryabkov nói sẽ không đóng hoàn toàn cánh cửa trở thành thành viên BRICS đối với các quốc gia phương Tây. Cụ thể, nếu quốc gia nào từng ủng hộ chế độ trừng phạt này mà thay đổi cho dù chịu hậu quả và từ bỏ chính sách này, thì đơn đăng ký thành viên của quốc gia đó có thể được xử lý.
Các nước phương Tây đã áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế khắc nghiệt lên Nga, một thành viên BRICS, vì cuộc xung đột ở Ukraine. Nga đã nhiều lần lên án các biện pháp trừng phạt này, gọi đây là các biện pháp bất hợp pháp. Ngoài ra, vào năm 2021, Liên minh châu Âu đã áp đặt các biện pháp trừng phạt Trung Quốc, cũng là một thành viên khác của BRICS, xử phạt một số quan chức vì cáo buộc vi phạm nhân quyền mà Trung Quốc luôn phủ nhận.
Trong khi đó, ông Ryabkov cũng cảnh báo rằng Mỹ đang gây áp lực lên các quốc gia khác nhằm ngăn chặn những thay đổi trong bối cảnh toàn cầu sau cuộc họp BRICS và sự mở rộng chưa từng có của nhóm này. Tuy nhiên, ông nói rằng quá trình làm giảm vai trò của phương Tây trong các vấn đề thế giới là không thể đảo ngược và chắc chắn rằng các đối tác của Nga đủ khôn ngoan để nhận ra điều phương Tây thực sự đang cố gắng làm và phản kháng lại.
Trước đó, ngày 24/8, lãnh đạo các nước thành viên BRICS cho rằng việc tiếp nhận thêm 6 nước thành viên mới vào nhóm này có ý nghĩa lịch sử. 6 nước này sẽ được tiếp nhận làm thành viên BRICS từ ngày 1/1/2024. Việc tiếp nhận thêm thành viên mới để mở rộng nhóm các nền kinh tế mới nổi này đã trở thành nội dung chính trong chương trình nghị sự của hội nghị thượng đỉnh kéo dài 3 ngày, khai mạc ngày 22/8 tại thành phố Johanesburg (Nam Phi). Các cuộc thảo luận xoay quanh lộ trình và số lượng kết nạp thành viên mới.
Theo Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva, với việc tiếp nhận thêm 6 thành viên mới, BRICS chiếm một nửa dân số thế giới và thậm chí sẽ chiếm tỷ trọng lớn hơn trong tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu. Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cho biết New Delhi có mối quan hệ sâu sắc với 6 nước thành viên mới, đồng thời cho rằng quan hệ song phương giữa Ấn Độ với từng nước thành viên mới sẽ được mở rộng trong những lĩnh vực mới. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho rằng việc mở rộng thành viên có ý nghĩa lịch sử đối với nhóm và là điểm khởi đầu mới đối với cơ chế hợp tác trong khuôn khổ BRICS.
Trong khi đó, các nước được mời đều bày tỏ tinh thần sẵn sàng hợp tác với tất cả các nước thành viên BRICS.
Về phần mình, ngày 24/8, Mỹ đã hạ thấp tầm quan trọng của việc BRICS kết nạp 6 thành viên mới, đồng thời cho biết họ sẽ tiếp tục hợp tác với các đối tác trên khắp thế giới. Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ nêu rõ: "Mỹ nhắc lại niềm tin rằng các quốc gia có thể lựa chọn đối tác và nhóm mà họ sẽ liên kết. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc với các đối tác và đồng minh tại các diễn đàn song phương, khu vực và đa phương để tăng cường thịnh vượng chung và duy trì hòa bình, an ninh toàn cầu".
Định vị vai trò trong thế giới nhiều biến động An ninh đã được thắt chặt tại các nẻo đường xung quanh Trung tâm Hội nghị quốc tế Sandton tại thành phố Johannesburg (Nam Phi), nơi sẽ diễn ra Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 15 của Nhóm các nền kinh tế mới nổi hàng đầu thế giới (BRICS). Đường phố được trang hoàng trước thềm Hội nghị thượng đỉnh BRICS tại Johannesburg,...
