Lươn um rau ngổ – món ngon đậm chất miền Tây
Ngoài chuột đồng chiên xả ớt, cá nướng trui là đại diện nổi tiếng cho ẩm thực Cà Mau dân dã thì còn có một món ăn khác cũng mang đậm chất hương vị miền Tây khác là lươn um rau ngổ.
Lươn là hải sản từ ruộng đồng, ngổ là loài rau mọc hoang dại ở ao đầm cộng thêm công thức chế biến om hay um trong nồi đất đã nói lên tất cả nét bình dị, đồng quê của ẩm thực đất mũi.
Cà Mau trù phú nên sản vật đồng quê nhiều vô kể. Vì thế đặt chân đến chốn này thực khách chẳng lo đói đặc sản, hay mất công tìm kiếm đâu xa. Bởi đặc sản luôn là những thứ quen thuộc hiện hữu trong đời sống hàng ngày của người dân. Một nồi lươn um rau ngổ béo ngậy thơm ngát, đơn giản vậy thôi mà đã làm say mê biết bao người. Và một điểm đặc biệt nữa, tuy dân dã nhưng đây lại phương thuốc đông y quý cho người mắc bệnh về dinh dưỡng, phong thấp, trĩ hoặc xương sống. Theo đông y, lươn có nhiều chất bổ giúp bồi dưỡng khí huyết, rau ngổ có tính mát công dụng kháng viêm rất tốt, nghệ vàng vốn dĩ nổi tiếng về khả năng phá huyết ứ giảm viêm sưng, v.v. Do đó, khi cả ba kết hợp với nhau nghiễm nhiên trở thành bài thuốc quý chữa được nhiều bệnh khó.
Cách làm món lươn um rau ngổ
Lươn um rau ngố Cà Mau hay lươn om rau ngổ là cách gọi tên địa phương, gọi kiểu gì cũng được nhưng chế biến thì chỉ có một. Để làm món này cần chọn nguyên liệu là những con lươn đồng màu vàng óng to cỡ ngón tay trỏ, nhúm rau ngổ tươi và chuẩn bị thêm nước cốt dừa, bột nghệ, lạc rang, rau thơm. Sau đó bắt đầu từng công đoạn
Rau ngổ có tác dụng trị bệnh tiểu đường, gan nhiễm mỡ
Bước 1. Sơ chế lươn
Lươn cũng giống như trạch là loài da trơn, có nhiều nhớt. Muốn khử nhớt phải nhúng qua tro bếp hoặc nước muối pha giấm. Sau đó cắt đầu bỏ ruột, rửa sạch để ráo nước. Có thể cắt khúc dài bằng 2 đốt ngón tay, khứa nhẹ xung quanh nếu thích.
Bước 2. Chuẩn bị nguyên liệu phụ
Hái một nhúm rau ngổ non rửa sạch, giữ lại cọng không cần thái nhỏ. Chọn mua nước cốt dừa vắt sẵn hoặc mua dừa về tự làm. Đồng thời, chuẩn bị thêm ít bột nghệ vàng và hành. Dùng một chiếc nồi đất vừa đủ chứa tất cả nguyên liệu trên. Xếp một lớp rau ngổ ở dưới đáy xong cho lươn vào đặt theo vòng tròn; tiếp đến rưới nước cốt dừa, bột nghệ, hành cho nước sâm sắp mặt. Không quên nêm gia vị vừa ăn, để hỗn hợp 15-20 phút cho thịt lươn thấm trước khi đem um.
Video đang HOT
Bước 3. Um lươn
Nồi đất um trên lửa liu riu trong khoảng 20 phút lươn chín. Trong quá trình đun không mở nắp vung, không đảo nguyên liệu. Lươn chín bắc xuống rắc rau thơm và lạc rang giã nhỏ vào nồi.
Bước 4. Chuẩn bị nước chấm
Lươn um rau ngổ Cà Mau sẽ không đậm chất miền Tây nếu thiếu chén nước chấm đặc biệt. Đó là thứ nước chấm làm từ nước cốt dừa và tương hạt. Tương hạt nghiền nhuyễn trộn chung xả băm nhuyễn cùng ớt bằm. Cho tất cả vào chén lớn, thêm nước cốt dừa thêm đường muối vừa ăn rồi trộn đều cho đến khi thành thứ nước chấm sền sệt. Rắc thêm chút đậu phộng rang nữa là thành phẩm. Thông thường, người miền Tây rất chuộng nước chấm chua ngọt nhưng riêng lươn um rau ngổ Cà Mau họ nhất định phải dùng thứ nước chấm này. Nó vừa thơm vừa béo, vừa ngọt vừa mặn. Có lẽ vị này nó hợp gu với đặc sản dân dã.
Bước 5. Thưởng thức
Lươn um nóng hổi kèm chén nước chấm bùi thơm không thể thiếu chén bún tươi dai hay tô cơm nóng. Có kết hợp như vậy mới thưởng thức được nét quê trong ẩm thực Cà Mau. Nó có vị thơm ngọt của thịt lươn đồng, có mùi thơm mát của rau ngổ thơm bùi của nước cốt dừa cùng vị thanh của nghệ nên khi chan cùng bún sẽ kích thích vị giác.
Lươn um rau ngổ, vừa ngon vừa tốt cho sức khỏe
Hương vị đồng quê có những nét riêng khó tả bằng lời. Lươn um rau ngổ cũng vậy, thực khách phải tự nếm tự cảm nhận mới thấy cái ngon, đặc biệt.
Các món ngon chế biến từ cá thòi lòi (cá leo cây)
Món phá mồi là câu nói đùa mà dân sành ăn đặc biệt phong tặng cho cá thòi lòi. Còn với những đầu bếp thì đây lại là loài hải sản đặc biệt, thứ nguyên liệu của nhiều món ăn ngon không dễ tìm.
Có thể nói thòi lòi là một trong những loài cá kỳ dị hành tinh. Một loài cá đa năng khi có thể nhảy, bò, chạy trên cạn và bơi dưới nước. Và cũng phải công nhận rằng cá thòi lòi ngon thứ thiệt, không tanh, thịt chắc ngọt còn hơn cá nước ngọt. Ngoại hình xấu nhưng chất lượng quá đỉnh nên những món ngon từ cá thòi lòi luôn được ca tụng là đặc sản Cà Mau.
Cá thòi lòi - quái thú xấu xí nhưng khá ngon khi lên bàn ăn
Cá thòi lòi gây ấn tượng ngay từ cái nhìn đầu tiên. Dù chỉ thoáng qua cũng đủ lưu lại khoảnh khắc. Từ làn da cho đến cặp mắt, từ bộ vây cho đến màu sắc đều rất đặc biệt. Cá thòi lòi nhỏ con, mỗi con chỉ to bằng 2-3 ngón tay người nhưng riêng cặp mắt đã to bằng cả cái đầu. Vì lồi hẳn ra ngoài nhìn ngộ nghĩnh mà cái tên thòi lòi ra đời. Chúng khoác lên mình bộ áo sần sùi đen xám, bộ vây nhìn như hai bánh chèo. Tìm hiểu kỹ nguồn gốc mới biết chúng thuộc họ cá bống trắng, thích sống ở những bãi sình lầy khu cửa sông, rừng đước, mắm và ngập mặn. Mà họ nhà bống không chỉ nhiều thịt mà còn ngọt chắc nên thòi lòi thừa hưởng không ít lợi thế này. Và tất nhiên, mỗi khi nhắc đến loài cá này người ta sẽ nghĩ ngay đến đặc tính leo trèo của chúng. Hệ hô hấp kép thở bằng phổi và bằng mang giúp cá vừa bơi được dưới nước vừa đi lại trên cạn, thậm chí còn biết đào hang nhảy cao đến 60cm.
Chỉ sinh sống trong tự nhiên, chưa nuôi được nên muốn thưởng thức món ngon từ cá thòi lòi thực khách phải nhờ người dân đánh bắt thủ công. Dùng một cái hom, giống như lọp đặt vào miệng hang khi nào cá bò ra thì nhắc hom. Có nguyên liệu, người đầu bếp thỏa sức biểu diễn tài nghệ bằng một loạt món ngon từ cá leo cây.
Cá thòi lòi nướng mọi và nướng muối ớt - đặc sản dân dã Cà Mau
Thịt ngọt chắc còn hơn cả cá lóc, cá chép thì không có lí gì không thử cá thòi lòi nướng mọi chấm mắm me. Chỉ cần một bếp than hồng, xếp chục con thòi lòi lên khay lật đều tay. Cá chín mùi thơm ngào ngạt lan tỏa, lấy đũa rẽ dọc sống lưng tách lấy phần thịt cá trắng tinh chấm vào chén mắm chua chua mặm mặn. Nhấp một ngụm rượu đế cảm nhận hương vị mới đã làm sao.
Một số người còn sáng tạo quết muối ớt và hỗn hợp nước sốt dầu ăn dầu điều mật ong nước mắm để tăng thêm hương vị cho món nướng. Nhờ có gia giảm gia vị nên thịt cũng đậm đà hơn.
Thòi lòi kho tiêu
Ẩm thực miền Tây rất chuộng hình thức kho tiêu. Dĩ nhiên, danh sách món ngon từ cá leo cây không thể thiếu cái tên kho tiêu. Bởi đây vốn dĩ là bộ đôi không thể tách rời. Giống như cá bống kho tiêu, cách làm cá thòi lòi cũng được làm sạch và ướp gia vị vừa ăn. Tuy nhiên, nồi cá kho này sẽ được thêm chút nước cốt dừa chút mỡ lợn. Kỹ thuật kho bắt buộc dùng nồi đất, để lửa riu riu thấy nồi cạn nước là lúc cá chín nhừ. Bày cá ra đĩa nhớ rắc thêm chút hành băm và thưởng thức cùng cơm nóng. Thịt cá ngọt, chắc lại có thêm vị béo của nước cốt dừa khiến cho nồi cơm hết vèo trong nháy mắt.
Canh rau ngót cá thòi lòi
Nếu ai đã từng ăn canh cá rô đồng sẽ thấy canh rau ngót cá thòi lòi có cùng công thức chế biến. Không phải giống nhau hoàn toàn nhưng có những khâu quan trọng như nấu nước dùng, xào cá. Bữa cơm gia đình có món này ăn vừa mát, vừa đổi vị.
Mớ cá thòi lòi làm sạch để nguyên con sẽ đem đi luộc chín. Vớt cá ra trụng qua nước lạnh rồi gỡ thịt phần thân thành từng miếng. Phần đầu, xương vảy tiếp tục nấu để làm nước dùng. Phải lọc qua ray nhỏ để loại xương, cặn để tránh hóc. Dùng chảo phi thơm hành, bỏ thịt cá vào chiên sơ. Sau đó cho tất cả vào nồi nước dùng nêm gia vị vừa ăn. Nước sôi thả rau ngót vào.
Canh rau ngót cá thòi lòi thanh mát tốt cho sức khỏe. Món này có thể ăn kèm bún thay cơm nếu thích. Những ngày trời nóng gắt có to canh cá thòi lòi, có ăn đến toát mồ hôi cũng chấp nhận.
Lẩu cá thòi lòi
Ẩm thực Cà Mau thứ thiệt nhất định phải có món cá thòi lòi nấu lẩu chua. Bởi vị chua cay mặn ngọt đặc trưng của vùng miền Tây Nam Bộ được thể hiện rõ ràng đến từng vị trong món ngon này. Ngọt nhờ thịt cá, chua nhờ trái giác hoặc tầm ruột me chua đâm nhuyễn, cay từ sả ớt hiểm, mặn từ nước mắm muối biển.
Người ta sẽ nấu nồi nước dùng như bình thường, chọn thêm các loại rau ăn kèm như bắp chuối, rau muống, đậu bắp cà chua và một số loại rau thơm khác. Khi ăn, chỉ cần thả cá từ từ vào nồi nước dùng và thưởng thức. Lẩu không thể thiếu bún ăn kèm.
Khô cá thòi lòi Cà Mau
Cá thòi lòi ngày càng hiếm vì quá được thực khách ưa chuộng. Đặc biệt là đặc sản khô cá thòi lòi. Làm một ký cá khô cần ba bốn ký cá tươi, thêm vào đó nhiều người nhận xét khô càng nhai càng ngọt nên chúng đươc coi món quà biếu tặng rất giá trị.
Cách làm khô cũng không khó khăn khi chỉ cần sơ chế cá bằng cách lột da rửa sạch sau đó ướp muối, bột ngọt và sả ớt cho thấm. Hai ba giờ sau đem phơi nắng. Mặt cá se lại thu gom bỏ bịch kín bảo quản.
Khô cá thòi lòi nướng
Cá ngon có làm gì cũng ngon. Nướng mọi, kho tiêu hay nấu canh làm khô; dù cho công thức đơn giản, chẳng có bí quyết gì cũng khiến cho món ăn trở lên giá trị. Ấy là giá trị của một sản vật, là giá trị của đặc sản miền Tây.
Chuột đồng chiên sả ớt - món ngon của nông dân nam bộ Ngày bé xíu tôi đã được nếm qua nhiều loại mỹ vị đồng quê như thịt ếch, thịt nhái, thịt chuột, v.v. Từ những con vật xấu xí, không dám nghĩ đến ăn vậy mà qua tay nghề của ba chúng trở nên đặc sắc, hấp dẫn vô cùng. Trong đám đó, tôi và ba đều thích món chuột đồng chiên sả. Bữa...