Luật Quản lý thuế sửa đổi: Lấp lỗ hổng chính sách về chống chuyển giá
Tình trạng chuyển giá ngày càng phức tạp, đòi hỏi phải gấp rút hoàn thiện hệ thống chính sách nhằm siết chặt hoạt động này, chống thất thu ngân sách.
Theo Tổng cục Thuế, năm 2016, cơ quan này đã thanh tra 329 doanh nghiệp (DN) có giao dịch liên kết, truy thu 607,52 tỷ đồng, giảm lỗ 5.162 tỷ đồng; năm 2017 thanh tra 734 doanh nghiệp có giao dịch liên kết, truy thu, truy hoàn và phạt 2.270 tỷ đồng, giảm lỗ của DN 7.146 tỷ đồng.
Còn theo Cục Quản lý tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính), số liệu tổng hợp báo cáo tài chính của DN có vốn đầu tư nước ngoài từ năm 2012-2016 cho thấy, các chỉ tiêu về khả năng sinh lời của khu vực DN này là rất khả quan. Tỷ suất lợi nhuận trước thuế trên vốn chủ sở hữu là 16,3% và tỷ suất lợi nhuận ròng trên tổng tài sản là 5,82%. Tuy nhiên, tình trạng DN báo là thua lỗ chiếm tỷ trọng lớn và tiếp tục tăng. Tỷ lệ DN có vốn đầu tư nước ngoài lỗ lũy kế đến hết năm 2016 là 61%, trong khi các DN vẫn tăng quy mô đầu tư ổn định.
Tình trạng chuyển giá ngày càng phức tạp, tinh vi (Ảnh minh họa: KT)
“Số lượng DN báo lỗ và DN lỗ lũy kế cho thấy tình trạng chuyển giá của khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) ngày càng gia tăng, phức tạp”, Cục Tài chính DN chỉ rõ.
Biểu hiện của việc chuyển giá là nhiều doanh nghiệp lớn trên thế giới kinh doanh tại Việt Nam báo lỗ liên tục. Ví dụ điển hình như trường hợp của Metro Việt Nam. Doanh nghiệp này bắt đầu đi vào kinh doanh từ 28/3/2002. Và từ đó đến năm 2013, đơn vị này liên tục kê khai lỗ với tổng số tiền 1.657 tỷ đồng, chỉ duy nhất 1 năm lãi 173 tỷ đồng. Mặc dù đã được thanh tra nhiều lần, song chỉ sau khi Metro công bố thương vụ bán hệ thống của mình tại Việt Nam cho Tập đoàn Berli Jucker (BJC) của Thái Lan với giá lên tới 879 triệu USD, gấp gần 3 lần tổng vốn đầu tư thì nghi vấn chuyển giá của tập đoàn này mới được đặt ra đối với các cơ quan chức năng.
Sau khi thực hiện thanh tra năm 2014, Tổng cục Thuế đã yêu cầu Metro điều chỉnh giảm lỗ, giảm khấu trừ và truy thu thuế tổng cộng 507 tỷ đồng. Trong đó, các vi phạm lớn nhất là điều chỉnh giảm lỗ đối với các khoản chi phí chưa đảm bảo các điều kiện và thủ tục như: Chi phí nhượng quyền thương mại, dự phòng giảm giá hàng tồn kho, trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi, chi phí không phục vụ sản xuất, kinh doanh lên tới 335 tỷ đồng. Điều chỉnh giảm khấu trừ thuế giá trị gia tăng (GTGT) đầu vào đối với khoản thu hỗ trợ quảng cáo, tiếp thị, khuyến mãi từ các nhà cung cấp 110 tỷ đồng và 62 tỷ đồng là điều chỉnh thuế nhà thầu nước ngoài.
Hay như công ty Coca-Cola Việt Nam, trong 20 năm đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam, Coca-Cola liên tục báo lỗ, lỗ lũy kế tính đến 30/9/2011 của công ty lên tới 3.768 tỷ đồng, vượt cả số vốn đầu tư ban đầu là 2.950 tỷ đồng. Vì lỗ liên tục nên DN này không phải đóng thuế thu nhập DN, trong khi doanh thu liên tục tăng từ 20-30%/năm. Đáng chú ý là dù lỗ lớn nhưng DN này đã có kế hoạch đầu tư thêm 300 triệu USD tại Việt Nam.
Theo PGS.TS Lê Xuân Trường, Trưởng khoa Thuế – Hải quan, Học viện Tài chính, cơ sở cho việc chuyển giá xuất phát từ quyền tự do định đoạt trong kinh doanh, các chủ thể hoàn toàn có quyền quyết định giá cả của một giao dịch kinh tế. Do vậy, họ hoàn toàn có quyền mua hay bán hàng hóa, dịch vụ với giá họ mong muốn. Động cơ của hành vi chuyển giá không gì khác chính là lợi nhuận của hoạt động kinh doanh xét trên phương diện tổng thể.
Video đang HOT
“Việc xác định giá giao dịch giữa các thành viên của các bên liên kết không thay đổi tổng lợi ích chung nhưng có thể làm thay đổi tổng nghĩa vụ thuế của họ. Thông qua việc định giá, nghĩa vụ thuế được chuyển từ nơi bị điều tiết cao sang nơi bị điều tiết thấp hơn và ngược lại”, ông Trường cho biết.
Luật hóa giúp chống chuyển giá hiệu quả
Những năm qua, cơ quan quản lý Thuế tại Việt Nam đã không ngừng nỗ lực để ngăn chặn hành vi chuyển giá. Động thái đầu tiên đánh dấu sự vào cuộc hóa giải vấn đề chuyển giá chính là sự ra đời của Thông tư 74/1997/TT-BTC hướng dẫn về thuế đối với nhà đầu tư nước ngoài, sau đó là Thông tư 89/1999/TT-BTC, Thông tư 13/2001/TT-BTC và Thông tư 117/2005/TT-BTC. Các văn bản này đã thể hiện tinh thần cơ bản xử lý vấn đề chuyển giá là xác định lại giá chuyển giao theo nguyên tắc giá thị trường sòng phẳng. Tuy nhiên, các văn bản nói trên chỉ dừng lại ở đối tượng áp dụng là các doanh nghiệp FDI mà chưa áp dụng đối với các doanh nghiệp trong nước, tức là mới chú trọng vấn đề chống chuyển giá quốc tế, chứ chưa phải là giải pháp cho vấn đề chuyển giá nội địa.
Theo ông Lưu Đức Huy, Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Tổng cục Thuế, để lấp lỗ hổng chính sách trong chống chuyển giá, dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đã luật hóa một số nguyên tắc cơ bản về giao dịch liên kết đã được quy định tại Nghị định số 20/2017/NĐ-CP về quản lý thuế đối với DN có giao dịch liên kết.
Cụ thể, bổ sung nguyên tắc quản lý thuế đối với người nộp thuế có phát sinh giao dịch liên kết; nguyên tắc áp dụng cơ chế đơn giản hoá trong kê khai, xác định giá giao dịch liên kết đối với người nộp thuế có quy mô nhỏ, rủi ro thấp; nghĩa vụ cung cấp hồ sơ, thông tin dữ liệu đối với người nộp thuế có phát sinh giao dịch liên kết; quy định về trao đổi thông tin giữa cơ quan thuế Việt Nam và cơ quan thuế nước ngoài phục vụ công tác quản lý giá chuyển nhượng đối với người nộp thuế có phát sinh giao dịch liên kết.
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội tư vấn thuế Việt Nam
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội tư vấn thuế Việt Nam cho rằng, nhiều nội dung liên quan đến chống chuyển giá trong dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu.
Theo bà Cúc, dự thảo đã trao cho cơ quan thuế thẩm quyền kiểm tra thuế, thanh tra tính tuân thủ của người nộp thuế trong kê khai, xác định giá giao dịch liên kết; cơ quan thuế sẽ ấn định thuế trong trường hợp doanh nghiệp thực hiện các giao dịch không đúng với bản chất kinh tế, không đúng thực tế phát sinh. Đặc biệt, doanh nghiệp sẽ bị xử phạt 20% trên số tiền thuế khai thiếu, số tiền thuế được hoàn trong trường hợp đã lập hồ sơ xác định giá thị trường hoặc đã lập tờ khai giao dịch liên kết theo đúng quy định về xác định giá thị trường đối với giao dịch liên kết, nhưng cơ quan quản lý thuế, cơ quan có thẩm quyền khi thanh tra, kiểm tra kết luận số liệu thanh tra, kiểm tra khác với số liệu đã khai của người nộp thuế dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp…
“Tôi cho rằng, công cụ chống chuyển giá đã đủ mạnh để cơ quan thuế xử lý doanh nghiệp cố tình trốn thuế qua hình thức chuyển giá”, bà Nguyễn Thị Cúc nhận định./.
Cẩm Tú/VOV.VN
Cần sự hợp tác của các ngân hàng trong thu thuế thương mại điện tử
Thu thuế đối với thương mại điện tử là việc làm vô cùng quan trọng, vừa có tác động lớn tới sự phát triển kinh tế, thương mại, vừa mang lại nguồn thu ngân sách nhà nước, do đó, ngoài sự chủ động vào cuộc của cơ quan thuế, cũng cần sự phối hợp của các bộ, ngành có liên quan.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet
Quản lý thuế thương mại điện tử gặp nhiều khó khăn
Tính đến cuối năm 2016, quy mô thị trường thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam khoảng 4 tỷ USD. Theo một số dự báo, tốc độ tăng trưởng của TMĐT ở Việt Nam có thể được duy trì ở mức trên 25% trong giai đoạn từ 2018-2020, quy mô thị trường TMĐT Việt Nam đến năm 2020 có thể đạt tới 10 tỷ USD.
Theo Tổng cục Thuế, các chính sách thuế đối với TMĐT hay các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực TMĐT chịu sự điều chỉnh của các luật: Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và một số nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành.
Cụ thể, theo quy định hiện hành, DN kinh doanh TMĐT nộp thuế GTGT theo thuế suất 10% và nộp thuế TNDN theo thuế suất là 20%. Đối với cá nhân kinh doanh (không thành lập DN) có hoạt động kinh doanh thương mại, bán hàng qua mạng thì thực hiện nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp trên GTGT; nộp thuế TNCN theo tỷ lệ quy định trên doanh thu bán hàng hóa dịch vụ.
Tuy nhiên, việc thực thi chính sách thuế TMĐT và thực tế quá trình quản lý thuế đối với hoạt động hiện còn nhiều vướng mắc như: Ý thức tuân thủ pháp luật thuế của một bộ phận kinh doanh TMĐT chưa cao; các hình thức thu thuế hiện nay vẫn chủ yếu là tổ chức, cá nhân tự khai, tự tính và tự nộp cho Nhà nước; Chưa có cơ chế phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước đối với các giao dịch TMĐT; Việc khởi tạo, lập hóa đơn điện tử chưa áp dụng cho các cá nhân...
Bên cạnh đó, việc quản lý thuế đối với TMĐT vẫn gặp khó khăn xuất phát từ đặc thù của nền kinh tế số. Nhiều loại giao dịch phức tạp mà cơ quan quản lý chưa nắm bắt được (Ví dụ: trang mạng nước ngoài bán quảng cáo cho doanh nghiệp Việt Nam, mua quảng cáo từ doanh nghiệp Việt Nam...); toàn bộ quá trình giao dịch đều thực hiện online, thỏa thuận qua email. Hình thức thanh toán TMĐT lại đa dạng như: thanh toán qua mạng bằng thẻ tín dụng cá nhân hoặc chuyển khoản từ tài khoản cá nhân người mua sang tài khoản cá nhân người bán hoặc bằng tiền mặt nên khó kiểm soát.
Với những vướng mắc trên, thời gian qua, ngành Thuế đã có nhiều biện pháp khắc phục để tạo thuận lợi, phục vụ người nộp thuế như: Hình thành một đội ngũ cán bộ chuyên môn hoá trong toàn ngành Thuế để cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho người nộp thuế; gửi tin nhắn đến các tài khoản kinh doanh qua mạng đến kê khai nộp thuế...
Không dừng lại ở đó, Tổng cục Thuế cho biết, sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu riêng để quản lý doanh nghiệp kinh doanh TMĐT bao gồm các thông tin: Định danh, thông tin về tình hình thực hiện nghĩa vụ thuế, thông tin về tính hình tài chính. Bên cạnh đó, sẽ phát triển công cụ tìm kiếm internet phục vụ quản lý theo thông lệ quản lý của các nước phát triển như Anh, Hà Lan để xác định hoạt động TMĐT chưa được kê khai thuế...
Tuy nhiên, sự phát triển của TMĐT là xu thế tất yếu và với những đặc điểm riêng của hoạt động này nên theo các chuyên gia kinh tế - tài chính, để quản lý thuế đối với hoạt động này, ngoài sự chủ động vào cuộc của cơ quan thuế, cũng cần sự phối hợp của các bộ, ngành có liên quan.
Cần sự hợp tác của các ngân hàng trong thu thuế thương mại điện tử
Tại dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi), Bộ Tài chính đã bổ sung các nội dung liên quan đến việc quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh TMĐT tại Chương về giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế. Cũng tại dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi), Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi, bổ sung những điều khoản liên quan đến trách nhiệm của các bộ, ngành, UBND các cấp và các tổ chức, đơn vị liên quan đến hoạt động kinh doanh TMĐT của các tổ chức, cá nhân với cơ quan thuế.
Theo đó, Ngân hàng Nhà nước thực hiện các giải pháp để phát triển thanh toán TMĐT; nghiên cứu, đề xuất các dịch vụ xuyên biên giới khi thực hiện thanh toán phải thông qua tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, dịch vụ trung gian thanh toán được cấp phép theo quy định của pháp luật. Bộ Tài chính phối hợp với Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn các ngân hàng thương mại khi chuyển tiền thanh toán từ các tổ chức, cá nhân cho các trang mạng xã hội nước ngoài như Google, Facebook, Youtube.. có trách nhiệm khấu trừ thay tổ chức nước ngoài số thuế nhà thầu phải nộp vào NSNN...
Về nội dung thu và truy thu thuế đối tượng mua bán hàng hoá, dịch vụ trực tuyến (online) thanh toán tiền qua tài khoản ngân hàng và các trung gian thanh toán, theo bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội tư vấn Thuế Việt Nam, nếu không có sự vào cuộc của ngân hàng, sẽ rất khó thu thuế với nhóm đối tượng này.
Bà Nguyễn Thị Cúc cho rằng, sở dĩ việc thu thuế bán hàng online của ngành Thuế lâu nay khá vất vả nhưng hiệu quả không cao là do cơ quan này phải tự mày mò, dò dẫm tìm các tài khoản trên mạng xã hội. Hiện nay, việc chi trả mua bán hàng hoá online hầu hết đều qua ngân hàng, bởi vậy, nếu ngân hàng và các trung gian thanh toán như Momo hỗ trợ thông qua việc cung cấp tài khoản, lịch sử giao dịch thì việc thu thuế sẽ thuận lợi hơn.
Đồng quan điểm này, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nói: "Muốn triệt để thu thuế online thì phải đưa vào luật và coi đó là nhiệm vụ của ngân hàng". Tuy nhiên, ngân hàng còn các nhiệm vụ trọng yếu khác, hơn nữa, việc này tốn kém chi phí vận hành bộ máy, đầu tư công nghệ. Do vậy, ông Ngô Trí Long cho rằng, ngân hàng cần được trả phí cho hoạt động này để hài hoà lợi ích
Theo tapchitaichinh.vn
Hướng dẫn mới về cưỡng chế thi hành quyết định hành chính thuế Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư số 87/2018/TT-BTC sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 215/2013/TT-BTC hướng dẫn về cưỡng chế thi hành quyết định hành chính thuế. Ảnh Nguyễn Huế. Theo đó, Thông tư sửa đổi Khoản 3, Điều 5 theo hướng tạm dừng, hoặc chưa thực hiện biện pháp cưỡng chế đối với người nộp...