Lợi nhuận ngân hàng tăng nhờ Thông tư 01

Đại dịch Covid-19 không hề làm các ngân hàng ‘nao núng’ khi vẫn có khá nhiều nhà băng lãi lớn trong quý 3/2020.

Bức tranh nợ xấu sẽ xấu hơn do tác động của dịch bệnh Covid-19 là dự báo đưa ra từ đầu năm đến nay. Song hiện tại nợ xấu vẫn được duy trì ở mức thấp nhờ tác động của Thông tư 01 cho phép cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi phí, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng bởi Covid-19.

Một trong những điểm đáng lưu ý trong BCTC quý 3 của hệ thống ngân hàng là khác với bối cảnh chung của kinh tế trong nước và thế giới, lợi nhuận ngành ngân hàng vẫn tăng trưởng tốt, vượt qua những lo ngại được HĐQT của nhiều ngân hàng nêu ra tại ĐHĐCĐ thường niên hồi tháng 4-6 vừa qua.

Sau 9 tháng, nhiều ngân hàng báo lãi cao hơn cùng kỳ năm trước như MSB tăng 57%, VIB 38%, VPBank 30%, ACB 15%, MB 7%… Một số ngân hàng đã vượt kế hoạch năm như MSB, SaigonBank. Kết quả khả quan chủ yếu nhờ các nhà băng giảm chi phí và đa dạng hóa nguồn thu, không phụ thuộc vào nghiệp vụ tín dụng.

Một điểm chung khác là nợ xấu tăng sau 9 tháng. Nợ xấu tăng, lợi nhuận cũng tăng, trong khi tín dụng tăng trưởng thấp hơn cùng kỳ năm ngoái rất nhiều, thanh khoản dư thừa. Tại Vietcombank, nợ xấu đến cuối quý III tăng 15% so với đầu năm, VPBank tăng 15%, MB tăng hơn 39%, ACB cũng tăng 71%…

Cho đến cuối năm 2019, vấn đề xử lý nợ xấu của hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD) rất khả quan. Trên đà đó, đầu năm 2020 Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đặt mục tiêu phấn đấu đưa tỷ lệ nợ xấu nội bảng xuống dưới 2%; tính chung tỷ lệ nợ xấu nội bảng của các TCTD, nợ xấu đã bán cho Công ty Quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam (VAMC) và nợ đã thực hiện các biện pháp phân loại nợ xuống dưới 3% (không bao gồm nợ xấu của các NHTM yếu kém).Tuy nhiên, do dịch Covid-19 nợ xấu lại đối diện nhiều thách thức.

NHNN cũng đã ước tính trường hợp dịch diễn biến phức tạp và được kiểm soát trong quý 2, tỷ lệ nợ xấu sẽ ở mức 3,7% cuối năm 2020, thậm chí có thể cao hơn. Nhưng mọi sự đã diễn biến khác khi dịch bùng phát lần 2 và khó khăn của doanh nghiệp càng thêm chồng chất.

Dù nợ xấu có xu hướng tăng, nhưng theo các chuyên gia đây chưa phải là mức tăng thực chất. Vì theo Thông tư 01/2020/TT-NHNN, các NH có thể quyết định cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ cho các khách hàng ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.

Nợ xấu tăng tác động lớn tới hoạt động kinh doanh của các ngân hàng, từ lợi nhuận đến khả năng tăng vốn điều lệ (do vốn điều lệ tăng 1 phần từ lợi nhuận giữ lại và khi lợi nhuận thấp thì dòng tiền giữ lại để tăng vốn cũng ít).

Chính vì vậy, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cần phải có tính toán lại thời điểm hết hiệu lực của Thông tư 01 theo hướng có lộ trình để không tạo cú sốc cho nợ xấu tăng nhanh với hệ thống các ngân hàng thương mại.