Loài hoa nghìn năm trong tranh cổ lưu tại Cố cung Trung Quốc

Với lịch sử hàng nghìn năm, Trung Quốc đã hình thành văn hóa mẫu đơn độc đáo, không chỉ xuất hiện trong thơ ca, mà còn chiếm lĩnh cả một mảng đề tài lớn trong hội họa.

Hoa mẫu đơn mệnh danh “ quốc sắc thiên hương” đã nở. Mẫu đơn hiện lên trong bài thơ của Lưu Vũ Tích đời Đường: “Thược dược trước đình yêu kiều trong gió. Sen hồng trên mặt hồ e ấp vài giọt tình. Duy chỉ có mẫu đơn quốc sắc thiên hương, hoa nở chấn động kinh thành” (tạm dịch).

Nghe nói, vào thời nhà Đường, khi mẫu đơn nở, người dân cả kinh thành cùng nô nức đi ngắm hoa.

Lạc Dương, thành phố được xem là thánh địa hoa mẫu đơn, gần đây đã thông báo rằng Lễ hội văn hóa hoa mẫu đơn Lạc Dương Trung Quốc sẽ bị hoãn lại sang năm sau do dịch bệnh.

Trong lịch sử hàng nghìn năm, Trung Quốc đã hình thành văn hóa mẫu đơn độc đáo, không chỉ xuất hiện trong thơ ca, mà còn chiếm lĩnh cả một mảng đề tài lớn trong hội họa.

Mẫu đơn dưới ngòi bút của họa gia thời Tống có muôn hình vạn trạng, xinh đẹp động lòng người. Mẫu đơn trong tranh thời Minh lại hiện lên thanh thoát với nét mực đậm nhạt, phóng túng. Mẫu đơn ở thời Thanh lại sinh động như thật, đặc tả cánh hoa và lá chân thực đến nỗi khiến người thưởng thức như thể ngửi được hương thơm nồng nàn tỏa ra từ tranh.

Những bức tranh cổ được trưng bày trong Bảo tàng Cố cung Đài Bắc sẽ cho bạn chiêm ngưỡng vẻ đẹp hoa mẫu đơn dưới tài năng của những danh họa thời xưa.

1. “Họa mẫu đơn” của danh họa Triệu Xương thời nhà Tống

Triệu Xương (khoảng thế kỷ 10), là danh họa rất giỏi vẽ cành lá, hoa và quả. Ông có biệt danh là “Tả sinh Triệu Xương”. Ông rất trân quý những bức tranh của mình, không dễ dàng tặng cho người khác. Ở những năm cuối đời, ông còn mua lại tranh của mình đã bán người khác trước đó. Đây cũng chính là lý do hậu thế rất ít biết đến tranh vẽ của ông.

Họa mẫu đơn là tác phẩm đặc sắc của Triệu Xương. Bên hòn non bộ có hoa diên vĩ, lan cỏ, linh chi. Phía sau tảng đá là nhành hoa mẫu đơn nở rộ gần như che phủ cả toàn cảnh.

2. “Phú quý hoa ly” thời Tống

Bức tranh vẽ cả một bụi hoa mẫu đơn trắng, có đóa nở rộ, có đóa chỉ mới e ấp. Chú mèo ngồi dưới gốc cây với đôi mắt linh hoạt, có hồn. Mẫu đơn hiện lên tinh tế qua từng cánh hoa được khắc họa rõ nét. Lá cây được đặc tả cả mặt trước và mặt sau. Phải công nhận, khả năng nhìn vật phác họa của họa gia vẽ nên bức tranh này cực kỳ tài tình.

3. “Mẫu đơn đồ” thời nhà Tống

Bức tranh này là vô giá. Mẫu đơn hiện lên sống động với tầng tầng lớp lớp cánh hoa được đặc tả vô cùng tỉ mỉ. Màu tím hồng yêu kiều, cao sang, phối cùng sắc xanh của lá cây đối xứng hai bên.

Đầu tiên, họa gia dùng ngòi bút cực nhỏ để phác họa cánh hoa, sau đó điểm màu đỏ thẫm, cuối cùng là sắc vàng nhụy hoa và lá xanh mơn mởn. Sở dĩ bạn thấy hoa có màu hồng tím là vì màu đỏ thẫm đã nhạt nhòa theo năm tháng cùng với giấy vẽ ngả màu.

4. “Mẫu đơn” của Mã Viễn thời nhà Tống

Mã Viễn xuất thân trong gia đình có truyền thống làm họa gia, phục vụ trong Họa viện của 2 triều Tống Quang Tông và Tống Ninh Tông thời Nam Tống. Ông giỏi vẽ cảnh non nước hữu tình, con người, chim muông và hoa lá.

Mẫu đơn trong tranh của ông được đặc tả vô cùng sống động, cành lá xum xuê, có bướm vờn quanh, khiến người ta cảm giác như đang chiêm ngưỡng bụi hoa mẫu đơn thật sự.

5. “Hoa vương đồ” thời nhà Tống

Trong tranh cổ là bụi hoa mẫu đơn đỏ thắm mọc bên tảng đá nhỏ. Chỉ có vài bông hoa nhưng chiếm trọn cả khung tranh. Bốn phía còn có côn trùng vờn bay xung quanh.

Những đóa hoa đỏ rực diễm lệ, lá xanh tứ phía dày đặc, bướm lả lướt bay trên không trung. Nếu bạn để ý kỹ, bướm ở đây có rất nhiều loại, còn có cả ruồi mật, ong mật… Tất cả hiện lên vô cùng sống động, đầy hơi thở thiên nhiên.

6. “Họa hoa hạ tướng sồ” của thời Nguyên

Họa hoa hạ tướng sồ (tạm dịch: Vẽ cảnh cha cùng con dưới hoa). Dưới tán hoa mẫu đơn và trúc xanh, gà trống cùng gà con đang kiếm ăn. Gà con bới đất tìm thức ăn, nấp dưới cánh, thậm chí còn ngồi hẳn trên lưng gà mẹ. Bức tranh đã đặc tả tình thương gia đình êm ấm nhỏ bé dưới cành lá mẫu đơn xum xuê, trắng tinh khôi như mặt trời tỏa sáng sưởi ấm không gian.

7. “Mẫu đơn” của họa gia Uẩn Thọ Bình thời nhà Thanh

Đến thời nhà Thanh, kỹ thuật hội họa đã được phát triển lên tầm cao mới. Từ nét vẽ cho đến cách tô màu đều mượt mà, tỉ mỉ hơn rất nhiều.

Trong tranh của Uẩn Thọ Bình, mẫu đơn với vô vàn cánh hoa đỏ hồng được chuyển màu đậm nhạt vô cùng tài tình. Đường gân lá được đặc tả chân thực như thật. Người thưởng thức cảm giác như đang nhìn thấy đóa hoa mẫu đơn nở rộ trong khuôn viên cổ kính.

8. “Mặc mẫu đơn” của họa gia Tưởng Đình Tích thời nhà Thanh

Tưởng Đình Tích (1669-1732) là người ở Thường Thục (Giang Tô), làm học sĩ trong Văn Hoa điện (Tử Cấm Thành). Ông không dùng màu sắc để đặc tả mẫu đơn mà chỉ đơn thuần là những nét vẽ thư pháp. Màu mực đen được thể hiện uyển chuyển đậm nhạt, khiến mẫu đơn hiện lên sống động không thua kém phương pháp vẽ màu.

Trong tranh chỉ có mỗi 2 nhánh mẫu đơn, nhưng cũng đủ lột tả được vẻ đẹp “quốc sắc thiên hương” của loài hoa mệnh danh Quốc hoa Trung Quốc.