“Lò thuốc s.úng” Trung Đông đã bén lửa
Cuộc tập kích bằng tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái ( drone) t.ự s.át của Iran nhắm vào Israel hôm 13/4 vừa qua đã chính thức mở rộng xung đột Trung Đông sang một quy mô mới, cao hơn, rộng hơn và nguy hiểm hơn.
Đây có thể coi là sự leo thang nguy hiểm bắt nguồn từ vụ việc Israel tấn công cơ sở ngoại giao của Iran ở Damascus hồi đầu tháng 4.
Chiến dịch “Lời hứa chân thật”
Iran bắt đầu khai hỏa cuộc tập kích Israel vào đêm 13/4, rạng sáng 14/4, với hơn 300 drone t.ự s.át và tên lửa đạn đạo. Các quan chức Mỹ cho biết, thời điểm căng thẳng nhất của cuộc tấn công là khi Iran phóng 100 tên lửa đạn đạo, có khả năng tiếp cận Israel trong vòng vài phút, một khoảng thời gian rất ngắn. Hầu hết đều bị hệ thống phòng thủ tên lửa Arrow của Israel b.ắn hạ, trong khi các tên lửa đ.ánh chặn do tàu chiến Mỹ b.ắn ở phía Đông Địa Trung Hải chiếm từ 4 đến 10 quả. Iran cũng phóng hơn 30 tên lửa hành trình trên đất liền và hơn 150 máy bay không người lái có chất nổ. Đây một cuộc tấn công lớn sau nhiều ngày căng thẳng gia tăng trong khu vực và những cảnh báo từ cộng đồng quốc tế về một cuộc xung đột rộng lớn hơn. Đây cũng là đòn tấn công quy mô lớn nhất từ trước đến nay của Iran nhắm vào Israel.
Nội các chiến tranh Israel họp khẩn cấp.
Cuộc tập kích của Iran có tên gọi là chiến dịch “Lời hứa chân thật” (True Promise), được khai hỏa từ 15 thành phố khác nhau của Iran. Thông qua phái đoàn của mình tại Liên hợp quốc, Iran cho biết cuộc tấn công là một hành động trả đũa cho vụ việc Israel đ.ánh bom tòa nhà ngoại giao của Iran ở Damascus ngày 1/4. Cuộc tấn công ở thủ đô Damascus của Syria diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng trong nhiều tháng liên quan đến cuộc chiến ở Gaza và 6 tháng xảy ra các cuộc tấn công ăn miếng trả miếng gần như hằng ngày trên Đường Xanh ngăn cách Israel và lực lượng dân quân Hezbollah được Iran hậu thuẫn ở Liban.
Tehran khẳng định rằng loạt không kích đã kết thúc, “trừ khi Israel có thêm động thái nào khác”. Giới quan sát cho rằng lời tuyên bố này là một chiến thuật ngoại giao của Iran nhằm gây áp lực lên các cường quốc phương Tây để ngăn chặn phản ứng quy mô lớn của Israel dẫn đến vòng xoáy bạo lực.
Tổng Tham mưu trưởng quân đội Iran, tướng Mohammad Bagheri tuyên bố rằng một trung tâm tình báo của Israel gần biên giới Syria và một căn cứ không quân đã bị thiệt hại “ở mức độ đáng kể và ngừng hoạt động”. Tướng Bagheri ca ngợi chiến dịch “Lời hứa chân thật” là “một cuộc tấn công được lên kế hoạch kỹ lưỡng với thiết kế phù hợp mà cả Iron Dome lẫn lá chắn phòng thủ tên lửa của Israel đều “không thể chống trả đáng kể”. Hoạt động này đã đạt được mục tiêu”. Ông cho biết, hoạt động này chỉ được thực hiện bởi lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC). Còn tướng Hossein Salami, Chỉ huy IRGC cũng tuyên bố Iran đã đạt được mục tiêu của mình.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cố thuyết phục Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu kìm chế, không leo thang chiến tranh.
Truyền thông quốc tế cho biết, cuộc tấn công bằng tên lửa và drone của Iran vào Israel không gây thiệt hại đáng kể, bởi hầu hết tên lửa và dorne đã bị đ.ánh chặn khi chưa chạm đến mục tiêu. Chỉ một b.é g.ái 10 t.uổi ở thành phố Bedouins, miền Nam Israel bị thương và một căn cứ quân sự gần đó bị hư hại.
Trong khi nhiều tên lửa và máy bay không người lái b.ị b.ắn hạ bên ngoài không phận Israel, những tên lửa khác đã bị hệ thống đ.ánh chặn phòng không Iron Dome chặn lại trên lãnh thổ Israel. Iron Dome đã thắp sáng bầu trời đêm Israel với nhiều phát nổ, trong khi còi báo động vang lên ở Tel Aviv, Jerusalem và nhiều nơi khác. Theo The Guardian, do Iran nằm cách xa Israel hàng trăm km, các tên lửa và drone của Iran phải bay qua một số quốc gia trước khi đến được Israel, vì vậy phần lớn đã bị các đồng minh của Israel như Mỹ, Anh, Iraq và Jordan b.ắn hạ khi chúng bay qua không phận Iraq và Jordan.
Video đang HOT
Tổng thống Iran Ebrahim Raisi kêu gọi các đồng minh của Israel tôn trọng các hành động của Iran là “tương xứng và có trách nhiệm”, so với 6 tháng Israel vi phạm luật pháp quốc tế ở Gaza.
Israel sẽ làm gì?
Đây là câu hỏi đang được rất nhiều người đặt ra. Và, Trung Đông đang “mong manh” bên bờ vực một cuộc chiến lan rộng thật sự khi Thủ tướng Benjamin Netanyahu và nội các chiến tranh của Israel họp để thảo luận các lựa chọn hành động và các biện pháp đáp trả đối với Iran. Các quan chức Israel hứa sẽ có “một phản ứng mạnh mẽ, đáng kể” đối với cuộc tấn công của Iran nhằm vào Israel. Không rõ liệu nội các an ninh Israel có thảo luận trước về tác động của việc tấn công mục tiêu quan trọng như vậy hay không, bất chấp căng thẳng gia tăng giữa hai nước kể từ khi bùng nổ xung đột ở Gaza và cuộc chiến tiêu hao với lực lượng Hezbollah do Iran hậu thuẫn ở Liban.
Một sĩ quan IDF cho biết lãnh đạo Israel đang xem xét cách phản ứng thích hợp, đồng thời Israel kêu gọi triệu tập một phiên họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc để lên án vụ tấn công. Các bộ trưởng của Chính phủ Israel đã bỏ phiếu vào lúc nửa đêm 13/4 để giao quyền quyết định cho nội các chiến tranh (bao gồm ông Netanyahu, Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant và Benny Gantz, một đối thủ của ông Netanyahu đã gia nhập chính phủ với tư cách Bộ trưởng Không bộ).
Trong khi đó, Tổng thống Biden và các quan chức Mỹ đã tìm cách thuyết phục Thủ tướng Netanyahu và nội các của ông rằng sự thành công của hệ thống phòng thủ tên lửa Iron Dome của Israel, với sự hỗ trợ của Mỹ, Anh và các đồng minh khác, trong việc ngăn chặn cuộc tấn công đã thể hiện một chiến thắng, thể hiện ưu thế quân sự không thể nghi ngờ của Israel và các đồng minh.
Trong những giờ căng thẳng trước cuộc họp nội các chiến tranh, ông Netanyahu và ông Biden đã nói chuyện qua điện thoại trong 25 phút vào đầu giờ sáng 14/4, trong đó, theo một số phương tiện truyền thông Israel, Tổng thống Mỹ đã kêu gọi Israel kiềm chế, nói rằng một cuộc phản công chống lại Iran sẽ là không khôn ngoan về mặt chiến lược. Ông Biden cũng nói rõ rằng Mỹ sẽ không tham gia vào bất kỳ cuộc tấn công nào như vậy vào lãnh thổ Iran. “Chúng tôi cam kết bảo vệ Israel. Chúng tôi sẽ không tham gia vào bất kỳ phản ứng nào họ thực hiện. Đây là một chính sách rất nhất quán”, một quan chức cấp cao của chính quyền Mỹ cho biết. “Mục đích của chúng tôi là giảm bớt căng thẳng trong khu vực. Chúng tôi không muốn một cuộc xung đột khu vực lan rộng hơn. Trọng tâm của chúng tôi là ngăn chặn cuộc khủng hoảng này”.
Hình ảnh tên lửa Iran bay vào không phận Israel đêm 13/4, rạng sáng 14/4.
Cộng đồng quốc tế cũng đã đồng loạt lên tiếng kêu gọi các bên kìm chế tối đa để tránh xung đột leo thang rộng khắp và các nhà lãnh đạo thế giới cũng lên án cuộc tấn công. Thủ tướng Jordan Bisher Khasawneh cảnh báo rằng bất kỳ sự leo thang nào trong khu vực đều sẽ dẫn đến “những con đường nguy hiểm”. Các quốc gia khác bao gồm Anh, Tây Ban Nha, Mỹ, Ai Cập, Saudi Arabia và Trung Quốc đã kêu gọi kiềm chế trong bối cảnh lo ngại xung đột leo thang trong khu vực trên khắp Trung Đông. Hãng thông tấn bán chính thức của Iran đưa tin Bộ Ngoại giao Iran đã triệu tập các đại sứ Anh, Pháp và Đức để đặt câu hỏi về điều mà Tehran gọi là “lập trường vô trách nhiệm” của họ liên quan đến các cuộc tấn công trả đũa của Tehran nhằm vào Israel.
Trung Đông vẫn căng thẳng sau cuộc tấn công trực tiếp của Iran, từ đó chuyển cuộc “chiến tranh trong bóng tối” kéo dài nhiều năm với Israel thành công khai, với những hậu quả tiềm tàng trên toàn khu vực. Các máy bay chiến đấu của Israel được cho là đang tiến hành hoạt động n.ém b.om các vị trí của Hezbollah ở miền Nam Lebanon vào ngày 14/4. Về mặt trận Gaza trong cuộc chiến khu vực đang mở rộng nhanh chóng, ông Netanyahu cho biết Hamas đã từ chối đề xuất ngừng b.ắn và Israel sẽ tiếp tục theo đuổi cuộc xung đột ở đó với “toàn lực”. Trong khi đó, truyền thông quốc tế cho biết Hamas hiện đang không thể gom đủ số lượng 40 con tin theo yêu cầu đàm phán gừng b.ắn, vì họ hiện không thể biết được các con tin đang “lưu lạc” ở đâu, đồng thời rất nhiều con tin cũng đã t.ử v.ong do bom đạn của Israel mấy tháng qua.
Iran cho biết, cuộc tấn công của mình là nhằm mục đích trừng phạt “tội ác của Israel” nhưng hiện Tehran “coi như vấn đề đã kết thúc”. Tham mưu trưởng quân đội nước này, thiếu tướng Mohammad Bagheri nói với truyền hình nhà nước: “Phản ứng của chúng tôi sẽ lớn hơn nhiều so với hành động quân sự tối nay nếu Israel trả đũa Iran”. Ông cảnh báo thêm với Tel Aviv và Washington rằng bất kỳ sự ủng hộ nào cho hành động trả đũa của Israel sẽ khiến tài sản quân sự của Mỹ trong khu vực trở thành mục tiêu.
Tác động chính trị đối với ông Netanyahu
Còn quá sớm để dự đoán những tác động chính trị của các sự kiện cuối tuần qua đối với ông Netanyahu, người coi việc bám giữ quyền lực càng lâu càng tốt là cơ hội tốt nhất để đ.ánh bại các cáo buộc tham nhũng nhắm vào ông.
Trong khi phần lớn công chúng vẫn còn tức giận với việc ông từ chối chịu trách nhiệm về những thất bại trong phản ứng và tình báo trong cuộc tấn công của Hamas ngày 7/10, cũng như những lời kêu gọi bầu cử sớm ngày càng gia tăng thì liên minh của nhà lãnh đạo Israel vẫn ổn định. Các cuộc thăm dò cho thấy mức độ tín nhiệm cá nhân của ông Netanyahu và sự ủng hộ dành cho đảng Likud của ông đã bắt đầu tăng trở lại trong 6 tuần qua.
Tổng thống Iran Ebrahim Raisi.
Và, trong khi các cuộc khảo sát liên tục cho thấy sự ủng hộ của công chúng Israel đối với một chiến dịch trên bộ ở Liban nhằm xóa bỏ mối đe dọa do Hezbollah gây ra ở khu vực biên giới phía Bắc thì chiến tranh với Iran vẫn chưa phải là một khả năng được xem xét nghiêm túc cho đến cuối tuần qua.
Ngay sau ngày 7/10, Israel lao thẳng vào chiến dịch đã được chứng minh là mệt mỏi và bạo lực ở Gaza mà không có khái niệm rõ ràng về “ngày hôm sau”. Nội các chiến tranh của Israel cũng gần như phát động một cuộc chiến phủ đầu chống lại Hezbollah – điều mà Tổng thống Biden một lần nữa buộc phải ngăn cản không để cho Israel thực hiện.
Nửa năm sau, ông Netanyahu hầu như không đạt được mục tiêu nào ở Gaza: hơn 100 con tin, nhiều người đã c.hết, vẫn còn ở lại dải đất này; phần lớn ban lãnh đạo của Hamas vẫn còn sống và quân đội Israel vẫn đang chống lại các cuộc phản công c.hết người ở những khu vực mà họ dường như đã kiểm soát trong nhiều tháng. Cuộc tấn công ngày 7/10 của Hamas khiến khoảng 1.200 người Israel t.hiệt m.ạng và 250 người khác bị bắt cóc, rồi đến cuộc chiến chưa từng có ở Dải Gaza do Israel tiến hành đã khiến hơn 33.000 người t.hiệt m.ạng và phần còn lại của 2,3 triệu dân Palestine đang phải hứng chịu một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng. Đây có lẽ là thất bại lớn nhất mà ông Netanyahu đang nhận lấy.
Trung Đông tăng nhiệt sau cái c.hết của tướng Iran
"Lò lửa" Trung Đông xung quanh cuộc chiến Hamas-Israel vốn đã nóng hừng hực nay càng tăng nhiệt sau vụ Israel tập kích vào cơ quan lãnh sự Iran ở Damascus (Syria) hôm 1/4.
Iran đã "thề trả thù", trong khi Israel tiếp tục thể hiện quan điểm cứng rắn không chỉ với lực lượng Hezbollah ở Liban mà với cả Iran.
Ngày 2/4, một ngày sau vụ tập kích, ban lãnh đạo Iran đã tổ chức một cuộc họp để thảo luận biện pháp đám trả và đã đi đến quyết định. Nội dung cuộc họp được giữ bí mật, song Tổng thống Ebrahim Raisi, người chủ trì cuộc họp, cho biết "Iran sẽ trả đũa vào thời điểm nhất định". Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei, người có tiếng nói cuối cùng về mọi vấn đề nhà nước ở Iran, cũng "thề trả thù": "Chúng tôi sẽ khiến họ hối hận về tội ác và những hành động tương tự".
Ảnh tướng Mohammad Reza Zahedi trên tấm áp phích ở quảng trường Palestine tại Tehran.
Nhân chứng cho biết Lãnh sự quán Iran ở thủ đô Syria đã bị trúng 6 tên lửa phóng từ máy bay phản lực F-35 vào chiều tối 1/4. Israel dường như đã có thông tin tình báo chất lượng cao rằng các quan chức cấp cao Iran cùng có mặt trong lãnh sự quán và cử máy bay phản lực n.ém b.om tòa nhà vào ban ngày. Vụ tấn công đã làm 3 sĩ quan cấp cao của Quân đoàn Vệ binh cách mạng Iran (IRGC) t.hiệt m.ạng, khiến ban lãnh đạo Iran phẫn nộ. Trong số đó có tướng Mohammad Reza Zahedi, chỉ huy cấp cao của lực lượng al-Quds thuộc IRGC; tướng Haji Rahimi, Phó chỉ huy và Hossein Aminullah, Tổng tham mưu trưởng al-Quds. Trong đó, cái c.hết của tướng Zahedi được xem là tổn thất nghiêm trọng nhất đối với Iran. Không chỉ là một chỉ huy cấp cao trong khu vực, tướng Zahedi còn là cầu nối rất quan trọng trong chuỗi liên kết giữa các lực lượng Iran và Syria, Hezbollah ở Liban.
Các nhà phân tích Trung Đông cho biết Tehran hiện đứng trước một câu hỏi chiến lược về việc phải đáp trả gay gắt như thế nào. Xung đột đã lan rộng khắp Trung Đông kể từ khi cuộc chiến ở Gaza bắt đầu, nhưng cho đến nay Iran đã luôn hết sức thận trọng tránh xung đột trực tiếp với Israel trong khi vẫn ủng hộ các đồng minh tấn công các mục tiêu của Israel và Mỹ.
Với chính sách không công khai thừa nhận hành động của mình trong một "cuộc chiến ngầm" ở Trung Đông, Israel đã không tuyên bố chịu trách nhiệm về vụ tấn công này. Tuy nhiên, một quan chức cấp cao của Chính phủ Israel nói với hãng tin Reuters rằng những cuộc tấn công đó "đứng sau nhiều cuộc tấn công vào các mục tiêu của Israel, Mỹ và Israel đã có kế hoạch thực hiện các cuộc tấn công tiếp theo". Một số người coi cuộc tấn công của Israel là phản ứng trước việc một máy bay không người lái, dường như được phóng từ Iraq, đã tấn công một tòa nhà trong căn cứ hải quân ở thành phố Eilat, cực Nam của Israel vào sáng sớm 1/4.
Các quan chức quốc phòng Israel cho biết, vụ tấn công cơ quan ngoại giao Iran nằm trong chiến lược á.m s.át có mục tiêu của Israel nhằm vào các chỉ huy quân sự cấp cao của Iran và các lực lượng do Iran hậu thuẫn ở Trung Đông. Trước vụ tấn công ở Damascus, Israel cũng đã triển khai đòn tập kích vào một căn cứ quân sự của lực lượng Hezbollah ở gần biên giới phía nam Liban làm c.hết một chỉ huy cấp cao của Hezbollah. Ngày 29/3, các cuộc tấn công của Israel ở Syria đã làm c.hết 53 người, trong đó có 38 binh sĩ và 7 thành viên của lực lượng Hezbollah. Các cơ quan y tế địa phương cho biết đây là mức thiệt hại cao nhất của quân đội Syria trong các cuộc tấn công của Israel kể từ khi cuộc chiến Israel-Hamas bắt đầu vào tháng 10/2023.
Với đòn tấn công vào Lãnh sự quán Iran, giới chức ngoại giao quốc tế bày tỏ lo ngại rằng Israel đang phá bỏ mọi quy tắc ngoại giao đã có từ trước đến nay. Cơ quan ngoại giao vốn được xem là mục tiêu không hợp pháp, không được phép tấn công, nhưng giờ đây đã trở thành mục tiêu tấn công bởi Israel. Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian cho biết: "Chúng tôi coi hành động gây hấn này đã vi phạm mọi chuẩn mực ngoại giao và điều ước quốc tế".
Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc sẽ thảo luận về vụ tấn công trong một cuộc họp sắp tới do Nga yêu cầu. Phái đoàn Iran tại Liên hợp quốc cảnh báo rằng cuộc tấn công có thể "gây ra nhiều xung đột hơn liên quan đến các quốc gia khác" và kêu gọi Hội đồng Bảo an lên án "hành động tội ác phi lý" này.
Tòa Lãnh sự quán Iran thành đống đổ nát sau vụ tập kích.
Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres đã lên án vụ tấn công vào cơ sở ngoại giao của Iran, đồng thời kêu gọi "tất cả các bên liên quan kiềm chế tối đa và tránh leo thang thêm". Ông cảnh báo rằng, bất kỳ tính toán sai lầm nào cũng có thể dẫn đến xung đột rộng hơn ở một khu vực vốn đã bất ổn, gây ra hậu quả tàn khốc cho dân thường, những người đang phải hứng chịu những đau khổ chưa từng có ở Syria, Lebanon, các vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng và cả Trung Đông.
Mỹ đã lên tiếng "vô can" đối với vụ tấn công. Các quan chức an ninh Nhà Trắng cho biết họ chỉ được thông báo về vụ tấn công khi nó đang diễn ra và không được thông báo "mục tiêu là tòa nhà ngoại giao Iran". Bản thân Mỹ cũng từng nhiều lần á.m s.át các chỉ huy của IRGC trong khu vực Trung Đông, nhưng các nhà ngoại giao Mỹ cho rằng chưa bao giờ Mỹ nhắm vào một cơ quan ngoại giao của Iran. Do vậy, Washington "hy vọng" Iran sẽ không nhắm vào các mục tiêu Mỹ.
Trong khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Iran Hossein Amir-Abdollahian phát biểu trên Thông tấn xã Irna của Iran: "Một thông điệp quan trọng đã được gửi tới Chính phủ Mỹ vì chính phủ này ủng hộ thực thể chủ nghĩa phục quốc Do Thái. Nước Mỹ phải chịu trách nhiệm".
Thông điệp của Bộ Ngoại giao Iran dường như nhằm nhắc lại một thực tế rằng cho dù Mỹ có tuyên bố thế nào, mục đích bên trong là gì, thì Mỹ vẫn là bên tham gia sâu vào cuộc chiến Hamas-Israel hơn ai hết, bởi Quốc hội Mỹ đã phê duyệt gói viện trợ khí tài quân sự trị giá hàng chục tỷ USD cho Israel để tiếp tục tiến hành cuộc chiến tại Gaza, trong đó có máy bay F-35 được cho là Israel dùng phóng tên lửa vào mục tiêu ngoại giao của Iran
Houthi b.ắn trúng tàu hàng Hy Lạp ở Biển Đỏ; Mỹ tấn công mục tiêu mới ở Yemen Trong khi Houthi thừa nhận đã tấn công tàu chở hàng Zografia của Hy Lạp ở Biển Đỏ, Mỹ đã tung những đòn tấn công mới nhằm vào các mục tiêu của Houthi ở Yemen. Một máy bay chiến đấu của liên quân Mỹ - Anh xuất kích tham gia tấn công các mục tiêu của Houthi ở Yemen. Ảnh: X Tân Hoa...
