Liệu Trung Quốc có thể giúp tránh một cuộc chiến toàn diện ở Trung Đông?
Trong khi Trung Quốc lo ngại xung đột lan rộng hơn sẽ ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư và thương mại của nước này trong khu vực – đặc biệt là các hợp đồng năng lượng, thì Bắc Kinh tin rằng nguyên nhân sâu xa là do cuộc xung đột ở Gaza.
Máy bay tấ.n côn.g không người lái Karrar của Iran. Ảnh: AFP/TTXVN
Trung Quốc đã bày tỏ “mối quan ngại sâu sắc” về căng thẳng leo thang ở Trung Đông sau khi Iran phóng hàng trăm máy bay không người lái và tên lửa trong một cuộc tấ.n côn.g trả đũa chưa từng có vào Israel, làm dấy lên nguy cơ xảy ra xung đột rộng hơn ở khu vực mà Bắc Kinh đã cam kết đóng vai trò kiến tạo hòa bình, theo bình luận của kênh CNN (Mỹ) ngày 15/4.
“(Trung Quốc) kêu gọi các bên liên quan bình tĩnh và kiềm chế để ngăn chặn leo thang hơn nữa”, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố, coi những căng thẳng mới nhất là “sự lan tỏa từ cuộc xung đột ở Gaza” – điều mà nước này cho rằng nên được giải quyết để chấm dứt càng sớm càng tốt.
Bộ trên lưu ý thêm: “Trung Quốc kêu gọi cộng đồng quốc tế, đặc biệt là các nước có ảnh hưởng, đóng vai trò mang tính xây dựng vì hòa bình và ổn định trong khu vực”.
Các cuộc tấ.n côn.g của Iran, mà Tehran cho biết là để trả đũa vụ đán.h bom tòa nhà lãnh sự Iran ở Damascus vào đầu tháng này, đán.h dấu lần đầu tiên Tehran tiến hành một cuộc tấ.n côn.g trực tiếp vào lãnh thổ Israel.
Quyết định tấ.n côn.g trực tiếp vào Israel của các nhà lãnh đạo Iran đã đẩy cuộc chiến “ngầm” giữa hai đối thủ trong khu vực trở thành công khai. Israel đang được các đồng minh phương Tây kêu gọi giảm căng thẳng khi lo ngại về một cuộc chiến toàn diện trong khu vực ngày càng gia tăng – một kịch bản mà Washington đang tìm cách tranh thủ sự giúp đỡ của Bắc Kinh để tránh.
Video đang HOT
Sau cuộc tấ.n côn.g vào tòa nhà lãnh sự Iran ở Damacus mà Tehran cho biết đã khiến 7 người thiệ.t mạn.g, trong đó có hai chỉ huy quân sự hàng đầu của Iran, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã nói chuyện với nhà ngoại giao hàng đầu Trung Quốc Vương Nghị – và những người đồng cấp khác ở Thổ Nhĩ Kỳ và Saudi Arabia – để “làm rõ rằng leo thang không phải là hành động phù hợp vì lợi ích của tất cả các bên và các nước nên hối thúc Iran không leo thang tình hình”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ thông báo.
Đó không phải là lần đầu tiên Mỹ đề nghị Trung Quốc gây ảnh hưởng đến Iran kể từ khi cuộc chiến giữa Israel và Hamas nổ ra vào tháng 10 năm ngoái.
Sau các cuộc tấ.n côn.g của lực lượng Houthi vào hoạt động vận chuyển thương mại ở Biển Đỏ cuối năm ngoái, các quan chức Mỹ đã nhiều lần tìm cách hối thúc Bắc Kinh gây áp lực lên Tehran – nơi được cho là hỗ trợ Houthi – để kiềm chế các cuộc tấ.n côn.g.
Sự bùng phát căng thẳng mới nhất một lần nữa đặt ra câu hỏi về việc liệu “Trung Quốc có sử dụng đòn bẩy với Iran và liệu Bắc Kinh có sẵn sàng sử dụng ảnh hưởng của mình hay không”. William Figueroa, Phó Giáo sư tại Đại học Groningen ở Hà Lan, nêu quan điểm: “Trên lý thuyết, Trung Quốc có rất nhiều đòn bẩy tiềm năng đối với Iran”.
Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Iran trong thập kỷ qua và mua 90% lượng dầu xuất khẩu của Iran, mang lại nguồn thu “huyết mạch” cho Tehran trước các lệnh trừng phạt của Mỹ. Các công ty Trung Quốc cũng cung cấp cho Iran thiết bị an ninh và giám sát.
Tuy nhiên, trên thực tế, Trung Quốc khó có thể sử dụng những đòn bẩy này để tác động đến Iran, chuyên gia Figueroa nói: “Vũ khí hóa các mối quan hệ thương mại này, đặc biệt là theo cách gây chú ý như vậy, sẽ làm suy yếu chiến lược khu vực lớn hơn của Bắc Kinh trong việc phát triển các mối quan hệ kinh tế chặt chẽ trên khắp Nam toàn cầu”.
Trung Quốc đã mở rộng đáng kể dấu ấn kinh tế và chính trị của mình ở Trung Đông. Trong những năm gần đây, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tuyên bố sẽ “đóng góp để thúc đẩy hòa bình và ổn định ở Trung Đông” như một phần của Sáng kiến An ninh Toàn cầu nhằm đưa ra một giải pháp thay thế cho trật tự an ninh do phương Tây chi phối.
Các nhà phân tích cho biết, năm ngoái, Bắc Kinh đã môi giới để hàn gắn mối quan hệ lịch sử giữa Saudi Arabia và Iran, hai đối thủ lâu năm trong khu vực, nhưng việc kiềm chế Iran trong cuộc xung đột đang diễn ra có thể là một nhiệm vụ khó khăn hơn đối với Trung Quốc. Và trong khi Trung Quốc thực sự lo ngại về nguy cơ một cuộc xung đột rộng hơn ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư và thương mại của nước này trong khu vực – đặc biệt là các hợp đồng năng lượng, thì Bắc Kinh tin rằng nguyên nhân sâu xa nằm là do cuộc xung đột ở Gaza.
Chuyên gia Figueroa kết luận: “Do đó, Trung Quốc nhận thấy giải pháp thực sự không phải là họ kiềm chế Iran, mà là ở việc Mỹ kiềm chế Israel và đưa đưa ra một kế hoạch thương lượng bao gồm giải pháp hai nhà nước”.
Vụ Iran tấ.n côn.g Israel có thể khiến Mỹ đẩy nhanh gói viện trợ chung cho Israel, Ukraine
Leo thang căng thẳng ở Trung Đông để đẩy nhanh gói hỗ trợ chung của Mỹ cho Ukraine, Israel, đồng thời hạn chế ảnh hưởng của Nga trong khu vực.
Những vấn đề nổi lên sau cuộc tấ.n côn.g của Iran và dự báo hành động đáp trả từ Israel Ông Trump bình luận về việc Iran tấ.n côn.g Israel Nga phản ứng về hội nghị hòa bình cho Ukraine ở Thuỵ Sĩ
Israel tuyên bố chuẩn bị cho nhiều kịch bản xung đột ngoài Gaza. Ảnh: THX/TTXVN
Theo Đài Sputnik (Nga), Iran đã phóng hàng trăm máy bay không người lái và tên lửa nhằm vào Israel đêm 13/4 và rạng sáng 14/4, trả đũa vụ Đại sứ quán Iran ở Syria bị tấn côngngày 1/4.
Vụ leo thang mới nhất ở Trung Đông này có thể khiến Mỹ đẩy nhanh cung cấp gói hỗ trợ chung cho Israel và Ukraine. Trung tá quân đội Mỹ đã nghỉ hưu Earl Rasmussen nhận định với Sputnik: "Gói viện trợ cho Ukraine sẽ được thông qua. Tôi không chắc chắn về số lượng hoặc chi tiết thực tế. Nhưng tình hình leo thang này có thể thúc đẩy một gói viện trợ chung nhằm hỗ trợ cho cả Israel và Ukraine".
Hãng tin AP ngày 15/4 xác nhận rằng, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson cho biết ông sẽ tìm cách thúc đẩy viện trợ cho Israel trong tuần này khi phải thực hiện nhiệm vụ khó khăn là làm sao để Hạ viện chấp nhận gói viện trợ cho cả Ukraine và các đồng minh ở châu Á, trị giá khoảng 95 tỷ USD.
Ông Johnson đã phải chịu áp lực chính trị lớn từ các nghị sĩ đảng Cộng hòa trong bối cảnh đảng ngày chia rẽ liên quan đến việc viện trợ bổ sung cho Ukraine.
Cuộc tấ.n côn.g của Iran vào Israel càng gia tăng áp lực lên Chủ tịch Hạ viện Mỹ, nhưng cũng cho ông cơ hội để nhấn mạnh tính cấp bách của việc phê duyệt nguồn tài trợ.
Ông Johnson nói trên chương trình "Sunday Morning Futures" của kênh Fox News rằng mình và các thành viên đảng Cộng hòa "hiểu rằng cần phải sát cánh cùng Israel" và ông sẽ nỗ lực trong tuần này để thúc đẩy viện trợ.
Tại một cuộc họp báo, lãnh đạo phe Dân chủ đa số tại Thượng viện Chuck Schumer cũng cho biết Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có cuộc thảo luận qua điện thoại với các đảng viên Cộng hòa và Dân chủ hàng đầu tại Hạ viện và Thượng viện, trong đó có cả ông Johnson. Theo ông Schumer, tất cả các nhà lãnh đạo đảng nhất trí rằng phải giúp Israel và giúp Ukraine, với hy vọng có thể giải quyết vấn đề đó và hoàn thành việc này vào tuần tới. Ông Schumer nói: "Điều đó rất quan trọng đối với tương lai của Ukraine, đối với Israel và phương Tây".
Trong khi đó, các nghị sĩ cấp cao của đảng Cộng hòa ủng hộ viện trợ cho Ukraine đang ngày càng thất vọng vì phải chờ đợi hàng tháng trời để đưa viện trợ này ra thông qua tại Hạ viện.
Nhà Trắng: Mỹ đang ở vị trí mạnh mẽ nhất thế giới để đối phó với thách thức toàn cầu Theo Thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre, Mỹ đang ở một vị trí mạnh mẽ hơn bất kỳ quốc gia nào khác để đối phó với những thách thức toàn cầu, bao gồm giá năng lượng tăng cao ở châu Âu, gián đoạn nguồn cung cấp lương thực trên khắp thế giới liên quan đến xung đột Nga - Ukraine và...