Lẽ ra Facebook có thể chặn hơn 10 tỷ lượt xem tin giả bầu cử Mỹ 2020

Facebook bị tố hành động quá muộn để ngăn cản tin giả bầu cử Mỹ 2020 lan truyền, đẩy nước Mỹ vào con đường đen tối từ bầu cử tới bạo loạn.

Tổ chức vận động Avaaz cho rằng nếu Facebook không đợi tới tháng 10/2020 mới bắt đầu thay đổi thuật toán ngăn nội dung giả mạo và độc hại, công ty có thể đã chặn được khoảng 10,1 tỷ lượt xem trên 100 trang chia sẻ tin giả nổi bật nhất trước cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2020.

Mùa hè năm 2020 – “cao điểm” biểu tình chống phân biệt chủng tộc và số ca Covid-19, dữ liệu từ Avaaz chỉ ra lượt tương tác trên 100 trang này cao hơn hàng triệu so với 100 tờ báo truyền thống của Mỹ gộp lại. Theo Giám đốc chiến dịch Fadi Quran của Avaaz, điều đáng sợ là họ mới chỉ thống kê 100 trang nổi nhất, chưa phải toàn bộ “vũ trụ tin giả”. Nó cũng chưa bao gồm các hội nhóm, vì vậy số lượng lớn hơn nhiều.

Các trang này chia sẻ ít nhất 3 tin giả, bao gồm 2 tin giả trong vòng 90 ngày. Trung bình, 100 trang Facebook nói trên đăng 8 tin chưa có kiểm chứng và từ chối sửa dù đã được đối tác xác minh nguồn tin của mạng xã hội gắn cờ. Lượt xem 100 nội dung phổ biến nhất bị dán nhãn sai sự thật/gây hiểu lầm là 162 triệu.

Avaaz còn tìm ra 118 trang với tổng cộng 27 triệu lượt theo dõi vẫn hoạt động tính tới ngày 19/3, chia sẻ về nội dung kích động bạo lực liên quan tới bầu cử. 58 trang có liên quan với các nhóm cực hữu như Qanon hay Boogaloo. Các bài viết kêu gọi “nổi dậy vũ trang”, ảnh chế phục kích Vệ binh quốc gia để cướp đạn và những mối đe dọa bạo lực khác. Tất cả đều được Avaaz báo cáo cho Facebook trong quá trình bầu cử và Facebook xóa 18 trang.

Tuy nhiên, người phát ngôn Facebook Andy Stone phản bác lại phương thức tính toán của báo cáo và khẳng định nó bóp méo công sức của họ trong cuộc chiến chống tin giả, bạo lực trên nền tảng. Ông còn nói Facebook đã làm nhiều hơn bất kỳ công ty Internet nào khác để chống lại nội dung độc hại.

Phát hiện của Avaaz tăng thêm áp lực cho CEO Mark Zuckerberg ngay trước tuần lễ quan trọng tại Washington. Ngày 25/3, ông sẽ cùng với CEO Twitter Jack Dorsey và CEO Google Sundar Pichai điều trần trước Quốc hội Mỹ lần đầu tiên kể từ vụ bạo loạn Đồi Capitol. Hai tiểu ban của Hội đồng Thương mại và Năng lượng Hạ viện sẽ đặt câu hỏi về thuật toán khuếch trương tin giả, lan truyền các thuyết cực đoan.

Báo cáo cho thấy Qanon hay các tổ chức cực đoan đã phát triển nhanh thế nào trên môi trường mạng trước khi Facebook hành động. Thời điểm Facebook xóa một số hội nhóm Qanon lớn nhất mùa hè và thu năm ngoái, chúng đã quá lớn để bị kiềm chế. Người theo dõi cũng chỉ cần chuyển sang nền tảng khác như Parler, Telegram, Gab, nơi một số người tổ chức cuộc bạo động Đồi Capitol.

Nhiều nhà lập pháp dần mất kiên nhẫn với Facebook sau nhiều năm điều trần. Thượng Nghị sỹ Tony Cardenas nói Zuckerberg đem khuôn mặt buồn thảm với câu trả lời giả tạo ra trước hội đồng song không bắt tay vào thực hiện. Zuckerberg nhận sẽ cải thiện song không đầu tư vào nỗ lực cải thiện.

Tranh luận về trách nhiệm, quản trị nội dung, thông tin giả mạo trên mạng, quyền riêng tư chắc chắn không “nguội” trong vài tháng tới. Đảng Dân chủ báo hiệu ưu tiên hàng đầu là kiểm soát các mạng xã hội. Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng gợi ý loại bỏ hoặc viết lại Điều 230 Đạo luật Chuẩn mực truyền thông, điều khoản quan trọng bảo vệ những nền tảng công nghệ trước nội dung do người dùng đăng tải. Các nhà vận động cải cách cho rằng luật cần được điều chỉnh để buộc nền tảng chịu trách nhiệm pháp ly lớn hơn với các nội dung, bao gồm tin giả, kích động bạo lực.

Theo Avaaz, Facebook chỉ đẩy mạnh hạn chế lượt tiếp cận tin giả vài tuần trước bầu cử Mỹ 2020. Mạng xã hội cấm các bài viết dùng “ngôn ngữ quân sự hóa” để kích động cử tri, hiển thị thông tin về bầu cử trên đầu Bảng tin, dán nhãn tin giả về quá trình bỏ phiếu hay tuyên bố chiến thắng vô căn cứ của các ứng cử viên. Dù vậy, chúng được áp dụng không thống nhất, khiến các bài viết sai sự thật vẫn được xem hàng triệu lần cho tới ngày bầu cử.

“Thông điệp dành cho Mark Zuckerberg của tôi là Facebook cần ngừng công bố điểm số mà họ tự chấm, cho phép chuyên gia tiến hành kiểm toán. Đã tới lúc Zuckerberg thôi nói “xin lỗi” và bắt đầu đầu tư vào giải pháp chủ động cho các vấn đề này”, ông Quran chia sẻ.