Làm gì để hết bốc hỏa, khô âm đạo, khó ngủ, da tóc khô
Phụ nữ bước vào thời kỳ tiền mãn kinh khi suy giảm nội tiết tố nữ khiến dễ bốc hỏa, đau đầu, mất ngủ và khô hạn. Tìm hiểu các phương pháp tăng cường nội tiết nữ cho phụ nữ.
Suy giảm nội tiết tố nữ trong thời kỳ tiền mãn kinh khiến phụ nữ gặp phải triệu chứng bốc hỏa, đau đầu, mất ngủ, khô hạn âm đạo. Trong khi Tây y có các liệu pháp nội tiết để bổ sung nội tiết estrogen thì bài nội tiết Đông y thế hệ 2 giúp tăng cường nội tiết tố nữ từ bên trong.
Chức năng cơ bản của bộ máy sinh dục nữ là sinh sản, tức tạo điều kiện cho sự thụ tinh, làm tổ và phát triển của trứng đã được thụ tinh trong tử cung. Chức năng đó được thực hiện bởi các hoạt động có tính chất chu kỳ, dưới sự chi phối, định đoạt của nội tiết tố nữ (estrogen và progesteron) do buồng trứng sinh ra.
Chu kỳ kinh nguyệt: Cho đến tuổi dậy thì niêm mạc tử cung có cấu trúc không đổi và không có kinh nguyệt. Từ tuổi dậy thì trở đi đến tuổi mãn kinh dưới sự chi phối của buồng trứng với các nội tiết tố nữ niêm mạc tử cung thay đổi có chu kỳ: Phát triển dày lên, hoại tử, bong rụng và ra máu, đó là người phụ nữ hành kinh. Chu kỳ kinh nguyệt bình thường của phụ nữ khỏe tuổi sinh nở phải là chu kỳ có phóng noãn (rụng trứng).
Thời kỳ tiền mãn kinh
Khi phụ nữ trẻ, khỏe thì trứng rụng và kinh nguyệt đều đặn. Nhưng dưới tác dụng của lão hóa do tuổi tác, ốm đau, bệnh tật, khi trứng không còn chín, rụng nữa, không còn kinh nguyệt, không còn khả năng mang thai thì đó là thời kỳ mãn kinh. Nó có thể xảy ra trong khoảng từ 30-55 tuổi nhưng trung bình là 49 tuổi. Càng gần mãn kinh (giai đoạn tiền mãn kinh) các chu kỳ kinh nguyệt càng không đều, càng có nhiều vòng kinh không có trứng rụng, kinh nguyệt (lượng máu) giảm dần trong các kỳ kinh, lượng nội tiết tố nữ do buồng trứng tiết ra ngày một ít, khoảng cách giữa các kỳ kinh ngày một dài, buồng trứng bị xơ hóa, teo nhỏ dần và rồi mất hẳn chức năng nội tiết. Thời kỳ tiền mãn kinh có thể kéo dài từ một đến nhiều năm.
Triệu chứng: Lượng nội tiết tố nữ (do buồng trứng sinh ra) suy giảm làm xuất hiện nhiều triệu chứng bất lợi cho phụ nữ thời kỳ này.
Bốc hỏa: Thường xảy ra với 80% số phụ nữ có suy giảm hormon buồng trứng, cảm giác nóng bừng ở thân người phía trên và ở mặt (mặt đỏ bừng) rồi lướt qua da và chảy mồ hôi nhiều, có cảm giác bị lạnh run. Bốc hỏa càng rõ nét vào cuối ngày khi thời tiết nóng, dùng đồ ăn, thức uống nóng hay lúc căng thẳng. Ban đêm đổ mồ hôi do bốc hỏa có thể làm mất ngủ: Khó khăn khi đi vào giấc ngủ và ngủ không sâu dẫn đến thiếu tỉnh táo, mệt mỏi khi thức giấc.
Khô, teo âm đạo: Cùng với lượng estrogen do buồng trứng sinh ra giảm, niêm mạc sinh dục bị teo, mỏng dần, dịch tiết âm đạo giảm làm âm đạo khô, dễ đau rát khi giao hợp, dễ bị xây xước, nhiễm trùng gây khí hư, dễ sa sinh dục do cơ, dây chằng bị lão hóa, nhão, không đàn hồi, có thể đi tiểu nhiều lần, tiểu gấp, không tự chủ.
Lượng estrogen suy giảm cũng gây ra: Đau đầu, hay quên, tê tứ chi, nôn mửa, giảm thị lực, ù tai, hoa mắt, chóng mặt, chán ăn, da tóc kém mềm mượt, khô nhăn, tóc giòn dễ gẫy rụng, thưa, tăng trọng lượng, thừa cân béo phì, dễ loãng xương, gãy xương do thiếu nội tiết tố nữ làm mất dần, canxi, chất khoáng.
Cảm xúc, tâm lý: Thời kỳ tiền mãn kinh thường có thay đổi lớn về cuộc sống. Con cái đã lớn, có thể rời xa cha mẹ ra ở riêng, tuổi nhiều nên khó tính, sự nuối tiếc tuổi trẻ có thể làm nặng thêm các triệu chứng tiền mãn kinh, gây biến đổi cảm xúc: Dễ cáu bẳn, bồn chồn, không tự chủ, trầm cảm… đặc biệt sự giảm ham muốn “chăn gối”, khó khăn khi giao hợp (do âm đạo khô), không đáp ứng được nhu cầu của chồng khiến họ có thể chú ý đến các cô gái trẻ. Đây cũng là thời kỳ xuất hiện nhiều rạn nứt trong quan hệ vợ chồng.
Điều trị
Về tâm lý: Cần có sự giải thích của cán bộ y tế, cung cấp thông tin, tài liệu, kiến thức về giai đoạn tiền mãn kinh, cần có sự cảm thông chia sẻ của chồng con, người thân, bạn bè. Ăn uống và luyện tập: Rất quan trọng, nên ăn đầy đủ các chất, không thừa, không thiếu, tăng cường ăn rau quả, các sản phẩm từ đậu nành, uống nhiều nước. Hạn chế thức ăn mặn, cay, nóng, kích thích, thường xuyên tập thể dục, đi bộ, bơi để giữ gìn thân hình thon, xương chắc.
Điều trị nội khoa: Dùng estrogen liều thấp kết hợp với progestin có tác dụng như estrogen liều chuẩn, làm giảm tần suất và cường độ các cơn bốc hỏa, cải thiện giấc ngủ. Tuy nhiên estrogen chỉ giảm thiểu sự thức giấc nửa đêm chứ không cải thiện chất lượng giấc ngủ. Các triệu trứng khác của tiền mãn kinh như đau đầu, hay quên, da tóc kém mềm mượt, tăng cân… cũng được cải thiện. Teo, khô âm đạo điều trị tại chỗ bằng vòng âm đạo, kem, viên đặt estrogen hiệu quả hơn đường uống. Tuy vậy cho đến nay, liều lượng chính xác của liệu pháp nội tiết tố thay thế cả đường uống, chích chưa được xác định tối ưu.
Liệu pháp nội tiết mặc dù làm giảm các triệu chứng khó chịu thời kỳ tiền mãn kinh nhưng có rất nhiều tác dụng phụ: Tăng sinh và ung thư nội mạc tử cung, u xơ tử cung, xuất huyết âm đạo bất thường, nguy cơ bệnh tim mạch, ung thư, đột quỵ, thuyên tắc động mạch phổi…. Tổ chức Sáng kiến Y tế Thế giới (WHI) đã chứng minh liệu pháp nội tiết tố thay thế có hại nhiều hơn có lợi.
Điều trị bằng Đông Y
Video đang HOT
Đông y từ lâu đã được dùng trong điều trị rối loạn hoạt động buồng trứng, rối loạn nội tiết, các triệu chứng tiền mãn kinh. Tuy nhiên, để thuốc Đông y thực sự hiệu quả, bào chế phải được coi như nghệ thuật. Nếu chỉ sản xuất thuốc Đông y theo các bài trong sách thì ai cũng làm được và chất lượng chỉ na ná như nhau, khó mà có được sản phẩm hiệu quả vượt trội. Tuy rất hiếm, nhưng cũng có một số bài thuốc bí truyền hiệu quả. Bài thuốc bí truyền tăng cường nội tiết của một lương y ở Lạng Sơn là một ví dụ. Hiện bài thuốc này, được chuyển giao cho một Nhà máy dược phẩm hiện đại chuẩn GMP-WHO sản xuất thành viên nén tiện dụng, đã có mặt tại các hiệu thuốc.
Làm hết bốc hỏa, đổ mồ hôi, mất ngủ
Chị Th (48t, doanh nhân) từ 2 năm nay bị chứng bốc hỏa hành hạ, khi thì bị vài lần mỗi tuần nhưng có khi vài lần mỗi ngày. Cơn nóng bức lan qua mặt, quanh cổ, vùng ngực làm chị đổ mồ hôi, có khi ướt đầm đìa và kéo dài nhiều phút đến cả giờ. Khổ nhất là cơn bốc hỏa ban đêm làm chị phải thức giấc vì phải thay quần áo ướt đẫm mồ hôi. Liệu pháp hormon làm giảm bốc hỏa, nhưng các bác sĩ khuyên thận trọng vì dùng lâu dài gây nhiều tác dụng phụ. Các sản phẩm bổ sung estrogen thảo dược tác dụng hoặc không rõ rệt, hoặc không lâu dài, ngưng dùng là bốc hỏa, khó ngủ quay trở lại. Được bạn bè giới thiệu, chị đã dùng bài nội tiết Đông y thế hệ 2 (viên nén tiện dụng) và rất hài lòng vì chỉ sau 1 tuần chứng bốc hỏa, mất ngủ đã biến mất. Chị phấn khởi dùng định kỳ mỗi đợt 2 tháng để ngăn bốc hỏa, đổ mồ hôi quay trở lại.
Chị Ng (50t, tiến sĩ) trước đây đặt lưng xuống là ngủ được ngay và một mạch tới sáng. Nhưng gần đây chị cảm thấy khó ngủ, nhiều khi nằm 1, 2 giờ vẫn chưa ngủ được nhưng lại dễ bị thức giấc giữa đêm do bốc hỏa và sau đó rất khó ngủ tiếp khiến chị sáng dậy thiếu ngủ, mệt mỏi, ban ngày ngủ gà ngủ gật. Chị tất nhiên đã dùng nhiều sản phẩm cho phụ nữ tiền mãn kinh nhưng hoặc thấy có tác dụng phụ, hoặc tác dụng không lâu dài, khi ngưng dùng lài lại khó ngủ trở lại. Từ khi dùng định kỳ mỗi đợt 2 tháng bài nội tiết Đông y thế hệ 2 (viên nén tiện dụng), chị đã dễ vào giấc ngủ và ngủ một mạch tới sáng.
Cải thiện khô hạn, đau rát, suy giảm sinh lý
Chị Kh (47t, trợ lý giám đốc) gần đây đi tiểu thường xuyên, nhiều lần trong ngày tuy không uống nhiều nước hơn trước. Tệ hơn là thi thoảng khi ho hoặc cười to ra tiếng nước tiểu cũng rỉ ra. Chị bị khô hạn, đau rát khi quan hệ, vừa gây trở ngại cho sinh hoạt vợ chồng, đe dọa hạnh phúc gia đình, vừa dễ bị nhiễm trùng, ngứa ngáy rất khó chịu. Chị đã dùng liệu pháp hormon, nhiều thuốc cả Đông, Tây y nhưng không hài lòng cho đến khi được giới thiệu bài nội tiết Đông y thế hệ 2 (viên nén tiện dụng). Chỉ sau 2 tuần sử dụng, không chỉ chứng tiểu nhiều lần đã hết mà chị còn lấy lại được nhu cầu, hứng thú trong sinh hoạt vợ chồng vì không còn bị khô, đau rát khi gần gũi chồng nữa. Chị sẽ uống định kỳ mỗi đợt 2 tháng để ngăn tái phát.
Hết nỗi lo da khô nhăn, tóc gẫy rụng, cáu bẳn
Chị H (48t, bác sĩ) từ vài năm nay cảm thấy da khô, không còn căng, đàn hồi và dẻo dai như trước. Thi thoảng còn ngứa ngáy. Tóc chị có vẻ khô, giòn, dễ gẫy rụng nên mỗi lần chải tóc chị phát sợ khi nhìn thấy túm tóc trên lược. Là bác sĩ nên tất nhiên chị đã dùng nhiều sản phẩm cho người tiền mãn kinh để rồi cuối cùng dùng lâu dài bài nội tiết Đông y thế hệ 2 (viên nén tiện dụng), vì khi dùng định kỳ mỗi đợt 2 tháng da chị đã, mịn màng hơn, tóc đỡ khô, gẫy rụng rõ rệt, khiến chị rất hài lòng.
Chị Y (46t, giáo viên) trước đây tính tình vui vẻ nên học sinh rất quý nhưng gần đây tính tình dần thay đổi, lo âu, cáu gắt vô cớ khiến học sinh sợ. Được đồng nghiệp giới thiệu bài nội tiết Đông y thế hệ 2 (viên nén tiện dụng), chị đã kiên trì dùng định kỳ mỗi đợt 2 tháng và tính tình lo âu, cáu gắt vô cớ đã hết, chị đã vui vẻ trở lại, không những thế chị có cảm giác da tóc mềm mượt hơn.
Mặc dù bài nội tiết Đông y thế hệ 2 này rất hiệu quả, nhưng nếu sau 15-20 ngày dùng mà tác dụng không rõ rệt, tức thuốc không hợp với bạn, bạn hãy ngưng dùng để khỏi lãng phí tiền thuốc.
Nhất Nhất
Theo Đời sống Plus/GĐVN
Sức khỏe của phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh
Phụ nữ trung niên phải đối với những thay đổi thời kỳ tiền mãn kinh khiến họ thường xuyên mệt mỏi, cáu gắt và khó chịu, ảnh hưởng không nhỏ đến mối quan hệ với những người xung quanh.
Vậy làm sao để khắc phục chứng rối loạn tiền mãn kinh ở phụ nữ trung niên?
Đôi điều về thời kỳ tiền mãn kinh
Mãn kinh là giai đoạn chuyển tiếp lần thứ hai trong đời sống sinh dục của người phụ nữ, xảy ra do sự suy giảm chức năng buồng trứng, dần dần buồng trứng ngưng hoạt động và ngưng tiết các nội tiết tố nữ, dẫn đến việc ngưng hành kinh mỗi tháng, và chấm dứt khả năng sinh sản của người phụ nữ.
Mãn kinh diễn tiến từ từ theo tuổi tác, thường qua 2 giai đoạn:Tiền mãn kinh, thường xảy ra ở độ tuổi từ 45-50, có thể kéo dài 2-3 đến 5 năm tùy người, do hoạt động buồng trứng bắt đầu suy giảm và có sự mất cân bằng các nội tiết tố nữ (estrogen và progesteron), dẫn đến kinh nguyệt không đều, kéo dài, dây dưa.Mãn kinh thật sự, thường ở lứa tuổi từ 50-55, do buồng trứng ngưng hẳn hoạt động và ngưng tiết nội tiết tố nữ, dẫn đến kinh nguyệt mất hẳn.Mãn kinh sớm là mãn kinh trước 40 tuổi.
Khi đó, người phụ nữ không còn khả năng có thai được nữa, do không còn có nang noãn chín hoặc noãn không thể phóng được (không rụng trứng được). Mãn kinh sớm xảy ra ở những phụ nữ hút thuốc lá, uống rượu, chiếu tia xạ trị bệnh, bị rối loạn miễn dịch, đã được phẫu thuật cắt tử cung nhưng còn chừa 2 buồng trứng,...Mãn kinh muộn là mãn kinh sau 55 tuổi.
Những rối loạn về tâm - sinh lý trong giai đoạn tiền mãn kinh - mãn kinh
Rối loạn kinh nguyệt là biểu hiện chủ yếu nhất trong thời kỳ tiền mãn kinh: vòng kinh dài, ngắn và ra huyết bất thường.
Xử trí: Chỉ khi nào ra huyết nhiều quá, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt thì mới cần nhờ đến sự can thiệp của nhân viên y tế để cầm máu, nếu không cứ để tự nhiên, giữ gìn vệ sinh kinh nguyệt tốt, sẽ đến lúc kinh ngừng hẳn.
Lưu ý: Kinh phải mất hẳn trên 12 tháng mới chắc chắn là mãn kinh thật sự. Nếu chỉ mất kinh vài ba tháng, nên cẩn thận để tránh có thai ngoài ý muốn.
Ngoài ra, có thể có giảm ham muốn tình dục do khô âm đạo, mụn trứng cá, tóc rụng, mệt mỏi kinh niên, lông mặt mọc rậm, da khô, nhám, nhăn nheo do mất dần lớp mỡ dưới da, tuyến vú trở nên mềm nhão, giọng nói bị ồ; âm đạo khô teo gây đau khi giao hợp; nhiễm trùng tiết niệu và són tiểu do niêm mạc đường tiết niệu cũng bị khô teo. Một số người đi tiểu nhiều lần, tiểu khó vì niệu đạo bị xơ cứng.
Cơn bốc hỏa: Thỉnh thoảng xảy ra, do rối loạn vận mạch làm nóng bừng ở ngực, lưng, cổ, đỏ mặt, đổ mồ hôi, nhiều nhất là về đêm, gây khó chịu, mất ngủ. Có thể kèm cảm giác nặng chân, vọp bẻ,...
Tâm sinh lý thay đổi đa dạng. Có người tính tình trở nên trầm mặc, lo âu, băn khoăn, chán nản hay thất vọng, thường không vừa lòng với môi trường xung quanh. Người ta nhận thấy có đến 46% phụ nữ bị mất ngủ, mệt nhọc trong thời kỳ mãn kinh, vận động chậm chạp, mất hứng thú trong quan hệ vợ chồng. Trạng thái dễ kích động, cáu gắt, hay gây gổ.
Các triệu chứng này kéo dài độ vài năm rồi tự hết, do cơ thể đã quen dần với tình trạng thiếu hụt estrogen. Tuy nhiên, cũng có người thấy những triệu chứng này nặng hơn khi đã chuyển sang giai đoạn mãn kinh thật sự.
Những rối loạn có thể gặp sau khi mãn kinh thật sự
Thời kỳ sau mãn kinh, có thể có nhiều thay đổi nhưng lại diễn tiến trầm lặng, kéo dài nhiều năm trước khi có những rối loạn rõ ràng:
Tính tình: Hay buồn vẩn vơ, trầm uất, hoặc dễ nóng nảy, cáu gắt, hay quên,...
Niêm mạc sinh dục: Dần dần teo mỏng, làm âm hộ, âm đạo khô, ngứa, rát, giao hợp đau, dễ bị xây xước và nhiễm trùng.
Sa sinh dục: Do cơ, dây chằng vùng chậu bị nhão hơn.
Tiết niệu: Tiểu nhiều lần, đôi khi không tự chủ được (tiểu són), tiểu buốt dù nước tiểu vẫn trong, và không có dấu hiệu nhiễm trùng.
Da, tóc: Da kém mềm mại, khô nhăn, có đốm đồi mồi, tóc khô, rụng, dễ gãy,...
Tăng trọng: Dễ mập, mỡ tích tụ nhiều ở vùng bụng và đùi.
Xương: Thiếu nội tiết tố khiến xương mất dần canxi và chất khoáng, dẫn đến loãng xương, xương giòn, dễ gãy. Tuy nhiên, phụ nữ mãn kinh ít có cảm giác về loãng xương cho đến khi bị gãy xương tự nhiên (không có va chạm, chấn thương). Thường gặp nhất là gãy đầu dưới xương cẳng tay, cổ xương đùi. Ngoài ra, còn bị vẹo cột sống, đau vùng thắt lưng, đau thần kinh tọa. Nếu cuộc sống kéo dài đến 80 tuổi thì từ 20 đến 80 tuổi, ít nhất đã có 50% khối lượng xương bị mất đi. Tuổi mãn kinh càng kéo dài hay buồng trứng bị cắt bỏ quá sớm không được trị liệu thì chất xương càng bị mất nhiều.
Tim mạch: Xơ cứng thành mạch, chủ yếu là nguy cơ bệnh mạch vành hay nhồi máu cơ tim.
Ung thư sinh dục: Thiếu nội tiết tố buồng trứng là yếu tố khơi dậy một vài ung thư sẵn có nơi bộ phận sinh dục.
Điều trị tiền mãn kinh - mãn kinh
Nguyên tắc sử dụng nội tiết: liều thấp nhất có hiệu quả.
Thời gian sử dụng tùy thuộc vào thể trạng và yêu cầu từng người.
Phối hợp estrogen/progestogen nếu còn tử cung.
Để giống với sinh lý, estrogen được dùng là estrogen tự nhiên hoặc gần giống với tự nhiên
Hiện nay trên thị trường có loại thực phẩm chức năng giúp nuôi dưỡng buồng trứng sản sinh estrogen tự nhiên.
Chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt:
Giữ tinh thần thanh thản, vui tươi, cảm thấy có ích cho gia đình và xã hội
Cần có hoạt động chân tay kèm theo hoạt động trí tuệ.
Dinh dưỡng theo khoa học
Uống bổ sung các loại vitamine, vi khoáng, ăn nhẹ vào buổi tối
Nắm rõ thông tin về các triệu chứng cơ năng của tuổi mãn kinh và nguyên nhân của các triệu chứng là những thay đổi nội tiết chứ không phải bệnh lý
Phụ nữ cần bắm rõ các bệnh ung thư có thể xảy ra cho phụ nữ tuổi mãn kinh và nên cố làm các xét nghiệm để phát hiện sớm các loại ung thư ở phụ nữ cao tuổi như ung th cổ tử cung, ung thư vú...
Quỳnh Trang
Theo Đời sống Plus/GĐVN
Nghiên cứu về tác động của ánh sáng đối với đồng hồ sinh học Các nhà khoa học thuộc Đại học Northwestern (Mỹ) đã lần đầu tiên nghiên cứu cách thức các xung ánh sáng ngắn được não bộ xử lý và gây ảnh hưởng đến giấc ngủ. Ảnh minh họa. (Nguồn: health.harvard.edu) Ánh sáng mạnh bừng lên khi mở điện thoại thông minh vào lúc nửa đêm có thể khiến nhiều người khó ngủ trở lại....