Lai lịch căn hầm trú ẩn của Tổng thống Mỹ

Vào tối thứ Sáu tuần trước, khi đám đông biểu tình làm náo loạn thủ đô Washington, Tổng thống Donald Trump đã nhanh chóng được sơ tán với một căn hầm trú ẩn – nơi mà hiếm có nhà lãnh đạo Mỹ nào phải sử dụng.

Phó Tổng thống Dick Cheney với Cố vấn An ninh Quốc gia Condoleezza Rice trú ẩn tại Trung tâm Hoạt động Khẩn cấp của Tổng thống, ngày 11 tháng 9 năm 2001. Ảnh: CNN

Căn hầm ban đầu được xây dựng dưới Cánh Đông của Nhà Trắng dưới thời Tổng thống Franklin D. Roosevelt sau vụ tấn công Trân Châu Cảng và trở thành Trung tâm Điều hành Khẩn cấp của Tổng thống (PEOC) trong vụ khủng bố 11/9.

Theo một quan chức Nhà Trắng, ông Trump đã được đưa vào hầm trú ẩn trong một thời gian ngắn khi những người biểu tình tụ tập bên ngoài Nhà Trắng. Nhà lãnh đạo sau đó lý giải đây là một hoạt động diễn tập và không có chuyện ông trốn tránh người biểu tình.

Tổng thống Trump cùng vợ và con trai đã phải xuống hầm trú ẩn khi thủ đô Washington nổ ra biểu tình. Ảnh: Flickr

“Tổng thống cùng phu nhân Melania Trump và con trai Barron chỉ ở trong hầm chưa đầy một giờ đồng hồ”, nguồn tin cho biết.

Tổng thống Roosevelt lần đầu tiên được thúc đẩy để xây dựng một nơi trú ẩn dưới lòng đất trong cuộc tấn công Trân Châu Cảng năm 1941. Ông bắt đầu với một dự án xây dựng hầm trú ẩn không kích thay vì một boongke ngầm.

Có hai dự án xây hầm khác nhau – một dự án được thiết kế ngay dưới Nhà Trắng và một dự án dẫn xuống kho chứa tiền của Bộ Tài chính, theo cuốn sách “Raven Rock” của tác giả Garrett Graff.

Sơ đồ bố trí hầm ngầm trong Nhà Trắng. Ảnh: Daily Mail

“Một boongke dưới Nhà Trắng là một điều cần thiết tuyệt đối trong Thế chiến II,” Nhà sử học Mỹ Douglas Brinkley cho biết. “Chúng ta đã rất lo sợ rằng Đức sẽ cố gắng thổi bay Washington bởi họ khi đó đang chế tạo tên lửa và Nhà Trắng sẽ trở thành mục tiêu hàng đầu”.

Cuối cùng, lực lượng an ninh Nhà Trắng xác định rằng ngay cả hầm trú ẩn cũng không đủ an toàn và quyết định đưa Roosevelt đến nơi ẩn náu ở vùng núi Maryland mà ông đặt tên là “Shangri-La” – ngày nay được gọi là Trại David. Vào thời điểm đó, không ai biết vị trí của khu trú ẩn này.

“Không ai biết Roosevelt biến mất khỏi Nhà Trắng. Mọi người đều cho rằng ông ấy trú ẩn dưới hầm ngầm”, ông Brinkley nói.

Tới phiên mình, Tổng thống Harry Truman đã bắt đầu công việc đồ sộ để biến căn hầm trú ẩn thành hầm tránh bom một ngày trước khi lính Mỹ đổ bộ vào bán đảo Triều Tiên.

Ngay cả trong những năm dưới thời Nixon, khi các cuộc biểu tình nổ ra rầm rộ trên khắp Washington, việc sử dụng hầm ngầm hiếm khi được thừa nhận.

Luật sư của Nixon – John Dean, viết trong cuốn sách “Tham vọng mù quáng: Những năm ở Nhà Trắng”, rằng khi ông lần đầu tiên được giới thiệu đến hầm trú bom của Tổng thống, nó được coi là nơi lý tưởng để theo dõi các cuộc biểu tình.

Vụ khủng bố 11/9

Bất chấp thực tế là hầm ngầm có tồn tại, nhà sử học Timothy Naftali nói rằng kế hoạch trước ngày 11/9 là sơ tán Tổng thống khỏi Nhà Trắng thay vì ẩn nấp dưới mặt đất.

Vụ khủng bố 11/9 đã đặt ra mối lo ngại rằng các quan chức an ninh không phản ứng đủ nhanh để sơ tán Tổng thống.

“Trong Chiến tranh Lạnh, sẽ có một số cảnh báo về một cuộc tấn công hạt nhân của Liên Xô. Dù chỉ là một vài phút ngắn ngủi, nhưng vẫn đủ để Tổng thống có thời gian rời khỏi Nhà Trắng. Sau ngày 11/9, tôi cho rằng nếu có một cuộc tấn công xảy ra trong lãnh thổ Mỹ, sẽ không còn đủ thời gian để sơ tán lãnh đạo”, theo ông Naftali.

Các cuộc tấn công khủng bố vào ngày 11/9 là ví dụ đáng chú ý nhất và được ghi nhận về boongke của Nhà Trắng.

Theo Trung tá Robert J. Darling, sau khi Cánh Tây biết về một chiếc máy bay bị cướp trên đường đến Washington, tất cả nhân viên và quan chức được sơ tán tới căn hầm ở Cánh Đông.

“Vào lúc 9:45, tất cả những chiếc loa đều bất ngờ phát ra báo động rằng mọi người phải sơ tán khỏi Nhà Trắng, mọi người được yêu cầu cầm theo tài liệu mật và đến trú ẩn dưới căn hầm”, ông Darling nhớ lại.

Cựu đệ nhất phu nhân Laura Bush đã viết trong hồi ký của mình rằng vào ngày 11/9 bà đã “bị đẩy xuống cầu thang qua một cặp cửa thép lớn”.

Nội các của Tổng thống Bush họp bàn bên trong hầm trú ẩn. Ảnh: CNN

“Chúng tôi đi dọc theo sàn gạch cũ với các ống treo trên trần nhà và tất cả các loại thiết bị cơ khí. Căn hầm này trở thành trung tâm ứng phó khẩn cấp với đầy đủ trang bị như tivi, điện thoại và phương tiện liên lạc”, cựu đệ nhất phu nhân hồi tưởng.

Những bức ảnh được công bố vào năm 2015 cho thấy các thành viên của chính quyền Bush đang nói chuyện trong Trung tâm hoạt động khẩn cấp của Tổng thống bên dưới Nhà Trắng xung quanh một bàn hội nghị dài với hai chiếc tivi.

Mặc dù Tổng thống Bush khi đó đang ở Florida và được đưa đi trú ẩn tại một địa điểm bí mật, sau đó ông cũng được đưa xuống hầm khi trở về Washington.