Kỳ vọng một “cuộc sát hạch” tổng thể
Sau hai ngày nghỉ cuối tuần, hôm nay (9/11), Quốc hội tiếp tục 2 ngày chất vấn và trả lời chất vấn.
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội chiều 6/11
Với tính chất tổng kết lại cả nhiệm kỳ 5 năm, phiên chất vấn lần này như một “cuộc sát hạch” tổng thể để qua đó Quốc hội, cử tri có thể phần nào đán.h giá được công việc của các thành viên Chính phủ trong cả nhiệm kỳ vừa qua.
Có một điều đặc biệt tại phiên chất vấn lần này, đó là nội dung chất vấn không bị giới hạn về nội dung, số lượng thành viên trả lời chất vấn trực tiếp. Tất cả thành viên Chính phủ đều có mặt để sẵn sàng trả lời mọi câu hỏi về ngành, lĩnh vực mình phụ trách.
Không nằm ngoài kỳ vọng của cử tri, ngày đầu tiên của phiên chất vấn và trả lời chất vấn đã diễn ra rất sôi nổi. Do chỉ có 1 phút đặt câu hỏi, các đại biểu đã không ngần ngại đi thẳng vào vấn đề, đưa những lĩnh vực “ nóng”, liên quan sát sườn đến đời sống kinh tế – xã hội của đất nước lên nghị trường…
Và cũng chỉ có 3 phút trả lời, nên các thành viên Chính phủ đều có những câu trả lời ngắn gọn, súc tích và đi thẳng vào vấn đề, không vòng vo né tránh.
Đáng chú ý, khi đại biểu chưa thỏa mãn với câu trả lời của thành viên Chính phủ thì có quyền bấm nút tranh luận lại. Nhờ đó, một số vấn đề đã được tranh luận đến cùng, không chỉ tranh luận giữa người hỏi và trả lời, mà còn là tranh luận giữa các đại biểu với nhau.
Video đang HOT
Điển hình là phần phần tranh luận của đại biểu Lê Thanh Vân với Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam và đại biểu Diệu Thúy về việc cách chức hiệu trưởng trường Đại học Tôn Đức Thắng; hay nữ đại biểu Gia Lai Ksor H’Bơ Khăp với Bộ trưởng TN&MT, Bộ trưởng NN&PTNT về thủy điện…; phần tranh luận về SGK Tiếng Việt lớp 1 giữa các đại biểu Phương Thảo, Phạm Thị Minh Hiền với đại biểu Nguyễn Ngọc Phương… Tất cả đã tạo nên một không khí cởi mở, dân chủ trên nghị trường.
Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn có những điều chưa được như mong muốn, chẳng hạn như việc có đại biểu dành thời gian hỏi để ca ngợi thành tích của một ngành, nói thay người mà mình định chất vấn, đến nỗi Chủ tịch Quốc hội phải nhắc: “Hết giờ! Đại biểu vẫn chưa đặt câu hỏi!”. Hay có một vài thành viên Chính phủ khi trả lời vẫn còn tương đối dài dòng, viện dẫn nhiều quá nhiều văn bản, chính sách mà chưa đi sâu được vào trọng tâm câu hỏi…
Hy vọng, trong hai ngày chất vấn và trả lời chất vấn còn lại, không khí sôi nổi, dân chủ, cởi mở, thẳng thắn sẽ tiếp tục được duy trì.
Ở đây cũng cần nói thêm, chất vấn không có nghĩa là “dồn” ai đó đến đường cùng. Các câu hỏi chất vấn một mặt thể hiện vai trò, trách nhiệm, quyền giám sát của Quốc hội nhưng mặt khác cũng là sự đồng hành, chia sẻ khó khăn trong công tác quản lý, điều hành của Chính phủ. Đó cũng là sự gợi ý, bổ sung giải pháp vào chương trình, kế hoạch của Chính phủ, các bộ, ngành để hướng tới giải quyết hiệu quả các tồn tại, hạn chế, đáp ứng niềm tin và sự mong đợi của nhân dân và cử tri cả nước.
Vì sao câu chuyện ĐH Tôn Đức Thắng lại nóng ở phiên chất vấn của Quốc hội?
Câu chuyện ĐH Tôn Đức Thắng đã làm nóng phiên chất vấn đầu tiên của kỳ họp thứ 10 Quốc hội khoá XIV.
Vụ việc Hiệu trưởng ĐH Tôn Đức Thắng bị cách chức đã trở thành chủ đề tranh luận nóng trong phiên chất vấn đầu tiên ngày 6/11 của kỳ họp thứ 10 Quốc hội khoá XIV.
Đại biểu Lê Thanh Vân (Đoàn Cà Mau) đã trao đổi với phóng viên bên hành lang Quốc hội về vấn đề này.
ĐBQH Lê Thanh Vân (Đoàn Cà Mau) chất vấn về câu chuyện ĐH Tôn Đức Thắng.
PV: Xin đại biểu nêu rõ lại đán.h giá và nhìn nhận của mình về quyết định cách chức Hiệu trưởng ĐH Tôn Đức Thắng của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam?
Đại biểu Lê Thanh Vân: Xem xét ở góc độ pháp lý, việc Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam ban hành văn bản cách chức Hiệu trưởng ĐH Tôn Đức Thắng là trái pháp luật, trái với Khoản 1 Điều 20 của Luật Giáo dục đại học, theo đó, quy định quyết định này thuộc về Hội đồng trường hay Hội đồng Đại học.
Dù theo luật cán bộ, luật viên chức, những nhân sự là cán bộ, công chức thuộc quyền quản lý của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam thì họ có quyền kỷ luật, nhưng ở đây, chức danh Hiệu trưởng trường đại học thì phải tuân thủ theo quy định của Luật Giáo dục đại học vừa mới được Quốc hội thông qua. Đây là một luật rất tiến bộ, mở đường cho tự chủ đại học.
Tôi đán.h giá về mặt nhận thức và hành vi quyết định này là có vấn đề. Cùng với đó, việc cách chức Hiệu trưởng ĐH Tôn Đức Thắng theo trả lời chất vấn của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, là diễn ra trong khi không có Hội đồng trường. Nhưng tôi được biết, Trường ĐH Tôn Đức Thắng khi sắp hết nhiệm kỳ Hội đồng trường đã có văn bản đề nghị Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam công nhận, cho phép nhà trường thành lập Hội đồng trường mới. Tuy nhiên, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam không trả lời.
Câu chuyện không dừng tại đây, theo đó, dựa vào vi phạm về Đảng của Hiệu trưởng ĐH Tôn Đức Thắng, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam đã cách chức Hiệu trưởng. Đây là câu hỏi tôi đặt ra với Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam. Bởi vì quyết định này không có cơ sở pháp lý và vi phạm pháp luật.
PV: Sau câu trả lời chất vấn của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, ĐBQH Trần Thị Diệu Thuý (Đoàn TPHCM) đã có tranh luận. Ông có thể cho biết cụ thể hơn phần tranh luận lại của mình trước ý kiến của đại biểu Diệu Thuý?
Đại biểu Lê Thanh Vân: Việc cách chức Hiệu trưởng ĐH Tôn Đức Thắng như quy định hiện hành là căn cứ vào Khoản 1 Điều 20 Luật Giáo dục Đại học, là thẩm quyền của Hội đồng trường, nhưng trong bối cảnh Hội đồng trường ĐH Tôn Đức Thắng đã hết nhiệm kỳ thì phải áp dụng theo Điểm A, Khoản 6, Điều 7 Nghị định 99/2019 của Chính phủ, hướng dẫn thi hành Luật Giáo dục Đại học. Trong đó, quy định tình huống khi Hội đồng trường hết nhiệm kỳ và Hiệu trưởng cùng với nhiệm kỳ Hội đồng trường, thì trong lúc chưa có Hội đồng mới, Hiệu trưởng được kéo dài nhiệm kỳ cho đến khi Hội đồng trường mới thành lập và quyết định nhân sự, cũng như Hiệu trưởng mới là do cấp trên chủ quản trực tiếp công nhận. Như vậy, quyết định của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam không căn cứ vào đâu.
Tranh luận với chất vấn của tôi, đại biểu Trần Thị Diệu Thuý, một người làm trong ngành công đoàn, nói rằng quyết định của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam là đúng vì dựa trên văn bản trao đổi của Bộ Nội vụ. Theo như đại biểu Diệu Thuý, Bộ Nội vụ cho phép làm. Câu chuyện tôi cho rằng càng vi phạm, vì Bộ Nội vụ không thể đứng trên Luật. Văn bản của Bộ Nội vụ là văn bản cá biệt, hướng dẫn một tình huống cụ thể nhưng phải dựa trên trước hết là quy định của Luật và thứ 2 là quy định của Nghị định 99.
Tôi cũng đã đề nghị Bộ trưởng Bộ Nội vụ giải trình tại phiên chất vấn, nhưng do thời gian có hạn nên Chủ tịch Quốc hội yêu cầu trao đổi riêng.
PV: Theo đại biểu, chúng ta cần rút ra bài học nào cho hướng đi tự chủ đại học sau câu chuyện của ĐH Tôn Đức Thắng?
Đại biểu Lê Thanh Vân: Theo tôi, thành quả về mặt giáo dục đại học của trường ĐH Tôn Đức Thắng mang lại đã đưa hình ảnh Việt Nam và cả TP HCM ra tầm quốc tế. Một trường Đại học đứng trong 900 trường hàng đầu thế giới và được các tổ chức quốc tế công nhận là trường đại học tốt nhất Việt Nam. Cùng lúc nhận nhiều tin vui như vậy, ĐH Tôn Đức Thắng lại nhận quyết định cách chức Hiệu trưởng.
Trong mối quan hệ nhân quả giữa Hiệu trưởng với toàn bộ nhà trường có thành tích tốt như vậy, dư luận đặt ra câu hỏi là đương nhiên. Căn cứ vào đâu để cách chức Hiệu trưởng ĐH Tôn Đức Thắng? Phải có thông tin cho dư luận minh tường chứ không thể đưa ra những căn cứ chung chung được. Hơn nữa đây là quyết định kỷ luật của Đảng bộ Khối các trường đại học là cơ quan trực thuộc Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh. Và tôi biết rằng, ông Lê Vinh Danh đã có khiếu nại và trong khi Thành uỷ TP HCM chưa xem xét khiếu nại theo quy định, thì Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam căn cứ vào quyết định kỷ luật của Đảng bộ trên cơ sở thuộc TP HCM để cách chức trái pháp luật. Đảng viên vi phạm phải xử lý theo quy định của Đảng là đương nhiên, nhưng phải minh bạch, tường minh ở việc cách chức Hiệu trưởng ĐH Tôn Đức Thắng phải tuân thủ Luật Giáo dục đại học. Không thể đán.h tráo khái niệm trong việc chấp hành Luật.
Cần thiết là Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh thiếu niên nhi đồng của Quốc hội giám sát vụ việc này. Trước hết, tôi đã gửi chất vấn tới Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, người được giao phụ trách ngành giáo dục. Trong khi Quốc hội chưa giám sát thì Chính phủ phải có trách nhiệm làm rõ hành vi này của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam. Như trả lời của Phó Thủ tướng, thì tình huống này theo Luật là không đúng và giải thích là trường hợp đặc biệt thì không đúng. Tôi đã tranh luận lại và nêu cơ sở pháp lý là Nghị định 99 quy định tình huống này nhưng sao không được áp dụng. Điều này tôi đã lưu ý khi tranh luận với Phó Thủ tướng và đại biểu Diệu Thuý.
Trước Quốc hội, tôi đề nghị các cơ quan chủ quản các trường đại học phải tuân thủ Luật Giáo dục đại học và tôn trọng các quy định để tránh lộng hành quyền lực trong việc ứng xử với các cơ sở đại học theo hướng tự chủ vốn là một chủ trương tiến bộ mà Quốc hội vừa sửa đổi bổ sung trong Luật Giáo dục đại học.
PV: Xin cảm ơn đại biểu!.
Cử tri tâm đắc với chất vấn: “Sạt lở đất là do thiên tai hay nhân tai?” Nhiều cử tri tâm đắc trước những chất vấn về vấn đề gìn giữ môi trường, bảo vệ rừng; đặt biệt là cách đặt vấn đề làm rõ nguyên nhân xảy ra lũ quét, sạt lở đất là do thiên tai hay nhân tai? Theo dõi phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIV,...