‘Kiến trúc sư’ chiến tranh Iraq qua đời
Donald Rumsfeld, cựu bộ trưởng quốc phòng đứng sau cuộc chiến của Mỹ tại Iraq, qua đời ở t.uổi 88. Donald Rumsfeld
Cựu bộ trưởng quốc phòng Mỹ qua đời tại quê nhà Taos, bang New Mexico hôm 30/6 ở t.uổi 88. Gia đình không cho biết nguyên nhân cái c.hết.
Rumsfeld là một trong những lãnh đạo Lầu Năm Góc quyền lực nhất trong lịch sử Mỹ, đóng vai trò chủ chốt trong triển khai cách tiếp cận cứng rắn của chính quyền cựu tổng thống George W. Bush ra thế giới. Ông được coi là “kiến trúc sư” của cuộc chiến tại Iraq, dẫn đầu những nỗ lực tạo cớ cho cuộc tấn công và cảnh báo về mối nguy hiểm của vũ khí hủy diệt hàng loạt do nước này sở hữu.
Donald Rumsfeld tại một hội nghị hồi năm 2010. Ảnh: Reuters .
Quân đội Mỹ nhanh chóng lật đổ chính quyền tổng thống Saddam Hussein năm 2003, nhưng không thể duy trì trật tự tại Iraq và khiến nước này rơi vào tình trạng hỗn loạn và bạo lực giữa người Hồi giáo dòng Sunni và Shiite. Cho đến nay, không có bất kỳ vũ khí hủy diệt hàng loạt nào được tìm thấy tại Iraq.
Rumsfeld nổi tiếng vì cách quản lý uy quyền trong Lầu Năm Góc, từng đối đầu với nhiều nghị sĩ và cả những quan chức trong chính quyền Bush, bao gồm Ngoại trưởng Colin Powell, đồng thời gây căng thẳng với nhiều đồng minh của Mỹ tại châu Âu.
Dưới thời Rumsfeld, quân đội Mỹ đã hứng chịu chỉ trích dữ dội vì những bê bối như ngược đãi tù nhân tại nhà tù Abu Ghraib ở Baghdad và t.ra t.ấn nghi phạm k.hủng b.ố tại nhà tù Guantanamo. Ông trở thành tâm điểm c.ông k.ích và bị thay thế vào năm 2006, trong bối cảnh cuộc chiến Iraq không có hồi kết và sự ủng hộ của công chúng giảm mạnh.
Nhiều sử gia và chuyên gia quân sự cho rằng Rumsfeld phải chịu trách nhiệm vì những quyết định sai lầm dẫn tới hàng loạt khó khăn tại Iraq sau khi lật đổ Saddam Hussein.
Cựu bộ trưởng quốc phòng Mỹ luôn muốn sử dụng lực lượng tương đối nhỏ để tấn công Iraq, bác bỏ quan điểm của nhiều tướng quân đội, khiến Washington không đủ sức ổn định tình hình. Ông cũng chậm trễ trong nhận định về sự xuất hiện và mối đe dọa từ những nhóm phiến quân tại Iraq trong năm 2003.
Rumsfeld cũng giám sát cuộc chiến của Mỹ tại Afghanistan sau vụ tấn công ngày 11/9/2001 nhằm loại bỏ Taliban và truy tìm trùm k.hủng b.ố Osama bin Laden. Ông cũng chỉ sử dụng lực lượng nhỏ, nhanh chóng lật đổ chính quyền Taliban nhưng không thể thiết lập trật tự tại quốc gia này. Lực lượng Mỹ để lọt bin Laden ở vùng núi Tora Bora vào tháng 12/2001 và chỉ t.iêu d.iệt được trùm k.hủng b.ố này sau đó 10 năm.
Hamas chi nửa triệu USD cho mỗi km địa đạo
Israel nói Hamas chi 500.000 USD để đào mỗi km địa đạo ở độ sâu 30-40 m và tuyên bố đã đ.ánh sập khoảng 100 km hầm ngầm.
"Nhiệm vụ chính của Hamas là phát triển mạng lưới hầm ngầm cho phép các thành viên trong nhóm di chuyển khắp Dải Gaza", một quan chức quốc phòng Israel ngày 21/5 cho biết. "Ước tính Hamas chi 500.000 USD cho mỗi km địa đạo như vậy".
Quan chức này cho biết địa đạo Hamas được đào ở độ sâu 30-40 m, cho phép các thành viên và chỉ huy nhóm dân quân có thể di chuyển khắp Gaza và mở các cửa sập để đưa khẩu đội pháo phản lực lên mặt đất khai hỏa, sau đó lại ẩn mình dưới lòng đất.
"Chúng tôi không biết chính xác toàn bộ vị trí những đường hầm này. Tuy nhiên, chúng tôi ước tính đã phá hủy khoảng 100 km trong số đó", quan chức quốc phòng Israel nói.
Quầng lửa bốc lên sau khi Israel không kích một tòa nhà ở Dải Gaza ngày 20/5. Ảnh: AFP .
Quân đội Israel ngày 21/5 công bố số liệu về chiến dịch "Người bảo vệ Những bức tường", bao gồm việc đ.ánh sập mạng lưới hầm ngầm cũng như h.ạ s.át hơn 225 thành viên Hamas và nhóm Thánh chiến Hồi giáo Palestine, bao gồm 25 chỉ huy cấp cao.
Tuy nhiên, quan chức Hamas Mosheer al-Masry sau đó phủ nhận thông tin nhóm dân quân hứng tổn thất nặng nề. "Chúng tôi tuyên bố hàng nghìn thành viên Qassam đang đi bộ dưới các đường hầm", al-Masry nói trong một cuộc họp báo, đề cập tới cánh quân sự của Hamas.
Giới chức Israel cho biết mục tiêu chính của chiến dịch không kích Dải Gaza là phá hủy mạng lưới địa đạo Hamas. Nhóm dân quân này bắt đầu xây dựng hệ thống đường hầm phức tạp từ 14 năm trước, khi Israel phong tỏa Dải Gaza, nhằm che giấu các tay s.úng và vũ khí khỏi tầm ngắm của tiêm kích cùng máy bay không người lái của Israel.
Một tuyến đường ngầm được đào xuyên qua biên giới với Ai Cập, cho phép Hamas và các nhóm dân quân khác ở Dải Gaza buôn lậu vũ khí. Tuy nhiên, dân Palestine tại Dải Gaza nói đường hầm là phương thức đi lại và vận chuyển hàng hóa mới trong bối cảnh vùng biển ngoài khơi khu vực bị phong tỏa. Ai Cập đã xả nước làm ngập và phá hủy phần lớn các đường hầm này.
Gần 4 thập kỷ giao tranh Israel - Hamas. Đồ họa: Việt Chung .
Căng thẳng giữa Israel và Palestine leo thang trong tháng Ramadan của người Hồi giáo, sau khi Israel hạn chế người Palestine tiếp cận khu vực Thành cổ Jerusalem, đồng thời đe dọa trục xuất nhiều gia đình Palestine sinh sống nhiều năm ở Đông Jerusalem, nhằm lấy chỗ cho người Do Thái định cư, châm ngòi cho đòn tập kích rocket của Hamas từ ngày 10/5.
Israel và Hamas ngày 21/5 ký thỏa thuận ngừng b.ắn, chấm dứt 11 ngày giao tranh dữ dội khiến 243 người Palestine cùng 12 người tại Israel t.hiệt m.ạng, hàng trăm người bị thương, hàng nghìn người tại Dải Gaza mất nhà cửa. Hai bên cùng tuyên bố chiến thắng, dù lệnh ngừng b.ắn này về bản chất đưa tình hình tại khu vực trở về như trước khi xung đột xảy ra.
Quân đội Israel cho biết trong 11 ngày giao tranh, Hamas và các nhóm vũ trang Hồi giáo khác ở Gaza đã phóng 4.070 quả rocket về phía Israel, phần lớn nhằm vào các khu vực đông dân cư, nhưng hầu hết bị hệ thống phòng không Vòm Sắt đ.ánh chặn.
Biden hứa tái thiết Dải Gaza Biden cam kết hỗ trợ tái thiết Dải Gaza, khẳng định nhà nước Palestine tồn tại song song với Israel là giái pháp duy nhất cho cuộc giao tranh. Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 21/5 cho biết đã yêu cầu Israel ngừng "các vụ đụng độ cộng đồng" ở thành phố Jerusalem. Tuy nhiên, Biden nhấn mạnh "không có thay đổi trong...