Khuyến nghị phát triển điện gió tại Việt Nam
Chiều 22/9, tại Hà Nội, Cục Năng lượng Đan Mạch và Ngân hàng Thế giới đã tổ chức hội thảo “Lộ trình Phát triển điện gió ngoài khơi Việt Nam và khuyến nghị chính sách cho Việt Nam”.
Các dự án năng lượng tái tạo đưa vào vận hành thương mại đã đóng góp đáng kể cho sự phát triển ngành công nghiệp của Ninh Thuận. Ảnh: Công Thử/TTXVN
Hội thảo đã trình bày các nghiên cứu và đề xuất các khuyến nghị về lộ trình phát triển ngành điện gió ngoài khơi với Chính phủ Việt Nam. Các nghiên cứu và khuyến nghị này được đưa ra tại hội nghị khi Quy hoạch Phát triển Điện lực Quốc gia 8 phác họa lộ trình phát triển ngành điện Việt Nam 10 năm tới và định hướng đến năm 2045 đang ở giai đoạn hoàn thiện.
Theo báo cáo tại hội nghị, với tiềm năng to lớn, ước tính khoảng 160 GW trong vòng 5-100 km tính từ bờ, Việt Nam có điều kiện thuận lợi để phát triển ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi. Bờ biển dài, các nguồn gió dồi dào là những yếu tố then chốt để ngành công nghiệp xanh này phát triển và sản xuất ra nguồn điện xanh với giá hấp dẫn đồng thời tạo thêm nhiều việc làm và thu hút đầu tư.
Các nghiên cứu do Cục Năng lượng Đan Mạch và Ngân hàng Thế giới thực hiện cũng khuyến nghị rằng từ nay đến năm 2030, Việt Nam có thể đưa vào vận hành 10 GW điện gió ngoài khơi.
Tại hội nghị này, những nghiên cứu trong nhiều khía cạnh khác nhau như đánh giá tiềm năng, đánh giá về khả năng truyền tải, năng lực chuỗi cung ứng nội địa, những cơ hội, thách thức trong việc phát triển điện gió ngoài khơi, những kinh nghiệm về chính sách, hệ thống quản lý ngành từ các nước có ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi phát triển…, cũng như khuyến nghị liên quan đến lộ trình phát triển lĩnh vực điện gió ngoài khơi sẽ được các chuyên gia trình bày, thảo luận để tiếp tục hoàn thiện báo cáo và đệ trình lên Chính phủ Việt Nam trong thời gian tới.
Kết quả của hội nghị sẽ là thông tin đầu vào quan trọng cho việc hình thành các mục tiêu chính sách trong Quy hoạch Phát triển Điện lực Quốc gia 8 của Việt Nam, cơ sở chính sách quan trọng nhất để phát triển ngành năng lượng của Việt Nam cho giai đoạn 10 năm tới với tầm nhìn đến năm 2045.
Theo ông Hoàng Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương, Chính phủ Việt Nam luôn cam kết phát triển ngành năng lượng bền vững và thời điểm này có ý nghĩa quan trọng với Quy hoạch Phát triển Điện lực Quốc gia 8 đang được Bộ Công Thương xây dựng. Do đó, Việt Nam đánh giá cao những ý kiến tư vấn và khuyến nghị của Đan Mạch và Ngân hàng Thế giới – những đối tác truyền thống của Việt Nam và có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.
Tại hội thảo, Cục Năng lượng Đan Mạch và Ngân hàng Thế giới đã trình bày những khuyến nghị trong báo cáo “Các nghiên cứu đầu vào cho Lộ trình phát triển điện gió ngoài khơi ở Việt Nam”, liên quan đến việc lập bản đồ xác định tiềm năng và lựa chọn địa điểm, tính toán giá điện quy dẫn (LCOE) và phân tích lưới truyền tải điện, cùng với những thông tin bổ sung liên quan đến quy định pháp luật, cấp phép, các cơ chế khuyến khích và những thành phần của chuỗi cung ứng từ đó đề xuất khuyến nghị cho phát triển ngành.
Video đang HOT
Ông Kim Hojlund Christensen, Đại sứ Đan Mạch tại Việt Nam cho hay, khi Việt Nam đã xác định sẽ chuyển đổi ngành năng lượng theo hướng xanh, điện gió ngoài khơi chắc chắn là một trong những lựa chọn hiệu quả nhất và điều này đã được chứng minh ở nhiều nước trên thế giới, bao gồm cả Đan Mạch. Ngành công nghiệp điện gió phát triển sẽ không chỉ là nguồn cung cấp năng lượng sạch và góp phần giảm nhẹ biến đổi khí hậu mà còn tạo ra một số lượng lớn việc làm cho người dân địa phương đồng thời tạo ra nền kinh tế biển mới và thu hút nguồn đầu tư lớn.
“Tất nhiên chính phủ Việt Nam là người đưa ra các quyết định cuối cùng cho tiến trình này nhưng Đan Mạch, với tư cách là đối tác lâu dài và gần gũi với Việt Nam trong lĩnh vực năng lượng, luôn muốn chia sẻ với Việt Nam những kiến thức, kinh nghiệm và bài học thành công thu được từ quá trình 30 năm phát triển điện gió ngoài khơi”, ông Kim Hojlund Christensen nói.
Giám đốc Hợp tác toàn cầu, Cục Năng lượng Đan Mạch, Anton Beck cho biết thêm, Tua bin điện gió ngoài khơi là loại hình công nghệ năng lượng tái tạo mạnh nhất khi chỉ cần một tua bin 8 MW có thể đáp ứng nhu cầu tiêu thụ điện hàng năm cho 43.000 hộ gia đình của Việt Nam. Ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi ở Việt Nam đã khởi động được một thời gian và các đối tác Việt Nam luôn khao khát thúc đẩy ngành công nghiệp này không những phát triển nhanh mà còn phải đi đúng hướng.
Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới, đơn vị này đã thực hiện nhiều nghiên cứu chứng minh lợi ích kinh tế của điện gió ngoài khơi. Ông Rahul Kitchlu, Trưởng nhóm Hạ tầng và Điều phối viên Năng lượng, Ngân hàng Thế giới cho hay, nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới cho thấy những lợi ích kinh tế quan trọng của việc triển khai điện gió ngoài khơi ở quy mô công suất lên đến 10 GW vào năm 2030. Vì vậy, điều quan trọng cần làm là tính toán và cân nhắc đưa các yêu tố này vào trong quá trình xây dựng Quy hoạch Phát triển Điện lực Quốc gia 8.
Hội thảo cũng đề cập đến một loạt các vấn đề được quan tâm trong phát triển điện gió ngoài khơi, từ góc nhìn của các nhà phát triển dự án đến chuỗi cung ứng và mối quan tâm của các nhà đầu tư. Các trao đổi thảo luận trong hội thảo đã cung cấp một bức tranh toàn cảnh về tương lai của điện gió ngoài khơi Việt Nam…
Phát triển điện gió: Nhà đầu tư còn nhiều băn khoăn
Để gỡ khó cho doanh nghiệp, mới đây, Bộ Công Thương đã có văn bản đề nghị Chính phủ cho các dự án điện gió được hưởng cơ chế giá mua điện cố định tới hết tháng 12/2023.
Tiềm năng phát triển điện gió của Việt Nam có thể lên tới hàng trăm nghìn MW, nhưng đến nay, mới chỉ có khoảng 377 MW công suất điện gió đi vào vận hành.
Mặc dù cho rằng mức giá hỗ trợ phát triển năng lượng tái tạo (Feed-in Tariff - FIT) cho điện gió là hấp dẫn, song nhiều nhà đầu tư và chuyên gia vẫn băn khoăn về các chính sách liên quan đến loại hình năng lượng này.
Quyết định 39/2018/QĐ-TTg (Quyết định 39) sửa đổi, bổ sung Quyết định 37/2011/QĐ-TTg về cơ chế hỗ trợ phát triển các dự án điện gió đã tạo động lực thúc đẩy thị trường điện gió tại Việt Nam. Nhiều dự án điện gió đã được đề xuất bổ sung quy hoạch và đang được thi công xây dựng.
Báo cáo của Bộ Công Thương cho hay tính đến tháng 3/2020, có 78 dự án đã được bổ sung vào Quy hoạch Phát triển điện lực với công suất khoảng 4.880 MW; 11 dự án điện gió đã phát triển với tổng công suất 377 MW; 31 dự án đã ký hợp đồng mua bán điện với tổng công suất 1.662 MW, kế hoạch đi vào vận hành trong năm 2020 và 2021.
Ngoài ra, còn gần 250 dự án điện gió, có tổng quy mô công suất tới 45.000 MW đang đề nghị bổ sung quy hoạch. Đây là con số thể hiện sự quan tâm rất lớn của các chủ đầu tư về loại hình năng lượng này.
Đánh giá về các dự án đã hoạt động và dự án được bổ sung vào quy hoạch, ông Bùi Văn Thịnh, Chủ tịch Hiệp hội Điện gió tỉnh Bình Thuận cho rằng con số này đang có sự chênh lệch lớn. Lý do phải kể đến là việc thi công điện gió phức tạp hơn rất nhiều so với điện Mặt Trời, đặc biệt là với điện gió ngoài khơi.
Đơn cử như bàn giao diện tích mặt biển cho chủ đầu tư đang vướng nhiều thủ tục như cho thuê đất thế nào, an ninh quốc phòng, cho thuê toàn bộ diện tích hay chỉ thuê móng trụ... Đây là những vấn đề chưa có tiền lệ.
Ngoài ra, trong Quyết định 39 còn thiếu nhiều chính sách phát triển điện gió ngoài khơi xa bờ, thêm vào đó, thời hạn để hưởng giá FIT theo quyết định này là cuối năm 2021 chỉ còn 18 tháng, không đủ để nhà đầu tư triển khai đầu tư các dự án điện gió mới.
Trong khi vì lý do dịch bệnh COVID-19, nhiều nước, nhiều doanh nghiệp đã tạm dừng sản xuất, không thể cung cấp nguyên vật liệu, thiết bị thi công. Các nhà thầu cũng không thể đảm bảo tiến độ thi công trước thời hạn trên.
"Chúng tôi rất cần sau thời điểm đó, giá FIT mới như thế nào, bởi không có mức giá thì doanh nghiệp không có cơ sở để lập dự án đầu tư cho mục tiêu phát điện sau năm 2021. Rất mong Chính phủ trước mắt có thể gia hạn thời gian hưởng giá FIT này để hỗ trợ cho doanh nghiệp," ông Thịnh nói.
Đồng quan điểm trên, theo ông Lê Anh Tùng, đại diện Công ty Ecotech, các dự án của doanh nghiệp này thực hiện cũng gặp nhiều khó khăn về mốc thời gian hưởng ưu đãi trên. Các nhà sản xuất thiết bị dừng sản xuất, có thể chậm trễ trong giao hàng, do đó, việc gia hạn giá FIT là rất cần thiết đối với doanh nghiệp.
"Hiện nay, các dự án đã được triển khai không thể dừng đầu tư hay thi công được. Nhưng nếu tiếp tục đầu tư, xây dựng mà không kịp thời hạn thì thực sự rất khó khăn vì sẽ không có mức giá điện để thanh toán, mua bán," ông Tùng cho hay.
Việc kéo dài giá FIT điện gió là rất cần thiết vì những rào cản liên quan đến làm dự án này nhiều và phức tạp hơn so với điện Mặt Trời, trong đó rào cản lớn nhất là Luật Quy hoạch khi chưa có quy hoạch về không gian biển, cũng như các hướng dẫn liên quan đến an ninh quốc phòng với các dự án triển khai ngoài khơi... Đó là chưa tính đến câu chuyện kỹ thuật cao, chậm tiến độ giao hàng.
Để gỡ khó cho doanh nghiệp, mới đây, Bộ Công Thương đã có văn bản đề nghị Chính phủ cho các dự án điện gió được hưởng cơ chế giá mua điện cố định tới hết tháng 12/2023, sau đó mới tiến hành đấu thầu, đấu giá cạnh tranh để chọn nhà phát triển dự án.
Tuy nhiên, ngoài câu chuyện về cơ chế giá, những khó khăn trong thi công, các luật liên quan, thì vấn đề nhiều doanh nghiệp lo ngại là lưới điện liệu có thể theo kịp số lượng lớn công suất của các dự án đưa lên lưới.
Theo tờ trình số 1931/BCT-ĐL ngày 19/3/2020 của Bộ Công Thương về việc xem xét bổ sung quy hoạch các dự án điện gió, kịch bản cơ sở và kịch bản cao đến năm 2020 là điện gió Việt Nam đạt tổng công suất trên 1.000 MW; đến năm 2025 kịch bản cơ sở là 6.000 MW và kịch bản cao là 11.630 MW nhằm thay thế cho sản lượng điện từ nguồn nhiệt điện than và nhiệt điện dầu có chi phí sản xuất rất cao và góp phần giảm phát thải khí CO2.
Ông Bùi Văn Thịnh cho rằng hiện nay, tại khu vực tỉnh Bình Thuận, điện gió Phú Lạc vẫn bị cắt giảm công suất, thời điểm cao nhất cắt giảm 61%, bình quân thất thoát 20% sản lượng điện hằng quý, hằng tháng do lưới điện không đáp ứng được.
"Vậy câu chuyện đặt ra là làm thế nào để có sự đồng bộ về nguồn và lưới trong những năm tới khi lượng điện tái tạo đưa vào lớn, tập trung ở một số tỉnh," ông Thịnh đặt câu hỏi và đề nghị quy hoạch phải rõ ràng hơn, cụ thể. Nếu không làm kỹ quy hoạch thì sẽ gặp tình trạng đầu tư vào mà không giải tỏa được công suất. Hay ngược lại, với lưới điện hiện nay thì nguồn điện gió, điện Mặt Trời đưa vào bao nhiêu là phù hợp. Với phương án cao như Bộ Công Thương đưa ra thì lưới điện sẽ được triển khai như thế nào? Cần phải có những kiến nghị bằng con số rõ ràng hơn, nếu không sẽ dẫn đến tình trạng không truyền tải được công suất, gây thiệt hại rất lớn cho doanh nghiệp, lãng phí nguồn lực đầu tư.
Theo tiến sỹ Hà Đăng Sơn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu năng lượng và tăng trưởng xanh, các kết quả tính toán cho thấy theo danh mục các dự án đăng ký bổ sung quy hoạch và đã bổ sung quy hoạch, từ sau năm 2020, tắc nghẽn của các dự án năng lượng tái tạo vẫn rất cao và với hiện trạng hiện nay là không thể giải quyết được. Đây là thách thức lớn giữa chủ đầu tư, ngành điện và Bộ Công Thương.
Tiến sỹ Hà Đăng Sơn bày tỏ hy vọng Tổng sơ đồ điện VIII được đưa ra thời gian tới sẽ có điều chỉnh và tiếp cận phù hợp hơn./.
Bộ Công Thương hướng dẫn về đầu tư điện mặt trời mái nhà Ngày 22/9, Bộ Công Thương đã có công văn hướng dẫn đầu tư điện mặt trời mái nhà. Đội ngũ kỹ sư của Nhà máy điện mặt trời Phước Ninh (Ninh Thuận) hoàn thiện lắp đặt tấm pin để phát điện. Ảnh: Công Thử/TTXVN Theo Bộ Công Thương, điện mặt trời mái nhà là nguồn điện sạch, tái tạo có tính chất phân...