Không phát triển điện than sau năm 2030
Bộ Công thương được yêu cầu rà soát lại một số nguồn điện than sau năm 2030 theo hướng chuyển đổi nhiên liệu hoặc không tiếp tục phát triển…
Chuyển đổi nhiên liệu hoặc không phát triển điện than
Văn phòng Chính phủ vừa thông báo kết luận của Phó thủ tướng Lê Văn Thành tại hội nghị lấy ý kiến hoàn thiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia 2021-2030, tầm nhìn 2045 ( Quy hoạch điện VIII) ngày 19/11.
Theo đó, lãnh đạo Chính phủ giao Bộ Công thương nghiên cứu, tổ chức thực hiện Quy hoạch điện VIII phải bám sát các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính để đạt mức phát thải ròng bằng “0″ vào năm 2050 như cam kết của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị COP26;
Dự thảo quy hoạch điện VIII lần 3 đã cắt giảm được 7.800 MW nhiệt điện than khó khả thi so với bản tháng 3
Trên cơ sở đó, hoàn thiện phương án cơ cấu nguồn điện phù hợp các giai đoạn đến năm 2045.
Đáng chú ý, Phó thủ tướng Lê Văn Thành chỉ đạo phải rà soát lại Quy hoạch một số nguồn điện than sau năm 2030 theo hướng chuyển đổi nhiên liệu hoặc không tiếp tục phát triển (nếu dự án không có các ràng buộc có nguy cơ gây thiệt hại về kinh tế).
Cân nhắc tăng thêm quy mô và nghiên cứu cơ chế chính sách phát triển điện gió ngoài khơi.
Nghiên cứu các cơ chế, chính sách, giải pháp để sử dụng hiệu quả và hợp lý hơn đối với nguồn năng lượng mặt trời, trong đó có giải pháp công nghệ lưu trữ điện.
Video đang HOT
Bộ Công thương cũng được yêu cầu xác định rõ tiêu chí các dự án quan trọng, ưu tiên đầu tư các giai đoạn quy hoạch (quy mô, vị trí xây dựng, hạ tầng đấu nối,….) để đảm bảo công khai, minh bạch, khả thi.
Bên cạnh đó, đề xuất các cơ chế quản lý thực hiện quy hoạch hiệu quả, khả thi nhằm đáp ứng tốt nhất yêu cầu thực tiễn, tuyệt đối không để xảy ra thiếu điện.
Lãnh đạo Chính phủ cũng yêu cầu cơ quan soạn thảo tiếp thu ý kiến góp ý cụ thể tại Hội nghị để hoàn thiện Quy hoạch điện VIII; Đồng thời, sớm tổ chức hội nghị với các địa phương để có sự đồng thuận cao nhất, thống nhất về các tiêu chí tiêu chuẩn các dự án trong Quy hoạch…
Khác biệt so dự thảo Quy hoạch điện cũ
Trong bản Dự thảo Quy hoạch điện VIII được chỉnh sửa lần 3, với yêu cầu tiếp thu thông điệp của Việt Nam tại COP 26 đang được Bộ Công thương lấy ý kiến đã có những khác biệt so với bản cũ vào tháng 3/2021.
Quan điểm tính toán lần này là xem lại việc phát triển nhiệt điện than; Tính toán cân đối nguồn – tải theo vùng miền; Hạn chế truyền tải đi xa; Đảo đảm dự phòng từng miền, đặc biệt là ở miền bắc.
Đáng lưu ý, lần cập nhập này sẽ tính toán thêm việc phát triển điện gió (trên bờ và ngoài khơi) và xem xét lại việc phát triển điện mặt trời, đưa ra khỏi tính toán cân đối bảo đảm an ninh năng lượng công suất nguồn điện này.
“Do số giờ vận hành hạn chế (tương đương 4 giờ một ngày), chưa có hệ thống lưu trữ năng lượng. Nếu không tính nguồn điện mặt trời, hệ số dự phòng toàn quốc giảm từ hơn 69% xuống còn 43%, bảo đảm an toàn hệ thống…”, Bộ Công thương lý giải.
Theo đó, tổng công suất nguồn điện đến năm 2030 hơn 155.700 MW, giảm hơn 24.000 MW so với phương án trình tháng 3; Đến năm 2045, tổng công suất đặt các nguồn điện toàn quốc là gần 333.590 MW, giảm gần 36.000 MW.
Trong đó, rà soát cắt giảm được 7.800 MW nhiệt điện than (NĐT) khó khả thi. Và đến năm 2030, tăng thêm công suất điện gió ngoài khơi thêm 1.000 MW lên 4.000 MW so với kịch bản tháng 3, điện gió trên bờ tăng thêm 1.258 MW lên 17.338 MW.
Khối lượng giảm nguồn điện này sẽ dẫn tới giảm chi phí đầu tư nguồn điện, chẳng hạn tổng công suất nguồn đến năm 2030 theo phương án tính toán mới giúp giảm gần 800.000 tỷ đồng vốn đầu tư.
Quy hoạch điện VIII sửa lần thứ 3 này cũng tính toán cân đối nguồn – tải theo vùng miền, hạn chế truyền tải điện đi xa, hạn chế thấp nhất truyền tải điện liên vùng.
So với dự thảo quy hoạch trước, lần này, cắt giảm hàng nghìn km đường dây 500 kV phải xây mới và bảo đảm dự phòng vùng miền ở mức độ hợp lý, nhất là ở miền Bắc…
Kiến nghị loại các dự án điện than chưa triển khai xây dựng ra khỏi Quy hoạch điện 8
Nhóm 10 liên minh, tổ chức đại diện trên 200 nhà khoa học Việt Nam trong lĩnh vực năng lượng sạch, bảo vệ môi trường, sức khỏe cộng đồng, chống biến đổi khí hậu vừa có văn bản góp ý những điểm trong bản Dự thảo Quy hoạch Điện VIII của Bộ Công Thương đưa ra hồi đầu tháng 9/2021.
Phát triển năng lượng xanh và bền vững của Việt Nam là chủ trương của Đảng, Nhà nước và cũng là khát vọng chung của toàn thể nhân dân. Ảnh minh họa: TTXVN
Theo đó, nhóm liên minh, tổ chức này cho rằng, cần loại các dự án điện than chưa triển khai xây dựng khỏi quy hoạch, đồng thời có giải pháp để phát triển năng lượng tái tạo.
Đi ngược xu thế
Theo văn bản này, phát triển năng lượng xanh và bền vững của Việt Nam là chủ trương của Đảng, Nhà nước và cũng là khát vọng chung của toàn thể nhân dân. Điều này cần được phản ánh trong Quy hoạch điện Quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Quy hoạch Điện VIII) hiện đang được Bộ Công Thương chỉnh sửa và chuẩn bị trình lên Chính phủ phê duyệt.
"Tuy nhiên, theo đánh giá của chúng tôi, bản dự thảo Quy hoạch Điện VIII mới ngày 05/09/2021 thể hiện sự tụt hậu so với xu hướng phát triển năng lượng xanh, sạch của thế giới khi vẫn tiếp tục định hình tương lai năng lượng của Việt Nam phụ thuộc lớn vào nhiên liệu hóa thạch đồng thời kìm hãm sự phát triển của năng lượng tái tạo. Thậm chí, bản thảo lần này thể hiện "những bước lùi" so với bản dự thảo tháng 3/2021 khi tăng thêm khoảng 3.000 MW điện than và giảm khoảng 8.000 MW điện tái tạo vào năm 2030. Như vậy, trong 10 năm tới công suất điện than mới sẽ tăng thêm gần 20.000 MW, trong khi đó, điện mặt trời chỉ tăng thêm khoảng 2.000 MW, và không phát triển điện gió ngoài khơi", văn bản nêu rõ.
Nhóm các tổ chức này cho rằng, Dự thảo Quy hoạch điện VIII mới này vẫn vạch ra lộ trình phát triển điện đi ngược xu thế của thế giới.
Việc tiếp tục phát triển mạnh điện than mới trong 10 năm tới đặt Việt Nam vào nhóm số ít các quốc gia đi ngược với nỗ lực chung của toàn cầu trong cắt giảm nhiên liệu hóa thạch. Trong khi đó Việt Nam là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi biến đổi khí hậu. Ngoài ra, việc Hạn chế phát triển năng lượng tái tạo trong 10 năm tới sẽ khiến Việt Nam tụt hậu xa so với sự tiến bộ khoa học công nghệ năng lượng của thế giới.
Trong khi nhiều quốc gia đang phát triển đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội và đẩy nhanh ứng dụng các giải pháp công nghệ để tối đa hóa lợi thế của năng lượng tái tạo như tích trữ năng lượng, lưới điện thông minh, năng lượng tái tạo phân tán và kết hợp với nông nghiệp, giao thông, sản xuất hydrogen... thì Quy hoạch Điện VIII lại chọn phương án kiềm chế năng lượng tái tạo và chưa có lộ trình thúc đẩy ứng dụng những tiến bộ này.
Hiện nay, sự phát triển của công nghệ năng lượng đang diễn ra rất nhanh, rất cần một tầm nhìn chiến lược, khả năng dự báo và những bước đi đột phá về chính sách để đón bắt cơ hội mới. Tuy nhiên, dự thảo hiện tại không thể hiện được điều này và đang lặp lại bài học thất bại của các quy hoạch điện trước đây, khi cách đây 5 năm không dự báo đúng sự phát triển của năng lượng tái tạo, dẫn tới sự bị động và không đồng bộ giữa chính sách với thị trường, quy hoạch nguồn và lưới, gây ra những bất cập như hiện nay.
Điện than - lựa chọn đắt đỏ
Cũng theo bản góp ý này, việc các dự án điện than được tiếp tục là sự lựa chọn đắt đỏ, gây ra các hệ lụy cho nền kinh tế nói chung và không khả thi để triển khai. Hầu hết các dự án điện than mới sẽ sử dụng nguồn than nhập khẩu, trong khi đó giá than đang tăng phi mã.
Thực tế giá than 6 tháng đầu năm 2020 đã là 98,8 USD/tấn, đến năm nay đã tăng lên 159,7 USD/tấn có nghĩa là tăng 150%. Trong khi đó giá than được dự báo trong dự thảo vào năm 2030 chỉ ở mức 75 USD/tấn. Như vậy giá sản xuất điện than đưa ra trong dự thảo đang thấp hơn so với thực tế. Nếu tính cả chi phí ngoại biên (chi phí môi trường sức khỏe) giá sản xuất điện than có thể tăng thêm 5 UScent/kWh nữa, tương đương 15-16 UScent/kWh, đắt hơn tất cả các loại hình năng lượng tái tạo.
Với tỷ trọng điện hóa thạch cao, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sẽ phải đối mặt với thuế các bon của các nước phát triển và mất đi ưu thế cạnh tranh. Đồng thời, Việt Nam sẽ đánh mất cơ hội thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài từ các doanh nghiệp FDI có nhu cầu sử dụng điện sạch và theo đuổi mục tiêu trung hòa các bon mà họ cam kết.
Bên cạnh đó, bài học từ Quy hoạch điện VII điều chỉnh đã cho thấy hàng loạt dự án điện than chậm tiến độ do khó tiếp cận tài chính. Khó khăn này sẽ ngày càng gia tăng khi phong trào thoái vốn khỏi nhiên liệu hóa thạch ngày càng mạnh mẽ và những quốc gia còn lại cuối cùng trong nhóm hỗ trợ phát triển điện than cũng đã tuyên bố dừng cấp tài chính hoặc chuyển hướng đầu tư sang năng lượng sạch. Điều này cảnh báo rất rõ nguy cơ các dự án điện than không tiếp cận được nguồn vốn, dẫn tới chậm tiến độ và gây rủi ro cho an ninh năng lượng quốc gia.
Đồng thời, bản dự thảo hiện tại chưa rà soát toàn diện những khía cạnh nêu trên mà chỉ xem xét ở phạm vi của hệ thống điện.
Cùng với những góp ý trên, nhóm 10 liên minh, tổ chức cũng cho rằng, các nhà máy điện than được quy hoạch xây dựng từ nay tới 2035 sẽ vận hành trong vòng 30 - 60 năm nữa trong khi thế giới đang đoạn tuyệt điện than và bước vào kỷ nguyên năng lượng sạch. Điều này đặt ra lo ngại về tình trạng ô nhiễm không khí, phá vỡ môi trường sinh thái...
"Từ những phân tích trên, chúng tôi kiến nghị Bộ Công Thương đưa ra khỏi quy hoạch các dự án điện than chưa triển khai xây dựng; đồng thời ưu tiên các giải pháp chính sách để tháo gỡ khó khăn trước mắt và đẩy mạnh phát triển năng lượng tái tạo bền vững trong tương lai. Chúng tôi cam kết sẵn sàng huy động trí tuệ và kiến thức chuyên môn, đóng góp tự nguyện và đồng hành cùng với Bộ Công Thương và các cơ quan hữu quan trong việc chỉnh sửa và hoàn thiện Dự thảo Quy hoạch điện VIII nhằm đạt các yêu cầu đề ra để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt", kiến nghị từ nhóm liên minh - tổ chức cho hay.
Đường sắt Cát Linh - Hà Đông chính thức lăn bánh chở khách thương mại Ngay sau lễ bàn giao giữa Bộ Giao thông vận tải (GTVT) và UBND TP Hà Nội sáng nay (6/11), tuyến đường sắt đô thị đầu tiên của Thủ đô và cả nước chính thức được vận hành khai thác chở khách thương mại. Tham dự lễ bàn giao dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông , ở cấp Chính phủ...