Không có căn cứ chuyển tội danh cho các bị cáo trong đại án TISCO

Sáng 17/4, TAND TP Hà Nội tiếp tục điều hành phần tranh luận phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử vụ án “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” và “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên ( TISCO )

Trong ngày xét xử thứ sáu, đại diện Viện kiểm sát thực hành quyền công tố tại phiên tòa đã đưa ra nhiều luận điểm để đối đáp lại các nội dung tranh luận với các bị cáo và của luật sư bào chữa cho các bị cáo.

Các bị cáo tại phiên tòa.

Đối với nhóm ba bị cáo nguyên là Thành viên Hội đồng quản trị TISCO gồm: Nguyễn Chí Dũng, Hoàng Ngọc Diệp và Đoàn Thu Trang bị truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, quá trình tranh luận, ba bị cáo và luật sư bào chữa cho rằng, các bị cáo không phạm tội danh trên nên không phải liên đới bồi thường thiệt hại.

Về tranh luận này, đại diện Viện kiểm sát nêu quan điểm, ba bị cáo nguyên là Thành viên Hội đồng quản trị TISCO nên có quyền quyết định cao nhất tại TISCO. Ba bị cáo là đại diện cho TISCO, có quyền quyết định phương án đầu tư, dự án đầu tư trong thẩm quyền và giới hạn theo quy định để quyết định mọi vấn đề liên quan đến mục đích, quyền lợi của TISCO.

Do vậy, khi thực hiện quyền hạn và nhiệm vụ được giao, các bị cáo phải thực hiện đúng các quy định của pháp luật và điều lệ của TISCO để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của TISCO và Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNS).

Đại diện Viện kiểm sát thực hành quyền công tố tại phiên toà

Nhưng khi nhận được Tờ trình số 405/Tr-GTTN ngày 4/11/2009 của TISCO đề nghị phê duyệt điều chỉnh cơ cấu tổng mức đầu tư của phần C Hợp đồng EPC số 01# (tăng 15,57 triệu USD so với Hợp đồng EPC số 01# đã ký kết), các bị cáo chỉ căn cứ vào Văn bản số 1343/VNS-ĐTPT của VNS (có nội dung: Chấp nhận điều chỉnh lại cơ cấu tổng mức đầu tư dự án như nội dung Tờ trình số 220/TTr-GTTN ngày 19/8/2009; giao người đại diện vốn của VNS tại TISCO phê duyệt (hoặc biểu quyết phê duyệt) về việc điều chỉnh cơ cấu tổng mức đầu tư dự án (cho phần C Hợp đồng EPC là 15,57 triệu USD) như nội dung Tờ trình số 405 đảm bảo tuân thủ theo các quy định hiện hành của Nhà nước) để cho ý kiến đồng ý với nội dung Tờ trình trên.

Ba bị cáo không thực hiện quyền của Thành viên Hội đồng quản trị TISCO để yêu cầu lãnh đạo doanh nghiệp cung cấp các thông tin, tài liệu về tình hình tài chính, hoạt động kinh doanh của công ty và của các đơn vị trong công ty để có các thông tin, tài liệu nghiên cứu, xem xét việc điều chỉnh tăng chi phí 15,57 triệu USD cho phần C của Hợp đồng EPC số 01# có cơ sở pháp lý, đảm bảo tuân thủ theo các quy định hiện hành của Nhà nước.

Thay vào đó, các bị cáo đồng ý với việc điều chỉnh tăng 15,57 triệu USD cho phần C không có căn cứ, không đúng quy định của pháp luật về Hợp đồng EPC theo hình thức trọn gói, dẫn đến việc TISCO điều chỉnh tăng giá gói thầu của hợp đồng trái pháp luật, dẫn đến gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản của Nhà nước.

Quá trình tranh luận, một số luật sư bào chữa cho nhóm bị cáo bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” cho rằng, các bị cáo không có lỗi cố ý, hành vi của bị cáo trong vụ án là buộc phải thực hiện theo ý kiến đã được phê duyệt thực hiện từ cơ quan chủ quản, từ ý kiến tham vấn của các Bộ, ngành… Từ đó đề nghị HĐXX và Viện kiểm sát chuyển đổi tội danh cho các bị cáo từ tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” sang tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.”

Các luật sư bào chữa tại phiên toà .

Đối đáp với tranh luận của các luật sư, đại diện Viện kiểm sát khẳng định, các bị cáo thuộc TISCO và VNS đều biết giá trị Hợp đồng số 01# là giá trọn gói, không thay đổi trong suốt quá trình thực hiện hợp đồng. Trong uá trình thực hiện hợp đồng, các bị cáo cũng biết rõ Tập đoàn Khoa học Công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC) vi phạm nhiều nội dung như: Chưa lựa chọn và ký hợp đồng với nhà thầu phụ, chưa hoàn thành thiết kế chi tiết các hạng mục, không đặt hàng chế tạo máy móc thiết bị, không triển khai thi công các hạng mục của gói thầu…

Biết rõ như vậy, nhưng bị cáo Trần Trọng Mừng (cựu Tổng Giám đốc TISCO), bị cáo Mai Văn Tinh (cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị VNS) cùng các cá nhân có liên quan của TISCO và VNS đã không dừng hợp đồng mà lại chỉ đạo, bàn bạc, trao đổi, đề xuất, thống nhất để tiếp tục ký các văn bản đề nghị Bộ Công thương báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép điều chỉnh chi phí (dự toán) phần C Hợp đồng EPC số 01#, TISCO tham gia ký hơp đồng thầu phụ theo hình thức đơn giá, TISCO trực tiếp nghiệm thu, thanh toán cho nhà thầu phụ thực hiện phần C, tự chịu mọi rủi ro…

Đại diện Viện kiểm sát khẳng định, đề xuất này là không có căn cứ, làm phá vỡ nguyên tắc thực hiện hợp đồng theo hình thức trọn gói của Hợp đồng EPC số 01#, gây bất lợi cho TISCO khi nhà thầu phụ không hoàn thành phần C thì không ràng buộc được trách nhiệm, tạo điều kiện để MCC có lý do chối bỏ trách nhiệm thực hiện hợp đồng, chấp thuận không có căn cứ Tổng Công ty xây dựng công nghiệp Việt Nam (VINAINCON) không đủ năng lực đề thực hiện phần C của hợp đồng, dẫn đến hậu quả VINAINCON không thể hoàn thành các phần việc của phần C theo thời hạn và hợp đồng đã ký.

Hệ quả của việc này là VINAINCON đã phải trả lại các phần việc chưa khởi công, chưa thi công cho TISCO và TISCO phải ký tiếp 13 hợp đồng thầu phụ với 13 nhà thầu phụ khác để tiếp tục thực hiện phần C dưới hình thức hợp đồng theo đơn giá điều chỉnh.

Nhưng đến thời điểm hết hạn hợp đồng (ngày 31/5/2011) vẫn không thể hoàn thành công việc của phần C và dự án đã phải dừng thi công. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến dự án chậm tiến độ, làm phát sinh tăng lãi vay, tăng chi phí đầu tư, gây thất thoát, lãng phí đặc biệt nghiêm trọng đến tài sản Nhà nước.

Do vậy, cáo trạng truy tố các bị cáo về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí” là đúng pháp luật, không có căn cứ xác định các bị cáo phạm tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” như đề nghị của một số bị cáo và luật sư bào chữa.

Sau phần đối đáp của đại diện Viện kiểm sát, các luật sư bào chữa tiếp tục tham gia đối đáp lại với đại diện Viện kiểm sát. Các luật sư tập trung phân tích thêm nhiều luận điểm xoay quanh nội dung các bị cáo thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, việc ký Tờ trình số 405, trách nhiệm trong việc thực hiện theo chỉ đạo của cấp trên.