Khoảng 200.000 người Việt đột quỵ mỗi năm, ai có nguy cơ cao?
Đột quỵ có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, ở bất kỳ độ tuổi nào. Tuy nhiên, một số đối tượng tiềm ẩn nguy cơ đột quỵ cao hơn bình thường như người hút thuốc lá, béo phì, rung nhĩ hoặc do gene di truyền.
Thông tin trên được các bác sĩ của Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM chia sẻ trong buổi tư vấn nâng cao nhận thức cộng đồng “Cấp cứu đột quỵ – Tiết kiệm từng phút giây”, nhân ngày Đột quỵ thế giới.
Theo đó, ước tính mỗi năm, Việt Nam có khoảng 200.000 người bị đột quỵ, khoảng 50% trong đó gặp diễn biến xấu và tử vong. Thời gian vàng để xử trí đột quỵ là trong 3-4 giờ đầu. Người bệnh cần phải nhập viện càng sớm càng tốt để được đánh giá nhanh và điều trị kịp thời.
Bác sĩ chuyên khoa 2 Phạm Thị Ngọc Quyên, Khoa Thần kinh, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết đột quỵ có thể xuất hiện ở bất kỳ ai và ở bất kỳ độ tuổi nào. Tuy nhiên, một số nhóm đối tượng có nguy cơ tiềm ẩn cao hơn người bình thường.
Theo bác sĩ Quyên, có 2 nhóm yếu tố nguy cơ chính gây đột quỵ: nhóm yếu tố có thể thay đổi được gồm hút thuốc lá, nghiện rượu, béo phì, rung nhĩ…; nhóm yếu tố không thể thay đổi được gồm tuổi tác, giới tính, gene di truyền. Để phòng ngừa đột quỵ, người bệnh cần ngăn chặn các yếu tố nguy cơ thông qua các chương trình tầm soát.
Tuổi tác là một trong những yếu tố nguy cơ của đột quỵ. Ảnh minh hoạ: GL.
Cũng tại chương trình này, Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Bá Thắng, Trưởng Trung tâm khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết cần phải tiết kiệm từng giây khi cấp cứu đột quỵ, tránh hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra với người bệnh.
Video đang HOT
Bác sĩ dẫn chứng, tại cơ sở y tế này, thời gian từ lúc người bệnh đột quỵ tới viện cho đến khi được tiêm thuốc tiêu sợi huyết, trung bình là 25-28 phút, vượt xa tiêu chuẩn quốc tế yêu cầu trong vòng 60 phút.
Đây cũng là một trong những tiêu chuẩn giúp đơn vị Đột quỵ của Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM đạt chứng nhận chất lượng kim cương do Tổ chức Đột quỵ thế giới công nhận vào năm 2023.
Ngoài ra, việc tổ chức tiếp nhận, cấp cứu, điều trị và phục hồi chức năng cho người bệnh đột quỵ cũng phải đảm bảo nhiều yêu cầu khắt khe. Các chuyên gia thần kinh và phục hồi chức năng – vật lý trị liệu sẽ phối hợp điều trị, giúp bệnh nhân phục hồi nhanh chóng, toàn diện về sức khỏe, trí tuệ và chức năng vận động.
Các bác sĩ lưu ý thêm, những người bệnh đột quỵ đã được cấp cứu thành công không nên chủ quan mà phải tuân thủ điều trị, nhằm phòng ngừa đột quỵ tái phát trong những năm tháng tiếp theo.
Tổn thương tâm lý sau đột quỵ, người phụ nữ uống thuốc ngủ quá liều
Sau đột quỵ, người bệnh không chỉ đối mặt với những vấn đề về thể chất mà còn có những thay đổi về sức khỏe tinh thần, dẫn đến hành vi ứng xử tiêu cực.
Mới đây, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM tiếp nhận người bệnh là bà N.T.L. (68 tuổi, ngụ tại Quận 6). Bà L. nhập viện trong tình trạng lơ mơ, nhịp tim không đều. Qua chẩn đoán, bác sĩ xác định bà L. bị ngộ độc do uống thuốc ngủ quá liều.
Sau khi được rửa dạ dày, đồng thời truyền dịch tĩnh mạch để ngăn ngừa mất nước và ổn định các chức năng, bà L. đã may mắn thoát khỏi cửa tử.
Theo chia sẻ từ người nhà, bà L. đang trong quá trình hồi phục sau đột quỵ. Việc uống thuốc ngủ quá liều có thể là kết quả từ những tổn thương tâm lý sau đột quỵ. Theo các bác sĩ, việc quan tâm đến sức khỏe tâm thần giữ vai trò rất quan trọng trong việc giúp người bệnh đột quỵ phục hồi sức khỏe cả về thể chất và tinh thần, hạn chế những sự việc đáng tiếc xảy ra.
BS CKII. Phạm Thị Ngọc Quyên - khoa Thần kinh, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM cho biết, trải qua cơn đột quỵ, đối diện với những di chứng về vận động khiến cuộc sống của người bệnh bị ảnh hưởng đáng kể, thậm chí đảo ngược hoàn toàn các thói quen cùng vai trò trong gia đình và xã hội.
Vì vậy cần xây dựng và duy trì một đời sống năng động, tạo điều kiện để người bệnh tham gia các hội nhóm, gặp gỡ với những người xung quanh là một cách giúp người bệnh lấy lại niềm vui và động lực sống. Bên cạnh đó, cần động viên người bệnh chia sẻ về những vấn đề về sức khỏe tinh thần của mình.
Tâm lý mặc cảm, tự ti về bản thân ở người bệnh đột quỵ là rất lớn, dẫn đến sự nóng nảy, cáu bẳn. Người thân nên đồng hành cùng người bệnh, chia sẻ, đồng cảm và khen ngợi, động viên khi người bệnh có sự cải thiện. Sự thông cảm và chia sẻ chính là liều thuốc tinh thần tốt nhất giúp người bệnh lạc quan và phối hợp điều trị phục hồi tốt hơn.
Để quá trình phục hồi tổn thương tâm lý ở người bệnh đột quỵ và thiếu máu não thoáng qua đạt được hiệu quả, đầu tiên cần sự cố gắng từ bản thân người bệnh, sau đó là sự hỗ trợ từ người nhà và người thân xung quanh.
Trong trường hợp người bệnh bị rối loạn cảm xúc cấp tính với biểu hiện nặng, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng một số thuốc điều trị kết hợp với liệu pháp tâm lý trị liệu.
Những tổn thương tâm lý
BS CKII. Phạm Thị Ngọc Quyên - Khoa Thần kinh, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM cho biết, sự thay đổi cảm xúc ở người bệnh sau đột quỵ được chia thành 4 nhóm.
Thứ nhất là rối loạn lo âu/rối loạn hoảng loạn. Theo đó, có khoảng 25% người bệnh đột quỵ và thiếu máu não thoáng qua bị rối loạn lo âu trong 5 năm đầu sau khi bệnh khởi phát. Ban đầu, những cơn lo lắng chỉ xuất hiện với tần suất vừa phải. Nếu không được phát hiện và điều trị thích hợp có thể tiến triển thành những cơn rối loạn hoảng loạn kịch phát từng đợt kèm với những triệu chứng toàn thân như co quắp tay chân, thở nhanh nông,...
Thứ hai là rối loạn cảm xúc giả hành. Tỷ lệ mắc rối loạn cảm xúc giả hành tăng cao ở những người bệnh tái phát đột quỵ nhiều lần. Đặc trưng của tình trạng này là sự bộc phát cảm xúc không phù hợp với hoàn cảnh. Chẳng hạn, người bệnh có thể cười trước sự việc buồn hoặc ngược lại, có thể khóc trước điều gì đó vui nhộn.
Thứ ba là trầm cảm và có ý định tự sát. Đây là rối loạn khí sắc thường gặp nhất, làm hạn chế khả năng phục hồi chức năng cũng như làm tăng nguy cơ tử vong gấp 10 lần ở người bệnh. Theo thống kê, có khoảng 30% người bệnh đột quỵ còn sống phải trải qua giai đoạn trầm cảm trong năm đầu sau khởi bệnh và hơn 50% trong số này không được chẩn đoán hay điều trị.
Thứ tư là các thay đổi cảm xúc khác, bởi sau đột quỵ, người bệnh có thể có những sự thay đổi về tính tình như dễ bực bội hơn, thiếu kiên nhẫn, tự ti, mặc cảm và sống nội tâm hơn. Nỗi lo sợ dựa dẫm, làm phiền người thân do mất đi khả năng hoạt động độc lập có thể là căn nguyên cho những thay đổi cảm xúc này.
Nếu không được cải thiện kịp thời và đúng cách, những tổn thương tâm lý này có thể khiến người bệnh mất nhiều thời gian để phục hồi, mất chức năng nặng hơn những khiếm khuyết vốn có, thậm chí là tăng nguy cơ tái phát đột quỵ. Từ đó cản trở quá trình hội nhập cuộc sống của người bệnh sau đột quỵ.
Nhiều bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim nhưng không gây đau ngực Đau ngực là triệu chứng thường gặp nhất, cảnh báo một cơn nhồi máu cơ tim cấp. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp người bệnh không xuất hiện triệu chứng này. Phần lớn các ca nhồi máu cơ tim, đột quỵ liên quan đến mỡ máu cao Mỡ máu cao hình thành các mảng xơ vữa động mạch, gây hẹp tắc động mạch,...