Khoảng 200.000 người Việt đột quỵ mỗi năm, ai có nguy cơ cao?

Theo dõi VGT trên

Đột quỵ có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, ở bất kỳ độ tuổi nào. Tuy nhiên, một số đối tượng tiềm ẩn nguy cơ đột quỵ cao hơn bình thường như người hút thuốc lá, béo phì, rung nhĩ hoặc do gene di truyền.

Thông tin trên được các bác sĩ của Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM chia sẻ trong buổi tư vấn nâng cao nhận thức cộng đồng “Cấp cứu đột quỵ – Tiết kiệm từng phút giây”, nhân ngày Đột quỵ thế giới.

Theo đó, ước tính mỗi năm, Việt Nam có khoảng 200.000 người bị đột quỵ, khoảng 50% trong đó gặp diễn biến xấu và tử vong. Thời gian vàng để xử trí đột quỵ là trong 3-4 giờ đầu. Người bệnh cần phải nhập viện càng sớm càng tốt để được đánh giá nhanh và điều trị kịp thời.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Phạm Thị Ngọc Quyên, Khoa Thần kinh, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết đột quỵ có thể xuất hiện ở bất kỳ ai và ở bất kỳ độ tuổi nào. Tuy nhiên, một số nhóm đối tượng có nguy cơ tiềm ẩn cao hơn người bình thường.

Theo bác sĩ Quyên, có 2 nhóm yếu tố nguy cơ chính gây đột quỵ: nhóm yếu tố có thể thay đổi được gồm hút thuốc lá, nghiện rượu, béo phì, rung nhĩ…; nhóm yếu tố không thể thay đổi được gồm tuổi tác, giới tính, gene di truyền. Để phòng ngừa đột quỵ, người bệnh cần ngăn chặn các yếu tố nguy cơ thông qua các chương trình tầm soát.

Khoảng 200.000 người Việt đột quỵ mỗi năm, ai có nguy cơ cao? - Hình 1
Tuổi tác là một trong những yếu tố nguy cơ của đột quỵ. Ảnh minh hoạ: GL.

Cũng tại chương trình này, Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Bá Thắng, Trưởng Trung tâm khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết cần phải tiết kiệm từng giây khi cấp cứu đột quỵ, tránh hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra với người bệnh.

Video đang HOT

Bác sĩ dẫn chứng, tại cơ sở y tế này, thời gian từ lúc người bệnh đột quỵ tới viện cho đến khi được tiêm thuốc tiêu sợi huyết, trung bình là 25-28 phút, vượt xa tiêu chuẩn quốc tế yêu cầu trong vòng 60 phút.

Đây cũng là một trong những tiêu chuẩn giúp đơn vị Đột quỵ của Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM đạt chứng nhận chất lượng kim cương do Tổ chức Đột quỵ thế giới công nhận vào năm 2023.

Ngoài ra, việc tổ chức tiếp nhận, cấp cứu, điều trị và phục hồi chức năng cho người bệnh đột quỵ cũng phải đảm bảo nhiều yêu cầu khắt khe. Các chuyên gia thần kinh và phục hồi chức năng – vật lý trị liệu sẽ phối hợp điều trị, giúp bệnh nhân phục hồi nhanh chóng, toàn diện về sức khỏe, trí tuệ và chức năng vận động.

Các bác sĩ lưu ý thêm, những người bệnh đột quỵ đã được cấp cứu thành công không nên chủ quan mà phải tuân thủ điều trị, nhằm phòng ngừa đột quỵ tái phát trong những năm tháng tiếp theo.

Tổn thương tâm lý sau đột quỵ, người phụ nữ uống thuốc ngủ quá liều

Sau đột quỵ, người bệnh không chỉ đối mặt với những vấn đề về thể chất mà còn có những thay đổi về sức khỏe tinh thần, dẫn đến hành vi ứng xử tiêu cực.

Mới đây, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM tiếp nhận người bệnh là bà N.T.L. (68 tuổi, ngụ tại Quận 6). Bà L. nhập viện trong tình trạng lơ mơ, nhịp tim không đều. Qua chẩn đoán, bác sĩ xác định bà L. bị ngộ độc do uống thuốc ngủ quá liều.

Sau khi được rửa dạ dày, đồng thời truyền dịch tĩnh mạch để ngăn ngừa mất nước và ổn định các chức năng, bà L. đã may mắn thoát khỏi cửa tử.

Theo chia sẻ từ người nhà, bà L. đang trong quá trình hồi phục sau đột quỵ. Việc uống thuốc ngủ quá liều có thể là kết quả từ những tổn thương tâm lý sau đột quỵ. Theo các bác sĩ, việc quan tâm đến sức khỏe tâm thần giữ vai trò rất quan trọng trong việc giúp người bệnh đột quỵ phục hồi sức khỏe cả về thể chất và tinh thần, hạn chế những sự việc đáng tiếc xảy ra.

BS CKII. Phạm Thị Ngọc Quyên - khoa Thần kinh, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM cho biết, trải qua cơn đột quỵ, đối diện với những di chứng về vận động khiến cuộc sống của người bệnh bị ảnh hưởng đáng kể, thậm chí đảo ngược hoàn toàn các thói quen cùng vai trò trong gia đình và xã hội.

Vì vậy cần xây dựng và duy trì một đời sống năng động, tạo điều kiện để người bệnh tham gia các hội nhóm, gặp gỡ với những người xung quanh là một cách giúp người bệnh lấy lại niềm vui và động lực sống. Bên cạnh đó, cần động viên người bệnh chia sẻ về những vấn đề về sức khỏe tinh thần của mình.

Tổn thương tâm lý sau đột quỵ, người phụ nữ uống thuốc ngủ quá liều - Hình 1

Tâm lý mặc cảm, tự ti về bản thân ở người bệnh đột quỵ là rất lớn, dẫn đến sự nóng nảy, cáu bẳn. Người thân nên đồng hành cùng người bệnh, chia sẻ, đồng cảm và khen ngợi, động viên khi người bệnh có sự cải thiện. Sự thông cảm và chia sẻ chính là liều thuốc tinh thần tốt nhất giúp người bệnh lạc quan và phối hợp điều trị phục hồi tốt hơn.

Để quá trình phục hồi tổn thương tâm lý ở người bệnh đột quỵ và thiếu máu não thoáng qua đạt được hiệu quả, đầu tiên cần sự cố gắng từ bản thân người bệnh, sau đó là sự hỗ trợ từ người nhà và người thân xung quanh.

Trong trường hợp người bệnh bị rối loạn cảm xúc cấp tính với biểu hiện nặng, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng một số thuốc điều trị kết hợp với liệu pháp tâm lý trị liệu.

Những tổn thương tâm lý

BS CKII. Phạm Thị Ngọc Quyên - Khoa Thần kinh, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM cho biết, sự thay đổi cảm xúc ở người bệnh sau đột quỵ được chia thành 4 nhóm.

Thứ nhất là rối loạn lo âu/rối loạn hoảng loạn. Theo đó, có khoảng 25% người bệnh đột quỵ và thiếu máu não thoáng qua bị rối loạn lo âu trong 5 năm đầu sau khi bệnh khởi phát. Ban đầu, những cơn lo lắng chỉ xuất hiện với tần suất vừa phải. Nếu không được phát hiện và điều trị thích hợp có thể tiến triển thành những cơn rối loạn hoảng loạn kịch phát từng đợt kèm với những triệu chứng toàn thân như co quắp tay chân, thở nhanh nông,...

Thứ hai là rối loạn cảm xúc giả hành. Tỷ lệ mắc rối loạn cảm xúc giả hành tăng cao ở những người bệnh tái phát đột quỵ nhiều lần. Đặc trưng của tình trạng này là sự bộc phát cảm xúc không phù hợp với hoàn cảnh. Chẳng hạn, người bệnh có thể cười trước sự việc buồn hoặc ngược lại, có thể khóc trước điều gì đó vui nhộn.

Thứ ba là trầm cảm và có ý định tự sát. Đây là rối loạn khí sắc thường gặp nhất, làm hạn chế khả năng phục hồi chức năng cũng như làm tăng nguy cơ tử vong gấp 10 lần ở người bệnh. Theo thống kê, có khoảng 30% người bệnh đột quỵ còn sống phải trải qua giai đoạn trầm cảm trong năm đầu sau khởi bệnh và hơn 50% trong số này không được chẩn đoán hay điều trị.

Thứ tư là các thay đổi cảm xúc khác, bởi sau đột quỵ, người bệnh có thể có những sự thay đổi về tính tình như dễ bực bội hơn, thiếu kiên nhẫn, tự ti, mặc cảm và sống nội tâm hơn. Nỗi lo sợ dựa dẫm, làm phiền người thân do mất đi khả năng hoạt động độc lập có thể là căn nguyên cho những thay đổi cảm xúc này.

Nếu không được cải thiện kịp thời và đúng cách, những tổn thương tâm lý này có thể khiến người bệnh mất nhiều thời gian để phục hồi, mất chức năng nặng hơn những khiếm khuyết vốn có, thậm chí là tăng nguy cơ tái phát đột quỵ. Từ đó cản trở quá trình hội nhập cuộc sống của người bệnh sau đột quỵ.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Uống bao nhiêu cốc bia khiến nồng độ cồn lên mức phạt kịch khung?Uống bao nhiêu cốc bia khiến nồng độ cồn lên mức phạt kịch khung?
22:13:52 03/02/2025
Phát hiện não người ngày càng có nhiều vi nhựaPhát hiện não người ngày càng có nhiều vi nhựa
07:29:25 05/02/2025
Điều gì xảy ra với cơ thể bạn khi bạn uống sữa hạnh nhân hàng ngày?Điều gì xảy ra với cơ thể bạn khi bạn uống sữa hạnh nhân hàng ngày?
15:52:45 05/02/2025
Ăn bắp cải có tác dụng gì?Ăn bắp cải có tác dụng gì?
16:35:45 04/02/2025
Những người không nên uống hoa đu đủ đựcNhững người không nên uống hoa đu đủ đực
18:48:32 04/02/2025
Món ăn buổi sáng giúp giải rượu tốt nhấtMón ăn buổi sáng giúp giải rượu tốt nhất
11:00:15 04/02/2025
Mẹo thải độc sau những bữa ăn nhiều dầu mỡ ngày TếtMẹo thải độc sau những bữa ăn nhiều dầu mỡ ngày Tết
18:18:04 04/02/2025
5 loại đồ uống tốt nhất giảm bớt cảm giác nôn nao say rượu bia dịp Tết5 loại đồ uống tốt nhất giảm bớt cảm giác nôn nao say rượu bia dịp Tết
18:33:17 04/02/2025

Tin đang nóng

Ca sĩ Lynda Trang Đài bị bắt ở Mỹ là ai?Ca sĩ Lynda Trang Đài bị bắt ở Mỹ là ai?
16:57:12 05/02/2025
Từ Hy Viên viết thư cho con gái: Mẹ bằng lòng dùng sinh mệnh để bảo vệ conTừ Hy Viên viết thư cho con gái: Mẹ bằng lòng dùng sinh mệnh để bảo vệ con
16:50:42 05/02/2025
Công bố khung hình chung cuối cùng của vợ chồng Từ Hy Viên, nụ cười hạnh phúc giờ hoá tang thươngCông bố khung hình chung cuối cùng của vợ chồng Từ Hy Viên, nụ cười hạnh phúc giờ hoá tang thương
18:10:20 05/02/2025
Ốc Thanh Vân bức xúc khi vừa về lại Việt Nam đã bị mắng chửi thậm tệỐc Thanh Vân bức xúc khi vừa về lại Việt Nam đã bị mắng chửi thậm tệ
15:20:36 05/02/2025
Bất lực nhìn bóng mẹ rời xa, tiếng khóc xé lòng trong đêm cùng câu nói của bé gái khiến ai cũng nhói lòngBất lực nhìn bóng mẹ rời xa, tiếng khóc xé lòng trong đêm cùng câu nói của bé gái khiến ai cũng nhói lòng
15:25:11 05/02/2025
Đoạn video vỏn vẹn 20 giây từ camera của một gia đình lúc 4 giờ sáng khiến ai cũng phải bật khóc: Nhân vật chính lại là người không hề xuất hiệnĐoạn video vỏn vẹn 20 giây từ camera của một gia đình lúc 4 giờ sáng khiến ai cũng phải bật khóc: Nhân vật chính lại là người không hề xuất hiện
18:02:43 05/02/2025
Nóng nhất Weibo: Mẹ Từ Hy Viên xóa ảnh chụp với con rể, hối hận vì gả con gái cho nam ca sĩ Hàn?Nóng nhất Weibo: Mẹ Từ Hy Viên xóa ảnh chụp với con rể, hối hận vì gả con gái cho nam ca sĩ Hàn?
18:35:28 05/02/2025
Phim 'Nụ hôn bạc tỷ' lội ngược dòng, vượt mốc 70 tỷ đồng sau một tuầnPhim 'Nụ hôn bạc tỷ' lội ngược dòng, vượt mốc 70 tỷ đồng sau một tuần
15:37:20 05/02/2025

Tin mới nhất

Virus cúm tấn công phổi, nhiều ca bệnh nặng, nguy kịch

Virus cúm tấn công phổi, nhiều ca bệnh nặng, nguy kịch

20:59:50 05/02/2025
Bệnh viện Bệnh nhiệt đới T.Ư (Hà Nội) đang điều trị cho 8 bệnh nhân mắc cúm nặng, trong đó có ca bệnh phải đặt ECMO.
Vi nhựa trong não người có xu hướng gia tăng

Vi nhựa trong não người có xu hướng gia tăng

15:31:14 05/02/2025
Một phát hiện đáng chú ý khác trong nghiên cứu là nồng độ vi nhựa trong não của những người mắc chứng mất trí cao gấp khoảng 6 lần so với những trường hợp khác.
Gia tăng tai nạn ở trẻ em

Gia tăng tai nạn ở trẻ em

15:28:48 05/02/2025
Tại đây, các bác sĩ chẩn đoán trẻ bị chấn thương sọ não do tai nạn giao thông, kèm theo có nhiều vết rách da, sưng nề vùng trán, vai, tay và bầm tím nhẹ vùng ngực. Sau khi được xử lý vết thương và điều trị tích cực, trẻ đã hồi phục sức ...
2 loại rau dễ 'ngậm' thuốc trừ sâu, cái số 1 nhiều người vẫn vô tư ăn

2 loại rau dễ 'ngậm' thuốc trừ sâu, cái số 1 nhiều người vẫn vô tư ăn

15:22:50 05/02/2025
Dưa chuột còn rất giàu vitamin K. Một cốc dưa chuột thái lát có khoảng 19% giá trị vitamin K được khuyến nghị hằng ngày. Cơ thể cần vitamin K để hình thành các protein cần thiết để tạo xương và mô khỏe mạnh, giúp đông máu.
Những lưu ý cần biết về sức khỏe khi thời tiết lạnh giá

Những lưu ý cần biết về sức khỏe khi thời tiết lạnh giá

15:20:19 05/02/2025
Bộ Y tế khuyến cáo người dân dự phòng bảo vệ sức khỏe mùa lạnh, đặc biệt là người già và trẻ em, đó là hạn chế đi ra ngoài trời khi thời tiết quá lạnh và gió mạnh, đặc biệt trong khoảng thời gian từ 9h đêm đến 6h sáng.
Uống nước lá ổi có giúp giảm cân?

Uống nước lá ổi có giúp giảm cân?

15:06:29 05/02/2025
Nếu ngủ đủ giấc và ngủ đúng giờ, 2 loại hormone này sẽ giúp chúng ta kiểm soát cảm giác thèm ăn và hạn chế ăn quá nhiều, từ đó hỗ trợ giảm cân hiệu quả.
Cách đi bộ giúp cải thiện sức khỏe tim

Cách đi bộ giúp cải thiện sức khỏe tim

15:02:22 05/02/2025
Nhiều người nghĩ rằng nếu họ đã bị bệnh tim, việc đi bộ sẽ không còn hữu ích. Nhưng đi bộ có thể giúp những người mắc bệnh tim theo nhiều cách. Nó giúp cơ tim mạnh hơn, các triệu chứng giảm theo thời gian và giảm nguy cơ tử vong do vấn ...
Loại quả siêu bổ dưỡng, giàu vitamin gấp 7-10 lần cam, cực sẵn ở Việt Nam

Loại quả siêu bổ dưỡng, giàu vitamin gấp 7-10 lần cam, cực sẵn ở Việt Nam

18:44:21 04/02/2025
Các chất chống oxy hóa trong táo ta giúp bảo vệ tế bào não khỏi tổn thương do stress oxy hóa, ngăn ngừa các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer và Parkinson. Một số nghiên cứu cho thấy táo ta có thể cải thiện trí nhớ và chức năng nhậ...
Dùng mộc nhĩ nấu ăn ngày Tết nhớ kỹ 5 'đại kỵ' này khẻo 'tiền mất tật mang'

Dùng mộc nhĩ nấu ăn ngày Tết nhớ kỹ 5 'đại kỵ' này khẻo 'tiền mất tật mang'

18:27:29 04/02/2025
Ăn quá nhiều mộc nhĩ có thể khiến cho hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả, gây ra các triệu chứng như đầy bụng, khó tiêu, đau bụng, tiêu chảy, đặc biệt là với những người có cơ địa lạnh bụng.
Nhận biết yếu tố nguy cơ để phòng ngừa tăng huyết áp

Nhận biết yếu tố nguy cơ để phòng ngừa tăng huyết áp

10:50:46 04/02/2025
Ăn một chế độ nhiều ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau xanh và các sản phẩm từ sữa ít béo, ít chất béo bão hòa và cholesterol có thể làm giảm huyết áp cao.
Những chất nào giúp tuổi thọ khỏe mạnh?

Những chất nào giúp tuổi thọ khỏe mạnh?

10:48:15 04/02/2025
Magiê đóng vai trò trong hầu hết các quá trình lão hóa tế bào, bao gồm giao tiếp tế bào, ổn định gen, duy trì protein lành mạnh. Ngoài ra, magiê cũng rất quan trọng đối với giấc ngủ và sức khỏe não bộ.
6 loại trà giúp 'giải rượu'

6 loại trà giúp 'giải rượu'

10:46:11 04/02/2025
Uống trà cà gai leo sau khi uống rượu có thể giúp giảm triệu chứng say, buồn nôn, mệt mỏi và đau đầu, đồng thời làm dịu cơ thể, giúp cơ thể hồi phục nhanh chóng

Có thể bạn quan tâm

Bước tiến cho máy bay siêu thanh chở khách

Bước tiến cho máy bay siêu thanh chở khách

Thế giới

21:18:31 05/02/2025
Hơn hai thập niên kể từ chuyến bay thương mại siêu thanh cuối cùng, máy bay Mỹ đã đột phá bức tường âm thanh, mở đường cho sự quay lại của kỷ nguyên hàng không tốc độ cao.
Người đàn ông ở Đà Lạt hơn 10 năm sưu tầm máy ảnh cổ, sẵn sàng tặng người thích

Người đàn ông ở Đà Lạt hơn 10 năm sưu tầm máy ảnh cổ, sẵn sàng tặng người thích

Netizen

21:18:02 05/02/2025
Hơn 10 năm qua, anh Quy ở Đà Lạt đi khắp nơi sưu tầm được hơn 200 chiếc máy ảnh phim qua các thời kỳ. Ai yêu thích nhiếp ảnh có thể được anh tặng lại làm kỷ niệm.
Hơn nửa năm sau tin đồn ly hôn, Thủy Tiên - Công Vinh hiếm hoi xuất hiện bên nhau

Hơn nửa năm sau tin đồn ly hôn, Thủy Tiên - Công Vinh hiếm hoi xuất hiện bên nhau

Sao việt

21:14:51 05/02/2025
Vợ chồng Công Vinh và Thủy Tiên hiếm hoi xuất diện sau hơn nửa năm vướng tin đồn ly hôn. Cặp đôi diện đồ giản dị, tất bật chuẩn bị đồ ăn tiếp khách.
Trấn Thành liên tục phản bác khi "Bộ tứ báo thủ" nhận bão chê bai

Trấn Thành liên tục phản bác khi "Bộ tứ báo thủ" nhận bão chê bai

Hậu trường phim

21:05:46 05/02/2025
Đạo diễn Trấn Thành liên tục có những bài đăng gây chú ý trên mạng xã hội, cho biết anh buồn khi phim Bộ tứ báo thủ nhận luồng bình luận tiêu cực.
4 con giáp đúng với câu 'có chí thì nên', cuộc đời khởi sắc khi bước vào tuổi trung niên

4 con giáp đúng với câu 'có chí thì nên', cuộc đời khởi sắc khi bước vào tuổi trung niên

Trắc nghiệm

21:02:08 05/02/2025
Dù từng khó khăn, chật vật trong cuộc sống nhưng những con giáp này vẫn nỗ lực, không ngừng vươn lên. Cuộc sống của họ nhờ đó dần khởi sắc.
Nam producer nói 2 chữ làm rõ drama của bộ ba Sơn Tùng - Hải Tú và Thiều Bảo Trâm

Nam producer nói 2 chữ làm rõ drama của bộ ba Sơn Tùng - Hải Tú và Thiều Bảo Trâm

Nhạc việt

20:50:26 05/02/2025
Cụ thể, khi vướng nghi vấn rời công ty Sơn Tùng vì Thiều Bảo Trâm và Hải Tú, onionn chỉ trả lời đúng 2 chữ - đồ điên . Độ thẳng thắn của onionn khiến fan Sơn Tùng vô cùng phấn khích.
Thêm tình tiết vụ suy sụp vì 2 tờ vé số trúng giải đặc biệt nhưng bị rách nát

Thêm tình tiết vụ suy sụp vì 2 tờ vé số trúng giải đặc biệt nhưng bị rách nát

Tin nổi bật

20:25:43 05/02/2025
Nghe tin trúng số đặc biệt, người đàn ông ở Trà Vinh thốt lên chết rồi, vé số để trong túi quần bị ướt , khi lấy ra thì hai tờ vé số đã rách nát không thể lĩnh thưởng.
Quỳnh Lương trở thành "ác nữ màn ảnh", Ngọc Lan cũng phải khiếp sợ

Quỳnh Lương trở thành "ác nữ màn ảnh", Ngọc Lan cũng phải khiếp sợ

Phim việt

20:25:40 05/02/2025
Đảm nhận vai phản diện khiến Ngọc Lan phát hoảng trong Hạnh phúc bị đánh cắp phần 2, Quỳnh Lương được biên kịch, đạo diễn khen hay hơn bản gốc và vai chính diện.
Lễ trao giải Grammy 2025 quyên góp được 9 triệu USD cho hoạt động cứu trợ hỏa hoạn

Lễ trao giải Grammy 2025 quyên góp được 9 triệu USD cho hoạt động cứu trợ hỏa hoạn

Nhạc quốc tế

20:23:14 05/02/2025
Theo báo cáo mới nhất, 9 triệu USD đã được quyên góp trong chương trình phát sóng Grammy diễn ra vào ngày 3/2.
Lời khai của nghi phạm sát hại vợ trên tầng 2 nhà anh trai ở Thanh Hóa

Lời khai của nghi phạm sát hại vợ trên tầng 2 nhà anh trai ở Thanh Hóa

Pháp luật

20:23:00 05/02/2025
Do ghen tuông, nghi ngờ vợ có mối quan hệ với người đàn ông khác nên Đỗ Văn Nhựa (ở Thanh Hóa) đã ra tay sát hại vợ trên tầng 2 nhà anh trai rồi bỏ trốn.
Chồng đưa tro cốt Từ Hy Viên về nước bằng máy bay riêng, gia đình bố trí đội ngũ an ninh vì 1 lý do

Chồng đưa tro cốt Từ Hy Viên về nước bằng máy bay riêng, gia đình bố trí đội ngũ an ninh vì 1 lý do

Sao châu á

20:17:45 05/02/2025
Koo Jun Yup ôm bình tro cốt Từ Hy Viên trở về quê nhà. Gia đình bố trí đội ngũ an ninh che ô để tránh khoảnh khắc riêng tư bị chụp lại.