Khó khăn của thời trang bền vững
Sản xuất thời trang bền vững đem lại nhiều lợi ích cho môi trường. Tuy nhiên, các sản phẩm này có giá thành cao, thời gian sản xuất lâu.
Tuần qua, đại diện trung tâm thương mại Takashimaya (Nhật Bản) thông báo sẽ hợp tác với 15 thương hiệu thời trang để tái chế quần áo đã sử dụng. Họ dự kiến ra mắt 40 mẫu trang phục mới với nguyên liệu tái chế. Mức giá của chúng thuộc hàng cao cấp. Chiếc áo khoác mùa đông được bán với giá khoảng 547 USD.
Trước Takashimaya, nhiều thương hiệu cũng đã suy nghĩ và bắt tay vào sản xuất những sản phẩm thời trang bền vững như vậy. Tuy nhiên, với mức giá không hề rẻ, tương lai của loại hình thời trang này vẫn còn là dấu hỏi.
Thời trang bền vững có chi phí cao
Theo BBC , thứ ngăn cản thời trang bền vững thịnh hành là giá cả quá cao đối với người dùng lẫn nhãn hàng.
Đầu tháng 9, Hannah Peel – ca sĩ kiêm MC người Bắc Ireland – đã tới lễ trao giải Mercury Prize trong chiếc váy cầu vồng đặc biệt. Nó được thiết kế dựa trên bảng màu Pantone. Tuy nhiên, điều đáng chú ý hơn là sự kỳ công trong cách nhà sản xuất tạo ra nó.
Chiếc váy đặc biệt của nữ ca sĩ người Bắc Ireland. Ảnh: NME.
“Nó được làm từ cây bạch đàn trồng và thu hoạch ở những vùng khô hạn nhất thế giới. Chiếc váy hoàn toàn không có hóa chất và sử dụng ít hơn 90% lượng nước nếu được làm từ chất liệu khác”, Peel chia sẻ.
Để sở hữu chiếc váy này, Peel đã đặt hàng trước cả tháng và mức giá của nó cũng lên tới hàng trăm USD.
Tiến sĩ Bernice Pan – Giám đốc điều hành của nhãn hiệu thời trang bền vững Deploy – cho biết giá sản phẩm cao do các kỹ thuật sản xuất. Nhiều công nghệ mới không được thương mại hóa hoàn toàn do chưa nhiều thương hiệu đầu tư.
Thực tế, nhu cầu của người dùng cho những mặt hàng này cũng chưa cao. Thời gian sản xuất lâu, chi phí cao khiến các sản phẩm tốt cho môi trường này vẫn thiếu sức hút so với thị trường thời trang nhanh.
Trong thời điểm đại dịch, các nhà bán lẻ thời trang nhanh cũng tỏ ra linh hoạt hơn. Thời gian từ khi hoàn thiện thiết kế tới lúc hoàn thành sản phẩm thường kéo dài không quá một tuần.
Các thương hiệu thời trang nhanh như Booho tạo ảnh hưởng xấu tới môi trường. Ảnh: Retviews.
Boohoo – nhãn hiệu thời trang nhanh – là một trong những công ty hoạt động tốt nhất về mặt bán lẻ trực tuyến. Doanh thu hàng quý của họ đã tăng 45%, lên hơn 500 triệu USD trong ba tháng (tính đến cuối tháng 5/2020).
“Khách hàng cần từ chối những mô hình sản xuất vô trách nhiệm này. Khi đó, các thương hiệu mới chịu thay đổi và áp dụng phương pháp mới. Khi bạn mua chiếc áo phông dùng một lần với giá 15 USD, chi phí thực sự đối với môi trường, xã hội sẽ còn cao hơn thế.
Câu hỏi đặt ra là chúng ta có sẵn sàng đánh đổi thứ dùng một lần lấy một tương lai độc hại không? Hay chúng ta sẽ hạnh phúc khi trả tiền cho các sản phẩm thân thiện với môi trường và các công ty đối xử công bằng với người lao động”, Pan nói.
Thời trang bền vững đem lại điều gì?
Hiện tại, ngành công nghiệp thời trang chiếm khoảng 10% lượng khí thải carbon toàn cầu và gần 20% lượng nước thải. Theo báo cáo từ Liên Hợp Quốc về các biến đổi khí hậu, ngành công nghiệp này còn sử dụng nhiều năng lượng hơn ngành công nghiệp hàng không và vận chuyển cộng lại.
Trách nhiệm lớn thuộc về các thương hiệu thời trang nhanh. Ngoài ra, thói quen mua sắm không kiểm soát của người dùng cũng khiến các vấn đề môi trường ngày càng nghiêm trọng.
Trong bối cảnh đó, thời trang bền vững được xem là lời giải nhờ công đoạn sản xuất thân thiện với môi trường, khả năng tái sử dụng cao.
Video đang HOT
Thời trang bền vững giải quyết được nhiều vấn đề của ngành thời trang. Ảnh: SCMP.
Giáo sư Kate Fletcher của Trung tâm Thời trang Bền vững Đại học Thời trang London (Anh) cho biết: “Thời trang bền vững là thời trang trong giới hạn hành tinh”.
Hiểu đơn giản, những gì thời trang bền vững đang làm vẫn nằm trong giới hạn chịu đựng của Trái Đất. Nó ít độc hại hơn nhiều so với cách thời trang truyền thống, thời trang nhanh đang làm.
Fletcher nêu ra một số thứ sẽ giảm đi đáng kể khi áp dụng phương pháp sản xuất thời trang bền vững như hóa chất, chất thải, phát thải năng lượng…
Cần có những điều luật mạnh mẽ để thời trang bền vững vươn lên. Ảnh: Vogue.
Vào tháng 5, Hiệp hội Nghệ thuật Hoàng gia (RSA) đã xem xét 10.000 mặt hàng đang được bán bởi các trang web Boohoo, Pretty Little Thing, Missguided và Asos.
Nghiên cứu cho thấy trong số 2.500 mặt hàng được thêm vào gần đây từ mỗi trang web, 49% được làm bằng chất dẻo như polyester, acrylic, nylon và elastane.
“Các sản phẩm này có giá thấp giống những loại nhựa tuổi thọ ngắn. Bản chất của xu hướng thời trang nhanh là chúng không được thiết kế để tồn tại lâu dài trong tủ quần áo”, Josie Warden – đồng tác giả của báo cáo, cho biết.
Theo tiến sĩ Pan, luật pháp chính là cách nâng cao nhận thức từ người tiêu dùng. Roxanne Robinson, cây viết của Forbes cũng đồng tình quan điểm này.
Cô viết: “Giải pháp cho thời trang bền vững dựa trên công nghệ, luật pháp, tài chính. Và dĩ nhiên, sự hợp tác toàn ngành. Thời trang vốn nổi tiếng là ngành mà các bên không làm việc cùng nhau và khó kiểm soát”.
SHEIN: Phốt-chồng-phốt mà vẫn hất cẳng từ Zara đến H&M, vậy ẩn tình là gì?
Dù "sinh sau đẻ muộn", thế nhưng giới chuyên môn cho rằng SHEIN chính là minh chứng của hình mẫu nâng cấp thời trang nhanh vừa vừa, thành nhanh... tốc độ "bàn thờ".
Thời thế sinh anh hùng, SHEIN là vậy
Trong tình thế đa dạng muôn hình vạn trạng mạng xã hội và cụ thể là sự lên ngôi của TikTok, cái tên SHEIN trở thành nỗi ám ảnh mới của giới trẻ. Bởi nếu năng theo dõi nền tảng này, bạn sẽ có cảm giác rằng cứ dăm phút lướt qua lướt lại nội dung của TikToker thế giới thì thể nào cũng đập vào mắt vài bộ cánh SHEIN.
Theo số liệu cụ thể thì vào 2020, doanh thu của SHEIN ngót nghét 10 tỉ mỹ kim và cũng là năm thứ 8 liên tiếp có mức tăng trưởng trên 100%. Cái tên của thương hiệu ngập tràn trên TikTok và Youtube. Trang web của SHEIN chính thức được công nhận là website thời trang được truy cập nhiều nhất thế giới. Thậm chí mới đầu 2021 này, giới mộ điệu còn râm ran về tin SHEIN thâu tóm Topshop - cái tên kỳ cựu trong ngành thời trang nhanh.
Show diễn của SHEIN tại Paris vào năm 2019
Tuy thương vụ này bất thành, vì Topshop lại rơi vào tay ASOS, thế nhưng, chúng ta cũng không thể làm ngơ trước câu hỏi: Tại sao SHEIN thành công đến thế?
SHEIN: "Sinh sau đẻ muộn" nhưng có vũ khí bí mật
Nếu Zara có bề dày gần nửa thế kỷ thì SHEIN mới chỉ gia nhập cuộc chơi từ 2008. Khởi thủy của SHEIN là SheInside, một web chuyên về váy cưới nói riêng và thời trang nữ nói chung hướng đến giới khách hàng sử dụng tiếng Anh. Đại bản doanh của SHEIN khi đó đặt tại Nam Kinh (Trung Quốc) và được điều hành bởi doanh nhân Chris Xu.
Để nói thêm thì Chris Xu vốn không phải một nhân vật được đào tạo bài bản về thời trang. Thay vào đó, chuyên môn của doanh nhân trẻ này là Tối ưu hóa công cụ tìm kiếm (SEO). Tuy Chris Xu không rành về mấy món váy áo của chị em nhưng lại thượng thừa về SEO và marketing. Chính hai yếu tố này mới là "vũ khí tối thượng" của thương hiệu trong thời đại bùng nổ thông tin.
Công nghệ thông tin chính là vũ khí bí mật ban đầu của SHEIN
Những năm đầu của SHEIN khá làng nhàng do thiếu bản sắc trong thị trường cạnh tranh. Theo báo cáo từ PandaYoo (một website của các blogger Trung Quốc) thì nguồn sản phẩm của SHEIN thực chất là từ các khu chợ bán buôn tại Quảng Châu. SHEIN không tham gia thiết kế hay sản xuất mà đóng vai trò trung gian hay Dropshipping - tức phương pháp thực hiện bán lẻ mà một cửa hàng không lưu giữ sản phẩm được bán trong kho của mình. Để dễ hình dung, bạn có thể liên tưởng SHEIN với... Grab hay Uber vậy, có điều thương hiệu này mang sản phẩm thời trang đến với khách hàng nước ngoài.
Đến tận 2014 thì SHEIN mới chuyển mình khi xây dựng được chuỗi cung ứng, trở thành nhà bán lẻ được tích hợp đầy đủ. Cùng năm đó họ mua lại Romwe, cũng là một tay cứng cựa khác trong lĩnh vực thương mại điện tử tại Trung Quốc.
Bên trong một cửa hàng của SHEIN
Dấu mốc lớn nhất có lẽ là 2015, khi SHEIN rút ngắn tên miền từ SheInside với mục tiêu giúp thương hiệu dễ nhớ và dễ tìm kiếm hơn. Cũng nhờ xây dựng các bước đệm vững chắc từ trước nên dù đổi tên thì SHEIN vẫn giữ được hiện diện trực tuyến và tệp khách hàng thân quen. Chưa kể ngay từ 2012 thương hiệu đã năng tặng quà, gieo mối thân tình với hàng ngũ blogger thời trang để có tần suất phủ sóng dày và ổn định trên Facebook, Instagram và Pinterest.
Trong giai đoạn đầu 2010, SHEIN tung đồng loạt các website tại Tây Ban Nha, Pháp, Nga, Ý và Đức; ôm cả mảng phụ kiện và mỹ phẩm. Theo một bài báo được dịch từ trang công nghệ LatePost của Trung Quốc thì nhờ "tiền hô hậu ủng" mà doanh nhân Chris Xu tập hợp được đội ngũ lên tới 800 nhà thiết kế nhằm thúc đẩy công cuộc định hình bản sắc. Cái hay của thương hiệu ở chỗ không chỉ bành trướng mà còn trau dồi không ngừng, sẵn sàng cắt bỏ các nhà cung cấp bị đánh giá là "sản phẩm lẫn hình ảnh mang chất lượng tầm thường".
2017 tiếp tục là bước tiến lớn của SHEIN khi bắt đầu chường mặt lên truyền hình Mỹ, kết hợp cùng giới KOL tại đây để thúc đẩy nhận diện thương hiệu. Cho đến khi TikTok trở thành trào lưu khắp thế giới cũng là lúc SHEIN tìm thấy "chân ái" để bấu víu tới cùng, tạo nên một huyền thoại non trẻ như hiện tại.
Katy Perry, ngôi sao A toàn cầu quảng cáo cho chiếc đầm bầu giá 400 ngàn đồng của SHEIN
Non trẻ mà "hất cẳng" được lão làng như Zara và H&M, nhờ đâu thế?
Những chuyên trang như Fashionnetwork và Retaildive không ngần ngại để tít SHEIN đã tiếm ngôi, hay thậm chí "hất cẳng" được Zara và H&M.
Báo cáo mới nhất từ 16/6 năm nay cho thấy SHEIN đã chiếm đến 28% doanh số mảng thời trang nhanh của Mỹ trong khi H&M là 20% và Zara vỏn vẹn 11%. Hàng loạt cái tên khác như Forever21 hay Fashion Nova càng không thể sánh bằng. Thậm chí, công ty mẹ của SHEIN đã giành được miếng bánh 13% của thị phần thời trang nhanh toàn cầu, sau khi tung vòi bạch tuộc đến 220 quốc gia và khu vực trên thế giới. Tất nhiên, những con số không biết nói dối.
Vậy bí quyết của SHEIN là gì ngoài SEO?
Thứ nhất, SHEIN đã nâng cấp thời trang nhanh vừa vừa, thành nhanh tới... tốc độ "bàn thờ". Zara mất khoảng 3 tuần để lặp lại một lịch trình sản xuất, trong khi thương hiệu mới này chỉ cần từ 3 - 7 ngày và có khi tung đến 500 sản phẩm mới chỉ trong 1 ngày!
Đã nhanh lại còn nhiều, ai mà lại được với SHEIN!
Thứ hai là mức giá của SHEIN rẻ đến mức nhiều người tưởng đây là lừa đảo. Để giải mã mức giá của SHEIN ắt cần đề cập đến nguồn nguyên liệu và lao động. Đây cũng chính là "bể phốt" lớn nhất của thương hiệu mà chúng ta sẽ đề cập trong phần tới.
Yếu tố công nghệ và marketing tiếp tục giữ vai trò then chốt trong thành công của SHEIN. "Bán lẻ theo thời gian thực" chính là nước cờ mà Zara hay H&M đều không ngờ tới. Nôm na là SHEIN liên tục thu thập và phân tích dữ liệu khách hàng từ chính nền tảng của mình cũng như đối thủ, sau đó sử dụng dữ liệu đó để tạo ra các thiết kế mới - trong vòng ít nhất là ba ngày. Như kiểu bạn đang nghĩ tới một món đồ thì "Bùm", 3 ngày sau nó lù lù trên kệ của SHEIN vậy. Một dạng phép màu thời 4.0.
Cũng vì nhanh - nhiều mà lại rẻ như hàng chợ nên dân tình mới tưởng SHEIN là lừa đảo.
Và cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, nhiều đồn đoán cho rằng SHEIN "ngư ông đắc lợi" từ mối quan hệ thương mại ngày càng xấu đi giữa Trung Quốc và Mỹ. Theo Bloomberg đưa tin thì từ 2018, Trung Quốc đã miễn thuế cho các công ty dạng D2C (doanh nghiệp phân phối trực tiếp sản phẩm đến khách hàng) như SHEIN sau khi Mỹ áp đặt thêm thuế quan. Và bởi SHEIN thường giao các đơn nho nhỏ xinh xinh trên dưới 800USD nên thành ra được miễn thuế ở cả Mỹ. Trong suốt 3 năm liên tiếp, công ty này lách được cả thuế xuất khẩu, lẫn thuế nhập khẩu - vốn là thử thách mà các nhà bán lẻ truyền thống có muốn chạy đằng trời cũng không thoát được.
Với tận 4 lợi thế trên, xem ra chiến thắng tạm thời của SHEIN trước Zara và H&M là hoàn toàn dễ hiểu.
Leo cao thì ngã đau: Phốt-chồng-phốt
Khi dân tình chợt nhận ra SHEIN đã mon men tới gần mình như thế nào thì cũng là lúc một vài "dĩ vãng" không dễ giấu diếm.
Trước hết phải kể đến danh tính thương hiệu. Thông thường mỗi thương hiệu thời trang sẽ gây dựng câu chuyện nhằm truyền tải tinh thần hay cảm hứng tới quý khách hàng. Phần này của SHEIN lại trống huơ trống hoác. Chưa kể nhà bán lẻ cũng khiến netizen nghi ngờ rằng cố ý làm giảm nguồn gốc Trung Quốc, đặc biệt kể từ khi đại dịch Covid-19 cùng làn sóng bài xích ngày càng tăng cao. Khoản này có thể tạm thông cảm cho SHEIN với lý do chỉ muốn chăm chỉ kiếm tiền yên ổn.
Tiếp đến là những phốt theo kiểu "chuyện thường ở huyện" mà thương hiệu thời trang nhanh nào cũng nhai đi nhai lại một năm vài chục lần: Đạo, nhái, ăn cắp mẫu. Nếu Zara hay H&M thường "học tập có chỉnh sửa" thì SHEIN cứ hồn nhiên sao y bản chính, không thèm thay đổi dù chỉ một cái cúc áo. Đây hẳn là sự thách thức khó khoan dung.
Có hãng thời trang nhanh nào mà không bị chỉ điểm là đạo, nhái? Riêng với SHEIN thì bê nguyên si cho đỡ mệt...
SHEIN còn bị chỉ trích không ngớt vì thiếu nhạy cảm trong khai thác văn hóa. Từ chiếc mặt dây chuyền mang chữ "Vạn" của Phật giáo cho tới chiếc case điện thoại in hình nô lệ da đen bị còng tay đều là nguyên cớ khiến SHEIN thành cái bia tập ném đá của netizen. Đại diện của SHEIN cũng phải mở miệng xin lỗi vô số lần vì sự thiếu hiểu biết trong bộ sậu thương hiệu.
Chí mạng nhất trong "bể phốt" của SHEIN, chính là giải đáp cho câu hỏi: Vì sao đồ của thương hiệu này giá "bèo" y như đồ ngoài chợ đầu mối vậy?
Không chỉ lập lờ về danh tính thương hiệu, SHEIN còn giấu tịt nguồn cung ứng của mình. Mãi gần đây tờ báo Sixth Tone mới mò được rằng, hóa ra SHEIN không có nhà xưởng tử tế, thay vào đó thông qua bên thứ 3 để sử dụng lao động tự do không hợp đồng - quyền lợi càng không được đảm bảo.
Dân tình nhìn chuỗi nhà xưởng của SHEIN mà hết hồn
Lao động của SHEIN rải rác tại các khu làng "đô thị" chuyên nhận gia công thời vụ. Môi trường lao động hiển nhiên là có mức độ an toàn đáng báo động. Thực tế này đối lập hoàn toàn với sự tự hào của SHEIN rằng thương hiệu "tuân thủ các tiêu chuẩn lao động nghiêm ngặt được quy định bởi tổ chức quốc tế như SA8000."
Lươn lẹo khoản đó đã đành, SHEIN còn vướng phải điều tiếng sử dụng lao động trẻ em theo một số TikToker lên tiếng. Tuy nhiên tin đồn này chưa được xác thực. Vào tháng 8, Reuters còn "phủ đầu" rằng SHEIN vẫn chưa tiết lộ thông tin về điều kiện làm việc và chuỗi cung ứng của mình cho chính phủ Anh, điều mà bắt buộc phải thực hiện theo luật của Vương quốc Anh. Chính sự chậm trễ càng khiến SHEIN bị nghi ngờ nhiều hơn về đạo đức thương hiệu.
Thoạt nhìn qua ai không biết lại tưởng đây là bãi... ve chai
Mối lo ngại cuối cùng về SHEIN chính là tác động với môi trường. Chúng ta đều biết ngành thời trang nhanh ngốn tài nguyên và gây ô nhiễm khủng khiếp. Riêng việc sản xuất hàng dệt polyester đã thải ra khoảng 706 tỷ kg khí nhà kính vào năm 2015, hay cả trăm lít nước tiêu tốn chỉ để sản xuất một chiếc áo cotton. Với hơn 80% sản phẩm làm từ vải tổng hợp, chắc chắn SHEIN đang tiếp tay thải cả triệu triệu vi nhựa vào đại dương hàng năm.
SHEIN có trở thành tương lai của thời trang?
Dù tồn tại nhiều bất cập nhưng thành công rực rỡ của SHEIN khiến chúng ta phải cân nhắc xem liệu thương hiệu này có trở thành hình mẫu của thời trang tương lai.
Bởi, kể từ khi trở thành "gã khổng lồ" của thập kỷ, các doanh nghiệp đi theo mô hình SHEIN đang mọc như nấm sau mưa. Điều này dẫn đến việc toàn bộ ngành thời trang sẽ điều chỉnh tốc độ để theo kịp chuẩn mực mới. Người dùng có lợi chăng? Thật khó để nói về ích lợi khi trên tay người dùng văn minh là những sản phẩm không minh bạch về nguồn gốc xuất xứ cũng như nguy hại với môi trường, chỉ để đổi lấy vài khoảnh khắc chóng vánh theo từng mùa thời trang.
Rất có thể SHEIN sẽ triển khai những thay đổi kịp thời cho xứng tầm với ngai vị hiện tại. Ai cũng muốn có tấm gương sáng để noi theo, và SHEIN nên như thế.
Bí quyết chinh phục tín đồ thời trang của Én Trần Store cùng CEO Nguyễn Đạt Tuy ra đời chưa lâu nhưng Én Trần Store đã trở thành một trong những shop thời trang online được yêu thích hiện nay. Theo CEO Nguyễn Đạt, điều này là nhờ thương hiệu luôn chú trọng đến chất lượng sản phẩm và dịch vụ. "Tạo dựng lòng tin cho khách hàng từ những giá trị thật" là phương châm kinh doanh giúp...